Kitobni o'qish: «Ana Sözü – Seçme Şiirler»

Mustafa Kemal ATATÜRK

Mustafa Kemal ATATÜRKün raametli olmasının Gününün 83-cı yılı 1938-ci yılın Kasımın 10-da 09-05-tä durgundu bütün Türk dünnäsının öndercisinin hem XX-ci üzyılın en anılmış liderın Mustafa Kemal ATATÜRKün ürää.

Analım ulu Atamızı. Mustafa Kemal ATATÜRKün topracıı ilin olsun!

O benim da Ulu ATAM
(Óda)

Mustafa Kemal ATATÜRK’ä

 
Ey, Ata, gel da bak benim milletimä –
o da senin gibi kula, maavi gözlü,
senin gibi girgin, derin köklü,
emin basmaz, hodul hem pak üzlü,
senin gibi o! Hey, Oguz oolu,
Sana büünkü peetim, türküm,
benim Ulu Atam, Ulu Bobam, Atatürküm…
 
 
Zor vakıtta bol elini sän uzattın,
insanından alıp bizä verdin,
kardaş payı yaptın hem acıdın,
dizdän ayaa sözünnän kaldırdın,
karannıktan aydınnıklaa çaardın,
İstanbuldan bizi da düşündün,
benim Ulu Atam, Ulu Bobam, Atatürküm…
İstanbuldan kitab, üüretmennär geldi –
te ozaman bakışlan fikirlär diişti,
ruhta, canda kuvet kaavileşti.
O yardımınnan biz soluk aldık,
millet olduk, millet kaldık,
Sän, Canabin, bunu ölä gördün,
benim Ulu Atam, Atatürküm…
 
 
Uşakları bakıp, seçip, sän ayırdın,
memleketä liţeylerä aldın,
milletimä şafklı yolu açtın,
bilgiylän bilgiçlii cömert verdin,
insan ettin. Etiştirämedin,
üüsüz brakıp, gittin, sündün,
benim Ulu Atam, Ulu Bobam, Atatürküm…
 
 
Otuzsekizdi yıl, o Kasımın 10-nu urdu,
saat (beş minut ona) durdu,
Ulu Önder gözlerini yumdu,
raatsız ürek raatlıı buldu,
dünnä sustu, soluk dondu, hem uultu.
Yakar yaşlar yakêr, acı bir gün,
benim Ulu Atam, Ulu Bobam, Atatürküm…
 
 
O gün, Atam, heptän, sän sonsuzlaa vardın,
Bizi yasta hem kahırda braktın,
Göktä sünmäz o yıldızın. Adın –
hergün “eni güneş gibi hep duacek”,
Senin o işlerin örüyecek,
hem “Ne mutlu türküm deyenä” hep ötecek,
benim Ulu Atam, Ulu Bobam, Atatürküm,
yaşayacek…
 
 
Büün Türkiyenin Al Bayraanın yanında
benim da bayraam sallanarsa,
Ana dilim şıralı hem sesli hep akarsa,
Gagauzda Gagauzluk taa yaşarsa,
Bunda senin en büük kıymetin,
Türklerin atası, halkımın atası, büüyüm,
benim Ulu Atam, Ulu Bobam, Atatürküm…
 

Kasım ayın 10-nu, 2014 y.

 
Bän kopmadım hiç halkımdan:
Ne kahırdan, ne beladan, ne zorluktan.
Yaslı günnerindä onunnan hep oldum,
Kara kuvetlerä güüsümnän bän durdum,
Öldüm da, dirildim da ― birliktä,
BÖLÄ ÖMÜR ―
                     pek büük kısmet bu dünnedä…
 

14.02.2015 yıl

I. BÄN KOPMADIM HİÇ halkımdan

“İstoriyada hiç bir halk göktän erä düşmeer… Dünnä kurulduu gündän beeri o halk istoriyada var: bekim çeşitli adlar altında, bekim çeşitli bayraklar altında, ama o var, yaşêêr, kendi ruhunu, kökünü, dilini hem dinini koruyêr… Kimär kerä istoriya dalgaları onu, erindän koparıp, başka memleketlerä sürüyeer, silip bir adı, ona başka ad verer. Ama, köklär derin sa, onun soyu körlenmeer. O halk yaşêêr, devletlär kurêr, eni evlat boylarına deyni izmet eder… Bu istoriya dalgalarında GAGAUZLAR da daymalarda vardılar hem kendilerini büünkü günädän korumaa becerdilär”.

70-ŞÄ ADIMNAMAK PEETİM

 
Artık 70-şä attım adımı,
Altmış yıl yaradıp adımı.
Savaştım üürenmää,
Savaştım çok bilmää –
Bilän bilgiyi insana çevirmää.
Halkımnan bilä gittim ileri,
İştän tutundum, silip terleri.
Aktardım ortalıı, aarayıp folkloru,
Topladım lafları, korudum hep kooru
Gagauz Ocaanda, Gagauz Bucaanda –
Gün-be-gün, saat-be-saat, vakıdında…
Annattım dooruluu, yalanı kökledim,
Susuz da yandım, yavan da idim…
İiltmedim başımı “kuvedin” önündä –
Çırak olmadım bän aalemin körüündä.
Geçti yıllarım bölä kısmettä!
Ne mutlu canıma – halka izmettä!
Halkımdan Dilimi ödünç bän aldım –
 
 
Zenginnedip, geeri aktardım!
Korudum dinimi, korudum evimi,
Konakladım musaafirmi,
Bir yolcuya ekmek uzattım…
Ne şımardım, ne azıttım…
Eminnermi bir kerä basmadım…
Vakıdınnan esap kapatım,
Borçlu olana borcumu ödedim,
Bana borçluyu candan afettim.
Saydım anamı, saydım bobamı,
Eşimi, erimi, uşaklarmı,
Soy-senselä da hep aklımda –
Kan su olmaz hiç bir zamanda…
Artık 70-şä attım adımı,
İlerledip adımnarmı,
Koruyup adamnıımı,
Hep baaşlayıp yarattıımı.
 

Kişinev-Komrat yolculunda,

25.06.2018, 07:15–08:35

BÄN – BÄNİM!

 
Birisinä “Esenin” deerlär – eriyer,
Öbürü da “Blok”muş – bayılêr.
Filan – “Puşkin”mış,
Fişman – “Göte”ymiş,
Birisi – “şeymiş”, bilmäm “neymiş”…
Bän sa – bänim –
Gagauz kökündänim!
Beni sän ölä kablet –
bän Todur Zanet.
 

05.02.2011

BÄN AALEMIN IPINNÄN KOLVERILMEDIM

 
Bän aalemin ipinnän kolverilmedim –
Hep kendimä kendi iplerimi ördüm;
Kimär kerä kösteklendim, düştüm – ezilmedim,
Dua edip, kalkıp, hep ileri gittim.
 
 
Bän aalemin fikirinä esir da olmadım –
Kendi fikirimä kurban hem çorbacı oldum;
Ana-boba nasaatından da hiç atılmadım,
Ama kendi fikirimi da yarattım.
 
 
Kendi terimnän yısındım hem yaşadım,
Karannıktan aydınnıklaa geçti yolum;
Yandım, sündüm, hiç bir kerä oflamadım,
Umutlan örüdüm, salt dişlermi gıcırdattım.
 
 
Bän aalemin elinnän hiç sıcak demir taşımadım,
Sık haşlanıp, sancıylan üürendim onu suultmaa;
Verilmedim, mizlämedim, anırmadım,
Zor vakıtta hiç birindän beklämedim yardım.
 
 
Bän aalemin bir susaanda aşık ta olmadım,
Beni alamadı aalem hırcarlamaa;
Bän yaşadım, nicä düşer adımnadım,
Dooru hem günahker oldum, satılmadım…
 
 
Bän bir insan oolu, borçluyum yaşamaa…
 

14.11.2012

KALARSAYDI – KALÊR ADIN

 
Dündän, büünä hem yaarına,
Geçeriz biz adım-adım.
Ömür dolêr damna-damna,
Kalarsaydı – kalêr adın.
 

04.02.2000

BUNNAR BENDÄN HEP SORMALI

 
Sordun bana: “Sän kimsin, hey?
Hem ne varlıın var burada?”
Cuvap ettim sana “büük bey”:
“İnsanım bän! Ko kalanı kalsın arda!
 
 
Varlıım mı? Var varlıım – o milletim,
Ayläm, uşaam, ana dilim.
Bän varım hem da olmalı,
Zerä bunnar bendän hep sormalı!”
 

18.07.2013

LÜZGERLÄR

 
İçimdä kıvırcık lüzgerlär
Kafeslär kapusu açêr.
Dört köşeli duygular
Canımı bir aullan sarêr.
 
 
Dilenciyä verilän paraya
Dostlar sattılar dostluumu,
Duşmannar da girdi araya
Kesmää deyni soluumu.
 
 
Ne sa! Ko lüzgerlär hep essin,
İçimdä borannar koparıp,
Köpeklär da ko hep salsın,
Dişlerni üfkedän falayıp.
 
 
Vakıtlar bunnarı yok eder,
Lüzgerlär öldürer salmayı.
Yazılı sayfalar salt kalêr,
Vakıt koruyêr taşları…
 

28.03.1996

HİÇ BİRİ KALMADI BU DÜNNEYÄ DİREK

 
Hiç biri kalmadı bu dünneyä direk,
Hiç bän da kalmaycam – bunu bilerim!
Bir elimdä – kalbur, bir elimdä – elek,
Yaptıklarmı onnarlan bän eleerim.
Kalsın o işlerim ko kalburda,
Ani bana heptän büük görünerlär.
O işlerim, ani insan gözlerindä
Ömür boyu küçük kalêrlar.
 
 
Kalsın ko kalburda kof keflerim,
Ani kefliykana beni dürterlär
Hem can pazarında ötän adetlerim,
Ani gecä-gündüz hep örseleerlär…
Elää sa ko düşsün hep ufaklar,
Ani kalmış aralarda hem da altta
Hem ko düşsün salt te onnar,
Ani heptän unuduldu uzaklarda.
 
 
Da onnarın arasından erä
Düşärsä sadä bir tenä,
ani halkın geleceenä
hem da paalı o dilimä
filizlän kök baaşlayacek –
bana raatlık bu verecek.
 
 
Da ozaman, Allahıma,
Duaylan şükür edecäm –
Vakıt geldiynän raat bän sünecäm.
 

17.03.2013

ÖLMEYECEK HALKIMA DUYGULAR

 
Sık-kıvrak baalasalar beni,
Kesmezlär Halkıma izmetimi.
Ursalar, kıysalar, doorasalar –
Ölmeyecek Halkıma duygular.
 
 
Bastırıp, ateştä yaksalar,
Tırnak altına iinä soksalar,
Tasma-tasma kesselär,
Çengelä assalar –
Sünmäz Halkıma saygılar.
 
 
Kruçada da beni gerselär,
Elimä, ayaama enser kaksalar,
Süngüylän sirkä verselär,
Güüsümü yarsalar, kanımı içselär,
Son duygumadan,
Son soluumadan izmettäyim Ona:
Garip Halkıma,
Girgin Halkıma,
Pallı hem sonsuz Halkıma –
Gagauz Halkıma!
 

03.12.2015,

saat 07:15 – 08:25 arası

BÄN GAGAUZUM

 
Bän haliz bir gagauz –
Lafımda durêrım uz,
Yolumda giderim düz
Dooru dooruluaa.
 
 
Bän duudum bu toptakta,
Pek paalı bu Bucakta,
Ana tarafım orda,
Umudum hep bobada!
 
 
Bän baarêrım: GAGAUZUM!!!
Damardan bän – Gök-Oguzum!
Gagauzum!!! Gagauz! –
Başımı tutêrım uz: GAGAUZ bän, GAGAUZ!!!
 
 
Üreemdän bän pek girgin –
Köklerim benim derin,
Halkıma verdim emin –
Onu korumaa.
 
 
Nereyi gitsäm da bän
Kopmadım hiç kökümdän.
Hep dönerim evimä,
Baş iilderim dedemä.
 
 
Bän baarêrım: GAGAUZUM!!!
Damardan da – Gök-Oguzum!
Gagauzum! Gagauz! –
Başımı tutêrım uz: GAGAUZ bän, GAGAUZ!!!
 

15.09.2012

BENİ NAŢİONALİST YAPMAYIN

 
Hêy, fariseylär, beni naţionalist yapmayın –
bän anamı, bobamı sevän bir evladım!
Beni naţionalist yapmayın –
bän topraamı, tarlamı sevän bir insanım!
Beni naţionalist yapmayın –
bän milletimi sevän bir adamım!
Beni naţionalist yapmayın –
bän Gagauzluu sevän bir canım!
 
 
İnternaţionalizmayı da bana asmayın –
bän insannıı sevän bir insanım!
Şovinizmayılan damgalamayın –
bän halkımı en üüsä kaldıran bir adamım!
Faşizmaylan bana siz gelmeyin,
ksenofobiyaylan ezmeyin!
Bän diilim hiç onnardan!
Bän Vatandan vatan adamıyım!
Hepsi bu lekelär üstünüzdä, damarnızda –
damga urannar, alçaklar. Onnar yalancı kanınızda!
 
 
Bizä naţionalist deyip, yok ettiniz bizi,
Kendi ideologiyanızı getirdiniz, soktunuz,
Kliselerimizi yıktınız, kendinizä “büük batü” dediniz,
Milli giyimnerimizi, adetlerimizi gömdünüz,
“Unudun dilinizi!” – dediniz.
“Geçmişi unudun, – dediniz –
                         … ya unutturacez, ba naţionalist!”
 

11.11.2014

YOK VAKIDIM YAVAŞ YAŞAMAA

 
Yok hiç vakıdım, uslanıp, durgunmaa,
İşimi-gücümü sona sıbıtmaa,
Aalemcä aylak hem raat oturup,
Kendi keyfimä izmettä bulunmaa.
 
 
Yok hiç vakıdım, yan gelip, uzanmaa,
İnsannan bilä şefklerä katılmaa,
Kendimi unudup hem şarap ta yudup,
Haylazlarlan bilä haylazlaa atılmaa.
 
 
Yok hiç vakıdım, erleşip, oturmaa,
Sokakta dernektä çenä dokumaa,
Geleni geçeni dildän geçirip,
Maanaylan bilä göklerä kaldırmaa.
Yok hiç vakıdım…
 
 
Yok vakıdım yavaş yaşamaa…
 

19.10.2011

* * *

 
Eminneri bän basmadım hiç bir kerä
Hem sözümdä durdum bilä-bilä,
Lafımnan üzümü hep korudum,
Hiç bir kerä bilä tükürmedim ekmää.
 

19.08.2012

SADÄ HALKIMNAN BİRLİKTÄ

 
Bän yaşadım, yaşêêrım, yaşaycam
sadä Halkımnan birlitä:
erdä, göktä, sonsuzlukta,
yıldan yıla, gündän günä…
Halkım, yaşarsa hem da vársa –
dünnää da var bu Dünneydä,
Güneşlän Ay da erindä,
Dannar arêr vakıdında…
 
 
Halkım benim, sana dua ederim,
sadä sana bän başımı iilderim,
sadä sana bütün izmetlerim,
raatsız hem aar gecelerim,
aydın, mutlu gündüzlerim,
girgin ürek atışlarım
hem da candan duygularım.
 
 
Sän varkana bu Evrendä,
benim da var erim Erdä,
var Bucakım, var bir yuvam,
var Vatanım, Ana Topraam,
var bir ayläm hem bir köşäm,
sana izmet edän uşaam
hem var, sana yanan, ürääm.
 
 
Sän varkana bíşey olmaz,
kimsey beni dizçä koymaz,
umudumu sendän kesmäz,
ne ruhumu, ne rızımı ezmäz,
ne güüsümü, ne canımı yarmaz,
sana, sana da toz konmaz,
bana hiç biricii saabi olmaz.
 
 
Zerä, Saabimsin sän, Halkım,
yanêr sünmäz o ateşin,
sendän geler salt emirim,
bän – hazır o askerin.
Emirinä görä yaşêêrım,
senin için hep savaşêrım,
salt önündä bän diz çökerim,
hem salt sana emin vererim…
 
 
İnan, Halkım, duam sana –
hazırım canımı atmaa kantarına…
 

07.12.2011

* * *

 
Severim anamı, Bucaa,
Vatanımı, gökü, Topraa,
O mayıllıı, büülü soluu
Hem can erindän gelän bolluu!
 

09.02.2017

KILIÇ HEM DOORULUK

 
Yaydan çıkan oklar –
Yalan sözlär, yalan laflar,
(zihirlän dop-dolu onnar),
Acıylan canıma battı,
Damarları yaraladı,
Akêr kannar…
 
 
Ürääm sancılardan sızlêêr,
Yaralardan içim arêr,
Buazımdan gelän sesim sessiz baarêr…
“Oh”lar hem da “of”lar er dibinä batêr…
 
 
Bu yalana, bu zihirä ilaç salt bir –
Kılıç otu da diil,
Hem girginnik ta diil,
Hem diil kalkan,
İlaç – salt kılıçtan…
 
 
Kılıç hem dooruluk,
(başka türlü işlär – bokluk!),
Kapatmadaan taa gözümü
Salt bu koruyacek pak üzümü.
 

07.12.2011

VAR ONNARDAN BENDÄ KALKAN

 
Çoktan bişey yazamadım sizä –
Hep bekledim çıkasınız üzä,
Üzä – insan arasına…
İnsan ursun kafanıza.
 
 
Oldu kaç yıl hep boşuna
Halka atêrsınız siz fal,
O işlerniz – boş, uydurma:
Hep öttürersiniz kaval.
 
 
Zihir fırlêêr aazınızdan,
Dolay otalanêr bundan.
Laflarınız – oklar yaydan.
Bendä sa var bundan kalkan:
 
 
Benim Halkım, Ana Dilim,
Milletimä – izmetlerim,
Derin hem pak bir inancım
Hem pek paalı bir anacıım!
 

07.12.2011

BİN KERÄ ŞÜKÜR SANA, ALLAHIM!
(Genä kırıkım. Açıklamak)

 
Genä kırdım kendimi –
Diil ürektän ya candan.
Kırıkım heptän, halizdän –
Kolumdan, ayaamdan, omuzdan…
 
 
Çatladı kemiklär, yarıldı dirseklär,
Soyuk dizlerim, soyuk parmaklar,
Yaralardan fışkırêr al kannar,
Güüdemi sarsılêêr sancılar…
 
 
İki kerä 220 volttan kurtarıp,
Sora 380 voltlara da atıp,
Allahım aaretä kapuyu, açıp, kapattı,
Yaşamamı biraz yavaşattı.
 
 
Sora genä görüp, ani hep hızlanêrım,
Erimdä, raat duramayıp, hep eşinerim,
Avariya bana yolladı (diil bir, biri-biri ardı):
Ayaamı kırdı, kafamı yardı, iyelerimi çatlattı.
 
 
Dört yılda dört kerä kırıklık:
Ba ayak, ba iyä, ba kafa, ba beldän bir kemik.
Şindi da hepsi birdän!
Günahım da nedän?
 
 
Geldi cuvabı: “Diil bu günaa,
Başka beladan seni korumaa,
Allaa kırıklaa seni hep atêr.
Saburlan ruhunu esaplêêr”.
 
 
Angı kantara işimi O atêr?
Angı kertiktän uzakladêr?
Bölä sa: şükür Sana, Allahım!
Diil sa ölä: genä şükür Sana!
 
 
Ani verdin kolayı burada bän kalıym:
Bin kerä şükür Sana, Allahım! Ko aalıym…
 

26.04.2011

YORGUNNUK SARFOŞLUU

 
Hiç bir fikir da sızmêêr oradan,
Pak yaprak gibi, bom-boş o kafamdan.
Kannar da akmêêr damarda –
Sarfoş kafa yastıklarda!
 
 
Yorgunnuktan o sarfoşluk,
Boş fikirä oldu koltuk.
Kafa da semeli, yorgun, tunuk,
Dinnenmärsäm – işlär bokluk.
 

28.08.2017

“SAA OL, ANİ SAYÊRSIN!”

 
Benim elimi
üç kerä yaşlı karılar öptü:
Birisi üürediciydi,
Birisi “lider”di,
Birisi dä çiftçi bir karıydı.
 
 
Üüredicinin auçlarında,
uşakları üüretmektän
hem aulunda işlerdän,
kabarcık vardı.
 
 
“Liderin” elleri
yımışak hem sıcaktı,
parmaklarında üzüklär yalabardı,
aucunda bir damar düülärdi.
 
 
Çiftçi karının sa elleri çatlaktı,
tırnaklar altında kara topraklar kalmıştı,
aucu kaskatıydı,
bakışında da göklär hem kırlar batmıştı.
 
 
Üüredici dedi: “Saa ol, ani varsın!”
Lider dedi: “Saa ol, ani yazêrsın!”
Çiftçi karı dedi: “Saa ol, ani sayêrsın!”
 

26.02.2010

AT ÇETİLEYİ, ALLAHIM!

 
At çetileyi, Allahım,
düşsün duruk geçmişimä,
ya da dünkü kısmetimä,
aydın hem pak işlerimä.
 
 
At çetileyi, Allahım,
düşsün mutlu düşüncemä,
ya da büünkü günnerimä,
tatlı, duruk ömürümä.
 
 
At çetileyi, Allahım,
düşsün parlak geleceemä,
ya yaarınkı istediimä,
safkı versin neetlerimä.
 
 
At çetileyi, Allahım:
ya geçmişä,
ya gelecää,
ya ecelä…
 
 
At çetileyi, Allahım,
da de: “Beklä!”
 

14.07.2012

 
Neredä, male, küçüklük günnerim,
Uzun enni ennerim?!
Pateşkalar çapraz ilikli,
Sandalilär mor, delikli,
Kadrelili bluzam kıvrak,
Üstüm tertipli, pam-pak!
Şapkam da boz, kertikli,
Cöplär, şekerdän, şekerli…
 
 
Komkamı almaa yollandım,
(Kliseyädän birkaç adım!)
Aucum, male, aucunda –
Duam – dilimin ucunda.
 
 
Komkadan sora, papum sol elimdä,
Şen oturêrım eşiklerdä…
 

22.12.2015

* * *

 
Garip hem zavalı halkım,
Kimin umurunda acın, sancın,
Kimin umurunda zorluun, kahırların,
Kimin umurunda, halkım? Kimin?
 

19.08.2016

II. ATILMA DİLİNDÄN, halkım!

DUA

 
Allahım,
İsteerim olsun devletim,
Yaşasın yıllarda milletim,
Olsun Ana Dilim – diil bir dilim,
Ama bir somun bütün –
Dün, büün, hergün
Hem şindi, hem sora,
Hem daymaların daymalarında,
Amin!
 

18.08.2009

ATILMA DİLİNDÄN, HALKIM!

 
Atılma dilindän, Halkım,
Bän diz çöküp ta yalvarêrım,
Oollarına da ver akıl…
Buna deyni dua ederim.
Atılma dilindän, Halkım!
 
 
Bakın da gör: dolay aydın,
ANA DİLİ erdä yaşêêr.
İnan, salt o verer yardım
Açan seni zorba enseer.
Atılma dilindän, Halkım!
 
 
Dil varkan – dayma var adın,
Salt ozaman seni sayêrlar
Hem da açan uşakların
Anaylan bobayı sesleerlär.
Atılma dilindän, Halkım!
 
 
Sular gider, gider altın…
Bu toprakta salt dil kalêr!
Zerä dilin – senin kanın,
O yaşamaa kuvet verer.
Atılma dilindän, Halkım!
 
 
Atılma dilindän, Halkım!
Bitki sözü sana söleerim,
Oollarına da ver akıl…
Bän diz çöküp ta yalvarêrım:
Atılma dilindän, Halkım!
 

02.06.1989