Kitobni o'qish: «Ота макон»

ФАХРИЁНА

(қасида)¹

(Пойтахт вилоят миқёсида)

 
Тошкент – она шаҳрим, Ўрдам, Себзорим,
Бўстонлиқдан отар саҳарларим бор.
Бекобод, Бўка, Пискент, Янгибозорим,
Чирчиқ, Келес деган шаҳарларим бор.
 
 
Яёв кездим Зангиота-ю Дўрмонда,
Ҳамдард топдим Қибрайда, Байтқўрғонда.
Ғазалкент, Олмалиқ, Оҳангаронда,
Паркентда ҳам дўсту дигарларим бор.
 
 
Минг шукурким, мени этиб қўймас хор
Юлдуз, Қўрғон деган гузарларим бор.
Дам уролмас Зангор тепамга ағёр,
Шарт бўлса, ёв уйин бузарларим бор.
 
 
Мен ҳам уларнинг ҳар корига шайман,
То тирик эканман, алқаб яшайман.
Қўрғонча, Мўлкент, Гул, Қизона, Найман,
Қўй сўйиб, дастурхон тузарларим бор.
 
 
Жигарларим бошга кўтарар албат,
Сув десам, тўрт синглим тутади шарбат.
Учта укам бордир алпомишкелбат,
Ушлаган жойини узарларим бор.
 
 
Фарзандларим бири биридан ширин,
Дилнозам сақлайди онасин сирин.
Озодбек, Улуғбек ва Баҳодирим,
Ҳайт! десам ҳаммадан ўзарларим бор.
 
 
Қуйи Чирчиқ, юртим, қаддингни тут ғоз,
Парвозларга чоғлан, қанотингни ёз.
Оққўрғон, Тўйтепа, Янгийўл, Чиноз,
Менга мадад қўлин чўзарларим бор.
 
 
Ғалат феълим бордир далли, мастона,
Гоҳ ўзим чироқман, ўзим парвона.
Фароғат истасам гоҳи, пинҳона
Қош қоқиб, ошини сузарларим бор.
 
 
Бир ғунча очилар, бир япроқ сўлар,
Яҳё, пошшо дилинг ғурурга тўлар.
Шукурким, бағрига йиқилса бўлар
“Оқчангал” ва “Қорамозор”ларим бор!!!
 

2006

ЎЗБЕК

(“Ўзимга ўхшагани…” туркумидан)

1

 
Сиёсатга унча ҳуши йўқ,
Қора қозон қайнаб турса бас.
Қаноати ила қорни тўқ,
Майиз, туршак чайнаб юрса бас.
 
 
Уч йилини ўйлар ўйласа,
Қўра-қўра қўйлар қилса бас.
Қиз узатса, ўғил уйласа,
Гумбурлатиб тўйлар қилса бас.
 
 
Юриб турса басдир бозори,
Ғўр фикрлар суриб ўтирмас.
Қўшнисидан бир ғишт юқори
Уй қурмаса, қуриб ўтирмас.
 
 
Сув босса, ўт олса-да очун,
Ибодатда қойим туради.
Ҳажга борар отаси учун,
Ўзи учун дўкон қуради.
 
 
Ҳақ йўлинда лозим бўлса гар,
Тиззасини яра қилади.
Тегиб қолса остига эгар,
Гирдини панжара қилади.
 
 
Меҳмон учун тиккайдир бошин,
Отасидан улуғ кўради.
Олдирса-да оғзидан ошин,
Кеккайганча илик сўради.
 
 
Ҳар ҳайитда ҳолва, хўрозқанд
Улашаркан, боши осмонда.
Чойхонада еб қолмагай панд,
Чўғ кўриниб турса ҳамёнда.
 
 
Боболарин шуҳрати ила
Ғурурланиб қўяди баъзан.
Гоҳ ичида кечар зилзила,
Ўзин тиғсиз сўяди баъзан.
 
 
Момолари нақ Ўзбекойим,
Қудаларга сир бой бермагай.
Келинлари майин, мулойим,
Ширин сўзсиз бир чой бермагай.
 
 
Айвонида сайрар бедана,
Паловни ҳам “сайратар” лекин.
Сумалаклар қилиб ҳалфана,
Гоҳ сотади, гоҳ тортар текин.
 
 
Қўшиқларнинг ичида кўпроқ
Яллаларни яхши кўрадир.
Гоҳ уюшар, гоҳ яшар тарқоқ,
Ўзи бекдир, ўзи тўрадир.
 

2

 
Уйғур, қозоқ,
Турк, бошқирд, татар…
Қондошларин эъзоз қилади.
Туркистонни ота юрт атар,
Хуросонни ватан билади.
 
 
Улуғларин этса жамулжам,
Бир китобга сиғмагай исми.
Мен қаламга олганларим ҳам
Фазилатин фақат бир қисми.
 
 
Қай хислати тилга олинмай
Қолиб кетса, чекмангиз озор.
Қофиялар ахтариб тинмай,
Топганим шу:
Борига бозор!
 
 
Тамом.
Бўлак иложим йўқдир,
Рози бўлсин оқилу авом.
Қолган гапни қалами ўткир,
Бирор шоир этгайдир давом?!
 
 
Айбламангиз мендек нўноқни,
Аталмади хослар номма-ном.
Етар, маҳтал этмай қўноқни,
Барчангизга салом-ассалом!
 

2010–2015

НАСИБА

 
Ўзбекнинг қизлари гўзал келади,
Лаби гул, тиллари асал келади.
 
 
Меҳру муҳаббатга ташналиклари
Момо Ҳаво каби азал келади.
 
 
Ҳуснин баҳорларга кўз-кўз айлагай,
Агарки, ҳут келар, ҳамал келади.
 
 
Чиройини таъриф этмоқчи эрсанг,
Илҳом ҳам исталган маҳал келади.
 
 
Номардни қўй, мардни кўтарар бошга,
Қўлларидан илму амал келади.
 
 
Парво қилмагайлар ширин сўзига,
Гар, йигит дегани ўсал келади.
 
 
Нияти тўғримас ҳар не кимсанинг,
Қўли боғлиқ, йўли чигал келади.
 
 
Насиба − ризқу рўз, дегани асли,
Демак, насибаси тугал келади.
 
 
Туғилган кунига шеър битай десанг,
Қалам учларинда ғазал келади.
 

2002

ГАВҲАРОЙИМ

 
Кўчамизда бир қиз яшайди
Қаригина онаси билан…
Кўчамизда бир қиз яшайди
Қаригина онаси билан…
 
 
Пастак уйи, ўчоқ боши ва
Онасини билади ёлғиз…
Узун этаклари ҳилпираб…
Тушларимга киради у қиз.
 
 
Кечқурунлар йўл ёқасида,
Маҳалланинг подасин кутиб…
Тушларимга кириб келади
Говмишининг шохидан тутиб.
 
 
“Парвардигор забон ҳам берса
Бўлмасмиди шу чиройига…”
Тушларимда қишлоқ чоллари
Тил тилайди Гавҳаройимга…
 
 
Қўрғончанинг бўз йигитлари
Суяди-ю куяди фақат…
Тушларимда суқ билан қараб,
Оҳ уришиб… қўяди фақат…
 
 
Калимага айланмаган тил,
Гавҳаройим, сенинг тилингму?
Тушларимда тўкилмаган дил,
Гавҳаройим, сенинг дилингму?
 
 
Гавҳаройим, ўн саккиз йиллик
Дардни сўзлаб берсанг на бўлғай?!
Тушларида сени излаган
Мардга бўзлаб берсанг на бўлғай?!
 
 
Бугун мен ҳам соқовман, гунгман,
Келдим ўзни ўтда ёққали…
Тушларимда ҳеч гапирмаган
Тилларингда маъни уққали.
 
 
Яна минг йил тушда яшайсан
Қаригина онанг билан сан…
Тилсиз гулим,
Тилсиз чиройим.
Гавҳаройим…
Гавҳаройим…
Г а в ҳ а р о й и м . . .
 

1981

КУЗГИ ТУШ

 
Гулим,
Бугун сизни туш кўрдим,
Сал фаромуш,
Сал хомуш кўрдим.
Қошингизда тўртта полапон,
Бошингизда сақоқуш кўрдим.
 
 
– Бахт қушими? – дедим.
Кулдингиз.
Сувга бир тош тушгандай эди.
Чайқалгандай бўлди ул денгиз,
Кўзларингиз нимадир деди.
 
 
– Тушунмадим.
Бир синиқ кулгу
Лабингизда куртак боғлади.
Менинг кузим,
Баҳорим шул-ку,
Шовуллади кўнгил боғлари.
 
 
(Дарахтлар “оҳ” тортиб юборди,
Дув тўкилди хотиралар, оҳ…
Ҳар япроқ – бир юракнинг дарди,
Ҳар дил шундан сувлар ичар гоҳ).
 
 
Севгимизнинг ёлғиз гувоҳи –
Тераклар жим шовуллайверди.
Хаёлингиз кетди улоқиб,
Яноғингиз ловуллайверди.
 
 
(Сувга боқиб,
Эсингиздами,
Туш айтардик биз шоша-пиша…
Бугун бошда дунёнинг ғами
Ва оила отлиғ андиша).
 
 
Йил санайди қайдадир какку,
Биз турибмиз лол-у паришон.
Орамиздан оқиб шунча сув,
Дийдорлашди висол ва ҳижрон.
 
 
Поёнига етмади ул туш,
Туравердик бағримиз ёқиб…
Ул тераклар кесилмаганмиш,
Кетмаганмиш ул сувлар оқиб.
 

2002

ИККИ ҚИЗ

 
Бахт ва қайғу −
икки сулув қиз,
икки ҳурилиқо.
 
 
Бири итдай садоқатли,
бири бевафо.
 

1982

СИЗ НОЗЛАНИБ БОРОДУРСИЗ

Йўлдош ЭШМУРОД шеърига назира

 
“Қуш қалбидай дилда йўқдир ҳаловатлар,
Қайдин сизда бунча ҳусну малоҳатлар?
Саломатлар бўлинг, яна саломатлар,
Сизни кўрдим, сиз нозланиб бородурсиз”.
 
 
Шул тўрт сатр лутфи назм индаллодур,
Воҳ, маним ҳам дилимда минг вовайлодур.
Бу на Зуҳро, на Узродур, на Лайлодур?!
Сизни кўрдим, сиз нозланиб бородурсиз.
 
 
Кўчамизни тўлдириб хуш бўйлар билан,
Йўл тутдингиз қайга, қандай ўйлар билан?
Қачон сизни қутлагаймиз тўйлар билан,
Сизни кўрдим, сиз нозланиб бородурсиз.
 
 
Бул назира, билсанг, маним дардим асли,
Ҳаволансам, ҳаволандим: Баҳор фасли!
Кўрганим ҳам одам эмас, пари насли!!!
Сизни кўрдим, сиз нозланиб бородурсиз.
 
 
Жон жўражон, Яҳё нелар десин унга,
Ўзимизни отайликми, ё Жайҳунга?
Сиз очилиб борадурсиз кундан-кунга,
Сизни кўрдим, сиз нозланиб бородурсиз.
 

1988

“2”лар

Эҳтиром ила адабиёт ўқитувчим

Жўра Азизовга

 
Сўкиб қочдим Сизни бир куни,
Малимлигинг ўзингга, − дедим.
Катта бўлсам, барибир,
Уйланаман қизингга, − дедим.
 
 
Даккиларинг жонимга тегди,
“2”ларга роса тўйганман.
Қизинг ўзи, тегаман, деди,
Қулоғини тишлаб қўйганман.
 
 
Дарсинггаям кирмайман энди,
Синфда ҳам қоламан.
Лекин ўша сариқ қизингни
Олиб олсам, ўзим биламан…
 
 
Қочиб кетдим, таёқдан қўрқиб,
Ёмон эди феълингиз, маллим.
Собир билан Адҳамни қандай
Урганингиз дунёга маълум.
 
 
Катта бўлдим.
Энди уришга
Кучингиз ҳам етмайди, бироқ:
Битта “оқ”ни газетга ўраб,
Ўзим келдим кечирим сўраб.
 

1979

ОМАД

 
Бой бовонинг боғида
Бир қизга кўзим тушди.
Сирғаси қулоғида
Юлдузга кўзим тушди.
 
 
Тополмай бирор чора,
Айлагандим ишора:
Икки кўзи қоп-қора
Денгизга кўзим тушди.
 
 
Кезаркан ул гулбадан,
Яшнаб кетди бул чаман.
Чаккасида титраган
Ялпизга кўзим тушди.
 
 
Ҳилпирар-эй кўйлаги,
Туймадеккина лаби.
Боғ ичра ўзим каби
Ёлғизга кўзим тушди.
 
 
Боравердим ортидан,
Ўтдик боғнинг ёртидан.
Шунда бир ўроқ тутган
Тўнғизга кўзим тушди.
 
 
Боғдан чиқиб кетди гул,
Омад деганим, бир пул.
Қўлтиғимдан тушган ул
Тарвузга кўзим тушди.
 

1982

ХАЁЛ

(Ярим ҳазил…)

 
Қани эди хотинингдан қутулиб,
Кетиб қолсанг, бирон овлоқ жой бўлса.
Ўшал − яноғи ол қизга тутулиб,
Севги изҳор қилсанг, гувоҳ ой бўлса.
 
 
Очиб қўйсанг, ўқи! деб дил дафтаринг,
Ғўлдирасанг, қовушмаса гапларинг…
Муччи олсанг, ёниб кетса лабларинг,
Ёрнинг лаби шаккар, тили мой бўлса.
 
 
Яноғини боси-и-и-б… сенинг юзингга,
Толе тўлиб қолса икки кўзингга…
Ҳаяжондан келолмасанг ўзингга,
Тун бўлса-ю чинор бўлса, сой бўлса.
 
 
Шу тун ҳеч ким келолмаса қошингга,
Таёғини ўқталмаса бошингда…
У ўн саккиз, сен йигирма ёшингда,
Ғанимларнинг келар йўли лой бўлса.
 
 
Ҳар кун шундай ширин-ширин ўй бўлса,
Зўр қўчқорни ошга сўй ҳа сўй бўлса…
Душманларнинг кўзларини куйдириб,
Булутларнинг устида оқ тўй бўлса…
 
 
Қани эди хотинингдан қутулиб
Кета олсанг, бирон овлоқ жой бўлса.
Ўшал − дудоғи бол қизга тутулиб
Севги изҳор қилсанг, гувоҳ ой бўлса…
 

1981