Kitobni o'qish: «Dörd şair, qırx dua»

VAQİF SƏMƏDOĞLU

RAMİZ RÖVŞƏN

VAQİF BAYATLI ODƏR

RÜSTƏM BEHRUDİ

DÖRD ŞAİR

QIRX DUA

ULU SÖZƏ SALAM OLSUN!

Təbiətin minlərlə rənginin dörd ümumi mənzərəsi var. Dörd mənzərə dörd fəsildir: yaz, yay, payız, qış. Yaz – oyanış, yay – yetişmə, payız – bərəkət, qış – müdriklikdir. Bu bir yozumdur. Əslində, insanın hər anı dörd fəsli birdən yaşaya bilər. Bəzənsə illərlə bir fəsildə məskən salır. Dəyişən insan dəyişən təbiətin özü kimidir.

Bu dörd fəsil yaddaşımda dörd Azərbaycan Türk şairini bir daha canlandırdı.

Qarşımda şeirlər var. Bu tale şeirləri çoxdan mənim ürəyimdə, tərcümeyi-halımda, canımda, qanımdadır. Ancaq indi anladım ki, bu dörd şair bir yerdə tamam başqa bir mənzərə imiş. Çiyin-çiyinə, omuz-omuza dörd şair – XX yüzilliyin bizə tanıtdığı dörd böyük söz ustası – Vaqif Səmədoğlu, Ramiz Rövşən, Vaqif Bayatlı Odər, Rüstəm Behrudi.

Bunların hansı qışdı, hansı yazdı, hansı payız, hansı yay… Yox! Bu şairlər bir fəslə sığmaz. Bu şairləri sıraya qoymaq dayanlış. Şeir idman zalı deyil ki!..

… Gecənin bir vaxtında oyanırsan. Aylı bir yaz gecəsində dünyanın gözəlliyi içərisində əriyirsən və səni Ramiz Rövşənin şeirləri alıb özü ilə aparır və yavaşca pıçıldayır: "Bu yaz gecəsində ölməyə nə var!"

… Dərd içində boğulursan. İçində buramburam qaynayan kədər içini yeyir. "Millət, dövlət zirvəsindən insana enmək vaxtıdır" deyən Vaqif Səmədoğlu pənahına çatır. Əlindən tutub dərdsizliyin Vətəni dərd ölkəsinə aparır. Səni özündən xilas edir.

… Unudulursan. Kimsəsizləşirsən. Dünya öləziyən işıq kimi qeyb olur. Rənglərin itdiyi, səslərin öldüyü bir məqamda yaşıl köynəkli oğlan gözəl gözləri ilə sənə baxır. Sənə dualarını oxuyur. "Dünya söndükcə sən görünürsən, İlahi" deyəndə gözünü açırsan. "Şükür Allahım", – deyib göz yaşını silən arıq barmaqları görürsən.

… Vətəndə vətənsiz qalarsan. İtirdiyin torpaq itirdiyin can kimi səni yanım-yanım yandırar. Doğmaların əlçatmaz, ünyetməz qəbri səni özünə çağırar. "Bu qosqoca şəhərdə ruhum," yaltaqlar, satqınlar içində özünə ölüm hökmü kəsərsən, "Şaman duası"nı eşidərsən. "Dar ağacı" səni bu dünyanın əzabından qurtarar. Gözünü açarsan göylərə baxarsan. Göy üzündə Rüstəm Behrudinin Sözün görərsən.

Şeirin bir adı da xilasdır. Bir adi həyatdan, bir adi ölümdən xilas. İnsan adi ölümdən xilas olduğu kimi, adi həyatdan da xilas olur. İnsan düşməndən xilas olduğu kimi, dostdan da xilas olur. İnsanın xilas olmadığı tək Varlıq, tək Zaman və tək Məkan Allahın özüdür. Bütün yollar Allahla başlayır, Allahla bitir.

Və Allah özü şairlərdə dincəlir. Tanrı şairlərdə öz zərrəsini tapır. Tapdığına sevinir.

… Çağdaş Azərbaycan şeirinin Füzulidən gələn yolu Füzuliyə gedir. Titrək şamın işığında bu yolun ucu-bucağı görünmür. Uzaq və qərib yolun dörd şairi bizim müasirimizdir. Bu dünyada dörd şairin dörd Sözü qalacaq.

… Vaqif Səmədoğlu şeiri yenə gündəlik kimi yazacaq. Hər kəsin gördüyünü heç kəsin yaza bilməyəcəyi dildə yazacaq. Gecə boyu yazılan şeirlər sabah üçün duadır.

… Ramiz Rövşən Sözünü Allahla böləcək. Allahın göydə dediyinə yerdə cavab verəcək. Allahın yerdə dediyini göydə dinləyəcək.

… Vaqif Bayatlı Odərin dupduru gözlərinin dilində yazdığı müqəddəs sözlər tənhalığın, yalqızlığın duası kimi yaşayacaq.