Kitobni o'qish: «Orion-51»

Redaktor:

Ümid Abbas Nihan

Ruzigar Ələkbər. Orion 51. Roman

Köhlən Nəşriyyatı. 304 səh.

I hissə. Yuxulardakı talelər. 51.

Ovçu

Köhnə adı ilə desək, Yunanıstanın ən ucqar nöqtəsində yerləşən Kovagnos kəndi, indi Musiksos kimi adlandırılan əyalətin kiçik kəndlərindən biridir. Üçüncü dünya müharibəsinin fəsadlarından yan ötüşən bu kənd, ilk nəzərlərdəncə insanı valeh edir. Bir çoxuna görə, əgər Kovagnos kəndi NATO ordusu tərəfindən uğurla istila edilə bilinsəydi, bugünkü Hellenas dövləti hələ də Yunanıstan olaraq tanınacaqdı. Hellenas dövləti, köhnə

Cənubi Avropa və Balkan ölkələrinin ərazilərinin bir hissəsini əhatə edirdi.

Bu dəfə, məhz bu ərazilərdə yaşayan xalqlar, dünyanı üçüncü utancından xilas edə bilmişdi.

Ağır müharibələr dövründən artıq altı il ötürdü. İndi insanlar dinc başla oturub, yenidən səhvlərini təhlil edirdilər. Bir çox politoloqlara görə

tək günahkar Amerika Birləşmiş Ştatları, bəzilərinə görə isə bu dəfə də

Marks və Engels idi. Bundan başqa, digər düşüncədə olan politoloqlar da var idi ki, onlara görə nə günah, nə də ki, günahkar var idi; Onlar, sadəcə, kapitalist sistemin çöküşünə sevinməyi tövsiyə edirdilər.

Əslində isə ümümbəşəri siyasi gərginlik, başlanğıc nöqtəsini 2020-ci ildən 2022-ci ilə qədər müddəti əhatə edən karantin dövründən götürmüş-dü. Sosial – ictimai izoliyasiya, az müddətli iş rejimləri, xidmət sektoru və

turizm sənayesi, iri sənayə müəssisəllərinin və beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin fəaliyyətindəki böhranlı vəziyyətin yaranmağı ilə nəticələnmişdi.

Bir çox mütəxəssisə görə bu, kapitalizmə qarşı yönələn xəbərdarlıq siqnalı idi. Bu siyasəti Amerika Birləşmiş Ştatlarına qarşı, nə kapitalist, nə də sosialist kimi sosialist bir dövlət olan Çin Xalq Demokratik Respublikası, siyasi gərginlik yaratmaq üçün tətbiq etmişdi. Lakin müharibənin sonu heç ÇXDR-nın özü üçün də uğurlu olmamışdı. Belə ki, o, yerini yeni qurulan, Çin dövlətinə vermişdi və bu ölkədə də, digər dünya ölkələrindəki kimi 7

daxili böhranlar, anarxiya, kütləvi etirazlar və hakimiyyət hərc-mərcliyi hökm sürməkdə idi.

Halbuki dünya xalqları aclıq və səfalət içində olsalar da, hələ də öz yeknəsək üsyanlarının uğuruna inanmaqda idilər. Hellenasda isə vəziyyət tamam başqa cür idi. Avropanın sağ qala bilən “avropalı” təfəkkürü, yalnız burada öz təsir gücünü itirməmişdi. Hellenasdan kənarda isə vəziyyət bir qədər təbəddülatlı idi. Şimali və Qərbi Avropa ölkələri elə bir siyasi böh-ranın içində idi ki, bu mənzərə, tarixçilərdə yeni “Viking əsri” təəssüratı yaradırdı. Bəs necə olmuşdu ki, Hellenas qurulmuşdu və Avropa mədəniyyəti və siyasi kultunun yeni mühafizəçisinə çevrilmişdi? Səbəb olduqca bəsit və anlaşılan idi. Bu totalitar rejimdən qaçıb, Yunanıstana sığınan avropalılar sayəsində baş vermişdi. Belə ki, Avropanın bəzi ölkələrində, müxalif partiyalar və anarxist politoloqlar, ziyalılar və s. bu qəbildən olan insanlar, iqtidarları ABŞ və NATO-nun təsir gücündən imtina etməyə çağırırdı. Həmin müddətdə öz iqtidarları tərəfindən ciddi təzyiqlərə məruz qalan bu cür adamların bəziləri ya ölkədən deportasiya edilirdi, ya da onlar elə özləri kütləvi şəkildə xarici dövlətlərə axın edirdilər. Bu axının ən intensiv istiqaməti Yunanıstan idi.

Beşinci kolonun və diaspora, həmçinin lobbiçilik misiyalarının, iqtidarları “amerikanlaşdırmaq” kimi uğurlu siyasəti, əslində, Avropanı çoxdan ABŞ-ın müstəmləkəsinə çevirmişdi. Bu isə 2047-2057- ci illəri əhatə

edən Üçüncü Dünya müharibəsinə xəbərdarlıq ola biləcək digər əlamət idi.

NATO-nun üzvlüyündən imtina edən Fransa və İngiltərə kimi dövlətlər ABŞ-ın gizlin, dəhşətli planlarını əvvəlcədən hiss etmiş kimi idilər. Buna görə də, ümümdövlət statusunda, rəsmi sərəncamla NATO-dan imtina edən Avropa dövlətləri də, yalnız bu ikisi idi. Bugünkü vikinglik görünüşünü ən çox özlərində təcəssüm etdirməklərinin səbəbi bəlkə də yalnız bu idi. Bəli, bəşər yenidən öz çirkab heysiyyətindən paklaşmağı arzulayırdı.

Hellenasın gücü onun ordusundan çox, məhz elə düşünən insanların-da idi. Həmin o insanlar ki, onlar bir zaman öz ölkələrindən mühacirət edə-rək bura yerləşmişdilər. Əslində, Hellenas bütün Avropanın özü idi. Kə-narda qalan dövlətlər isə sadəcə olaraq, bədbəxt taleləri ilə mübarizə apar-mağa məhkum idilər. Hərçənd indiki vaxtda Hellenası da, bütünlüklə “ağrısız-bəlasız” bir dövlət kimi görə bilmərik. Çünki müharibələr hər nə qədər səngimiş olsa belə, hələ də yeni təhlükələr gözlənilirdi. Elə buna görə də, mədəni irs, fəlsəfi təfəkkür və avropalı nüfuzunu ziyalılar, sənətkarlar 8

və ya mədəniyyət nümayəndələri yox, əsgərlər qoruyurdu, yaxud da qo-rumalı idi.

Bu ölkədəki sosial-ictimai vəziyyət sənaye inqilabı ərəfəsindəki dövrü xatırladırdı. İnsanlar öz talelərini, rifah halına salmaq üçün dayanmadan çalışırdılar. Bəs bu, indiki vaxtda, ifrat dərəcədə nifrət bəslənən kapitalizmin yenidən doğuşuna səbəb ola bilərdimi? Heç kim, hələ ki, heç nə

bilmirdi.

Kovagnos kəndi, Hellenasın həm də, ən böyük hərbi istehkamlarından birinin yerləşdiyi coğrafi məntəqə sayılırdı. Bu hərbi istehkamda beş

yüzdən çox zabit, minə yaxın əsgər xidmət göstərirdi. Onların əsas vəzifəsi, şimaldan gələn hər hansısa bir təhlükənin, həmçinin ölkəyə qanunsuz yollarla keçməyə çalışan mühacir və ya qaçqınların qarşısını almaq idi.

Hellenas ordusunda xidmət göstərən elə bir zabit, elə bir əsgər yox idi ki, onlardan hansısa biri ailəsindən ən azı bir nəfərini müharibə illərində

itirməsin.

Hərbi istehkam üç mərtəbəli, düz bucaqlı formasında olan binadan ibarət idi və Hellenasın şimal sərhədlərinin onda birini mühafizə etmək məsuliyyətini icra edirdi. Əsgərlərin böyük bir hissəsi kimsəsiz “gənclər”

idi və onlar müharibədən sonra xüsusi təlimlər keçirilərək ordu sıralarına daxil edilmişdilər.

Hərbi istehkamın yerləşdiyi ərazidən təxminən iki kilometr uzaqlıqda, həmçinin istehkama daha yaxın olan sərhəd məntəqəsindəki əsgərlər, həm döyüş bacarıqları və həm də fiziki güclərinə görə digər məntəqə əsgərlərindən fərqlənirdilər. Bununla belə, onları istehkamın əsas mühafizəçiləri də saymaq olardı. Məntəqədə xidmət göstərən əsgərlərin əksəriyyəti yunan idi və bu, yalnız, məhz bu məntəqədə, bu cür bir xarakteristika yaratmışdı.

Onların içərisində yalnız iki nəfər başqa millətdən idi ki, bunlardan da biri serb, digəri xorvat idi. Zabit korpusunda isə hər millətdən olan zabitlə qarşılaşmaq mümkün idi.

Lefteris Vlahos milliyyətcə yunan idi. Onun haqqında danışmazdan qabaq, əvvəlcədən bir şeyi qeyd etmək lazımdır ki, o, buradakı zabitlərdən xeyli fərqli xararkterə sahib bir adam kimi tanınırdı. Bu fərqlilik onun özü üçün qüsur sayıldığı qədər, başqaları üçün də məzəmmət səbəbi idi.

Kapitan Vlahosun öz-özü ilə danışmaq kimi bir vərdişi var idi. Əgər onun iri əzələli qolları, boyu-buxunu və ordudakı nüfuzu olmasaydı, yəqin ki, onu asanlıqla məsxərəyə qoyar və dəli adlandırardılar. İllərin hərbi təc-9

rübəsini öz xarakterik xüsisiyyəti kimi mənimsəyən Vlahos, həm də, mahir atıcı idi. Xülasə, onun bütün bu keyfiyyətləri, dəli adlandırılmağı üçün maneə idi. Lakin zamanla bu məsələ elə yerə gəlib çatmışdı ki, hətta məntəqə rəisi onu istefaya göndərmək haqqında da gizlin niyyətlərə qapılmışdı.

Vlahos iyirmi yeddi yaşlı, ortaboy və qaraşın bir adam idi. Rütbəcə

loxaqos – kapitan idi və Hellenasın, “hərbçilərin səlahiyyətləri” adlı qa-nunlar toplusunda qeyd olunan bir bəndinə əsasən, onun da saqqal sa-lamaq hüququ var idi. Çalma saqqalı üzündə elə bir təəssürat yaratmışdı ki, sanki bu adam heç zabit yox, hər hansısa, başqa bir peşənin sahibidir. O, Yunanıstanın İraklion şəhərində, kasıb bir ailədə dünyaya gəlmişdi. Atası Yunanıstanın çox da tanınmayan yazarlarından olan Adnos Vlahos, anası isə ömrünün əksər hissəsini, sadəcə, kiçik bir müəssisədə keçirən, dərzi Adria Vlahos idi. Lefteris ailənin altı uşağından sonuncusu idi. Uşaq vax-tından bəri atasının ciddi nəzarəti altında böyüyən Lefteris, onun sayəsində varlı ailələrin uşaqlarının təhsil aldığı özəl şəhər məktəbində təhsil almağa başlamışdı. Təhsil haqlarını demək olar bütün ailənin boğazından kəsilən məvaciblə ödəyən atası, Lefteris dördüncü sinifdə oxuyarkən həyatını itirmişdi. Yunanıstan məhkəməsi, Adnosu yazılarına görə elektrikli out-racaqda cərəyan verilərək edam olunması hökm vermişdi. Buna baxma-yaraq, o, azsaylı nüsxə ilə də olsa, ölümündən sonra dörd adda kitab qo-yub getmişdi. Bu kitablar isə onun yaxın çevrəsindəki ziyalı adamların evi-nin rəflərində tozlanırdı. Onun ölümündən sonra məktəbi yarımçıq sax-lamağa məcbur qalan bu balaca oğlan, şəhərin izdihamlı yerlərində ana-sının hazırladığı südlü şirniyyatları satmaqla həyatına davam etməyə məc-bur idi. Lakin bir müddətdən sonra onların həyatı tamamilə dəyişəcəkdi və bu dəyişikliyin səbəbi yeni çağ müharibəsi olacaqdı.

Bacısı Sofiadan başqa bütün ailəsini bu müharibədə itirən, Lefteris, elə

bacısının təkidi ilə Yunan ordu sıralarına qoşulmuşdu. Hərçənd Sofianın zabit əri Demitrinin bu xü-susda rolu daha böyük idi, lakin yenə də, tələbi irəli sürən bacısı idi. Ailə-nin digər üzvlərinin ölüm səbəbi də olduqca maraqlı və bir o qədər dəh-şətli idi. Lefteris və Sofiadan başqa ailənin digər üzvləri, müharibə

ərəfə-sində bolqar partizan dəstəsinin İraklion şəhərinə hücumu ərəfəsində həyatlarını itirmişdilər. Əslində, Lefteris və Sofianın həyatda qalmaqlarını möcüzə adlandırmaq olardı.

Partizan dəstəsinin girov saxladığı altmışa yaxın ailə, olduqca rütubətli və darısqal bir zirzəmidə saxlanılırdı və həmin ailələrdən biri də

Vlahos ailəsi idi. İki gün ərzində İraklionu vəlvələyə salan partizanlar, bu müddət ərzində şəhərdə səksən üç nəfərin ölümünə səbəb olmuşdu. Sonda dalana dirənən partizanlar, gecikmiş yunan zabitlərinin şəhərdə olduğunu bilib, onları hədələyərək zirzəmidəki insanları güllələyəcəklərini bildirmişdilər və elə bu məqamda da, yerləri dəqiqləşdirilən partizanlar öz mübhəm işlərinin icrasına başlamışdılar. Lefteris və Sofia yunan əsgərləri tərəfindən xilas olunan yüz iyirmi iki nəfərin arasında idi. Anası, bir bacısı və dörd qardaşı isə bolqarlar tərəfindən güllələnmişdilər.

Bolqarların şəhərə basqın etməyinin səbəbi, Yunanıstan hökümətinin, əhalinin bolqarlardan ibarət hissəsini, ölkədən deportasiya etməyi idi. Bu elə bir dövrə təsadüf edirdi ki, NATO ordusu sonradan yerli hökümətə

xəyanət edərək, daxili müharibə başladacaq, Bolqarıstanda terrorlar törə-dəcəkdi. Yunanıstan isə o vaxtlar, NATO-nun üzvlüyündən altı ay idi ki, imtina etmişdi. Bu cür radikal bir üsulla alınan qisasın başqa səbəbləri də

vardı. Heç bir yazılı sənəddə olmasa belə, bolqarlar iddia edirdiər ki, guya, yunanlar ölkəni tərk etmək istəməyən üç min yeddi yüz on iki nəfər bolqar vətəndaşının soyqırımını həyata keçirib.

Yunanların İraklionu nəzarətə almağı və partizan dəstəsini zərərsiz-ləşdirməyində, Demitri fəal iştirak etmişdi. O, şəhərin xilasına gecikən əsgər heyətinin komandanı idi. Sofia ilə də, məhz belə bir kədərli gündə

tanış olmuşdular. Demitri xaraktercə yüngülməcaz adam olmağı ilə bərabər, həm də boşboğaz bir adam idi. Dostları bu xüsusiyyətinə görə onu vaxtaşırı acılasa da, o heç cürə ağıllana bilmirdi. Hətta bir dəfə arvadı haqqında içki məclislərinin birində biədəb söhbətlər etdiyinə görə, ən yaxın dostları onu masa arxasında qoyub, sakitcə masadan qalxmış və çıxıb get-mişdilər. O, Sofiadan nə az, nə çox on iki yaş böyük idi. Əslində, bu tanışlıq, tanışlıqdan çox məcburiyyət və çarəsiz vəziyyətdə qalan qızın ani qərarı sayəsində baş vermişdi. On doqquz yaşlı Sofia, bəlkə də, siyasət işlə-dərək qardaşı və özünün həyatını yalnız bu cürə qorumağın mümkün olduğunu düşünmüşdü. Lakin Demitri də heç bir halda ondan “yox” cavabı almağa razı olmazdı, hətta belə bir şey olmuş olsaydı, o, yəqin ki, ən yaxşı halda onun üzünə tüpürərdi. Yaxud da, elə oradaca vəzifəsindən sui-istifadə edərək, onu istəmədiyi bir şeyə zorlaya və bundan sonra da, hər kəsin yanında onu alçalda bilərdi.. Həmin vaxtlarda Yunanıstan belə bir yer idi…

Lefteris ordu sıralarına daxil olduqdan iki il sonra, NATO ordularına qarşı döyüşlərdə fəal iştirak etdiyinə görə antipoloxaqos-leytinant rütbəsi ilə təltif edilmişdi. Bəlkə də, o bunu həyatındakı ilk uğuru kimi qəbul etmişdi deyə, yalnız bundan sonra hərbiyə həvəsi daha da artmışdı. Fiziki məşqlərə köklənmiş, atıcılıq üzrə xüsusi dərslər almağa başlamışdı ki, bu da orduda fəaliyyət göstərən zabitlər üçün könüllü xarakter daşıyırdı. Əslində isə o, hərbiyə və orduya nifrət edirdi. Ola bilsin ki, onun çalışqan-lığının səbəbi də məhz bu nifrətin hikkəsindən idi. Pyelesd döyüşündə əsir götürülən NATO əsgərlərindən dördünü işgəncə verərək öldürmüşdü.

Bütün bu əlamətlərdən sonra, düşünə bilərsiniz ki, öz-özü ilə danışmağı və

dəli adlandırılmağı onun keçmişdən qalma travmalarının mübhəm əsəridir, lakin xeyr, o da hamı kimi ağıllı davranmağı bacaran və sosial çevrə-sinin genişlənməsi qayğısında olan adi bir adam idi. Ürəyi sıxılanda digər zabitlərlə söhbət etməyə, onlarla deyib-gülməyə can atırdı. Lefterisin bacarıqları sırasına şahmat da daxil idi. Şahmatı elə məharətlə oynayırdı ki, hətta ən ağlasığmaz mərclərə belə razı olurdu və adəti üzrə, sonda özü qalib olurdu. Uşaq vaxtı təhsil aldığı özəl məktəbdən də ancaq bunu öyrənmişdi, başqa heç nə.

Onun haqqında gəzən söz-söhbətlərin fərqində idi, lakin buna ciddi bir məsələ kimi yanaşmırdı. Əksinə ona qarşı yönələn ittihamların qarşılığında, – “hamınız axmaqsınız!” – deyə, zarafatyana cavab verirdi. Hərdən də özü barəsində elə vəcdlə danışırdı ki, ətrafdakılar az qala ona inanırdılar. Bu söhbətlərin isə effektiv təsiri o yerdə öz gücünü itirirdi ki, o, gecələr səmada gördüyü ovçu haqqında danışmağa başlayırdı. Bu ovçunun hətta adı da var idi və bu ad, “51” idi. Kapitan Vlohasın iddiasına görə, 51 onunla elə şeylər haqqında söhbətlər edir ki, həmin söhbətləri bu vaxta qə-dər hələ heç bir insan övladı bilməyib. Ancaq dostları bu şeylərin nə olduğu barəsində adicə bir sual verəndə, Lefterisin dili dərhal topuq vur-mağa başlayır və həmişəki kimi gülünc vəziyyətə düşürdü. Doğrusu, dost-larına bu yerdə haqq vermək lazımdır, çünki o, doğrudan da heç vaxt, hə-min şeylər barəsində bircə kəlmə də olsa düzgün nəsə deyə bilmirdi. Bir gün o, ovçunun ona, “Veronikanın saçları” bürcü haqqında danışdığı barəsində söhbət açanda, dostları bu dəfə xeyli müddət özlərini güclə

saxlamış, sonda uzun-uzadı qəh-qəhələrlə gülüb, ona təcili qadın lazım olduğunu demişdilər. Ən yaxın dostu, leytnant Nikolaydis isə bütün bu söhbətlərdən narahat olurdu. O, dostunu bu cür, lağ-lağı hədəfi kimi gör-12

mək istəmirdi. Bir dəfə ona ehtiyatla izah etməyə çalışmışdı ki, onun psixoloji vəziyyəti yerində deyil, yuxularına diqqət etməli, az içki içməlidir.

Lakin hər bir yunan zabiti kimi Lefterisin də sevimli içkisi uzo idi. O, bu məqamda dostunun bütün narahatlıqlarına görə təşəkkür edib, ayağa qalxmış və gedib soyuducudan uzo şüşəsini gətirib, düz masanın ortasına qoymuş və “az çərənlə, gəl içək.” demişdi.

Bir dəfə leytnant Nikolaydis, “Ola bilməzmi ki, 51, həyatının hansısa anından qalma, unudulmaz və simvolik bir rəqəmdir?” – deyə, dostundan soruşdu.

– Nə demək istəyirsən?

– Ananı, yaxud atanı neçə yaşlarında itirmisən?

Lefterisin atası əlli dörd, anası isə əlli bir yaşında olarkən həyatlarını itirmişdilər. Bu fikir bir anlıq Lefterisi elə təəccübləndirmişdi ki, o az qala gördüklərini, məhz bununla əlaqəli olan psixoloji travmanın nəticəsi kimi başa düşəcəkdi. Lakin az sonra zəhmli sıçrayışla ayağa qalxıb, dostunu pəncərənin qarşısına çəkdi. Siqaret tüstüsündən saralan ağ, tül pərdəni kənara çəkib, pəncərəni açdı və ona səmanı işarə edərək, “diqqətlə bax!” –

deyə, amiranə tərzdə, lakin astadan dedi.

– Sadəcə, ulduzları görürəm, bundan başqa da heç nə. – deyə, leytnant Nikolaydas ehtiyyatla dedi.

– Bu da bir uğurdur, nəzərə alsaq ki, buradakıların heç biri onları görmür. Çünki görmək üçün baxmaq lazımdır, lakin sən də indi baxıb, heç nə görmürsənsə, demək, əslində, heç baxmış da sayılmırsan.

– Lefteris, başa düşə biləcəyim dildə danış. Bəlkə, görmək üçün göstərmək lazımdır? Haradadır, de görüm.

– Əşi, yadından çıxar getsin… – deyib, pəncərənin qarşısından aralanmaq üzrə olan Lefteris, birdən dostunun pıçıltılı səsinə ayaq saxlamalı oldu.

– Onu deyirsən?! Lənət şeytana, onu gördüm deyəsən!

– Bu ki, Orion bürcüdür, hə, hə, özüdür ki, var! Dostum sənin ovçu dediyin, 51 adlı bürcə, astonomlar bir əsr bundan qabaq Orion adı veriblər!

Lefteris dostunun sarsaqladığını düşünürdü.

– Nənəm hər gecə yatanda, bizə Orionun nağılını danışardı. Daha bezmişdim hər gecə eyni nağılı eşitməkdən, təsəvvür edirsən? Axı mən 13

niyə ehtimal kimi bunu düşünməmişəm heç, sən həmin ovçu haqqında danışanda!

– Deyirsən ki, onun adı Oriondur?

– Tam əmin olmasam da, deyəsən yanılmıram. – dedi, leytnant.

Lefteris asta addımlarla keçib masanın arxasında oturdu və uzodan qədəhə

boşaldıb, başına çəkdi.

– Nənəm deyirdi ki, Orionu, Artemis öldürüb. Artemis Oriona aşiq imiş, lakin bir gün Orion, onun əlindən tutur deyə bundan əsəbləşən Artemis, Orionu ehtiyatsızlıqdan öldürür. Bu hadisədən sonra tutduğu əməldən peşman olan Artemis, atası Zevsə yalvarır ki, Orionu ölümsüz-ləşdirsin. Zevs bununla razılaşmasa da, onu əbədi bir bürc kimi səmaya yerləşdirəcəyinə söz verir və beləcə, Orion, həmişəlik bax o gördüyün yerdəcə qalır.

– Bu nə sarsaq nağıldır belə! Dostum, mən nədən danışıram, sən nədən! Sənə deyirəm ki, o, Orion adlandırdığın şey, mənimlə söhbət edir!

Sarışın, hündürboy və saqqallı kişidir. Bax, ulduzlarının düzülüşü 51 rəqəminə oxşayır deyə, onu elə 51 də çağırıram.

– Məncə sənin nağılın, nənəmin nağılından daha ecazkardı. – deyib, qımışan leytnant, az sonra özünü toxtayıb, Lefterisin qarşısında oturdu.

– Yaxşı, de görək, o sənə nə deyir?

– Xatırlamıram.

– Paho, bu necə işdir düşmüşük?!

– Bəlkə də, bu onun sehridir. Özü belə edir ki, danışdıqlarını yadımda saxlaya bilməyim.

– Səni inandırım, Huvanı bu nağıla qulaq asmağa vadar etsən, kə-dərdən zingildəyər.

– Yaxşı, daha cəhənnəm ol, sənə bir də bunun barəsində nəsə deyən axmaqdır.

– Özün bilərsən, amma yenə də, nə vaxt lazım olsa qulaq asaram, axı ən azından, maraqlıdır. – deyib, ayağa qalxdı və şinelini asılqandan götürüb kürəyinə atdıqdan sonra otaqdan çıxdı.

Masaya dirsəklənib, içkisini qurtumlayan Lefterisin bu yerdə ağlına bir fikir gəldi. Bu fikir 51-in səsini səsyazma qurğusuna köçürməkdən ibarət idi. O, həmişəki kimi 51-in “ürəyində” yerləşən ulduza bir neçə saniyə

baxmağa başladı. Bundan sonra isə əvvəlcə onun sarı, şumal saqqalı, daha sonra isə bütün bədəni göründü. Səsyazma qurğusu işlək vəziyyətdə idi.

– Ho Le Sen! – deyə, səsləndi 51.

Lefteris səsyazan alətin qırmızı işığına gözucu nəzər yetirib, 51-in salamına eyni sözlərlə cavab verdi.

– Anlar necə keçib? – deyə, səslənən 51-in bədəni tam göründü.

– Bu gün yenə dostlarımla mübahisəm düşdü. Onları heç cürə

inandıra bilmirəm sənin varlığına.

– Bu ki, əzəli insan fitrətinin xüsusiyyətidir. Onlar ya inanmaq, ya da inanmamağı seçirlər, lakin heç kim orta mövqeyi sorğulamır.

– Bəs sən həqiqətən də, varsanmı?

– Həqiqətən yox, amma ki, varam, Vholas. – deyib, oxunu və yayını yerə qoyduqdan sonra bardaş qurdu.

– Elə isə mən niyə bizim söhbətimiz boyunca danışılan heç bir şeyi sonradan xatırlamıram?

– Yəqin, bu sənin unutqanlığındandır.

– Amma yalan danışdığını hiss edirəm.

– Bu yaxınlarda hər şeyi ətraflı biləcəksən. – deyə, 51 başını ağır-ağır yellədib dedi.

– Hansı hər şeyi və necə?

– Dünyanızı xilas edəndə biləcəksən.

– Məgər dünyamız xilas olunmayıb? Axı Hellenas bütün despotluğun divarını uçurub.

– Amma hələ də ac və səfil adamlar yaşayırlar.

– Onlar da doyacaq, varlanacaq.

– Sizin dünyanızın zamanı ilə desək, beş gündən sonra səni öz evi-mizə qonaq aparacağıq.

– Eviniz haradır?

– Elə mən.

Bu vaxt, birdən, 51 yavaş-yavaş gözdən itdi. Lefteris təəccüblə səmadakı həmin nöqtəyə zillənib qalmışdı. Onun təəccübünə səbəb olan amil bu idi ki, 51 ilk dəfə idi ki, bu qədər tez bir zamanda yoxa çıxmışdı. Düşündü ki, o mütləq səsyazma qurğusundan xəbərdar olub. Buna görə də, xəcalətlə

əlini masanın altında gizlətdiyi səsyazma qurğusuna sarı uzadıb, onu götürdü və dərhal otaqdan çıxıb, zabitlərin yığışdığı yemək salonuna yollandı.

İçəri həmişəki kimi siqaret qoxusundan nəfəs alına bilinməyəcək qədər dumanlı idi. Bundan başqa uzo və balıq konservasının kəsif qoxusu da 15

adamın başını gicəlləndirirdi. Çörək ovuntularının üzərinə səpələnən kart-lar bir tərəfdən o biri tərəfə uçuşurdu. Lefteris də içmişdi, lakin buradakılar kimi sərxoş deyildi. Bu vaxt onun ağlından çox qəribə bir fikir keçdi.

Yemək salonundakı zabitlərə baxıb, düşündü ki, görən indi şimaldan hər hansısa bir hücum olsa, buradakıların aqibəti necə olar. Qapının asta-nasından nəhayət ki, irəli addım atıb, salonun mərkəzinə gəldi və səsyazma qurğusunu şinelinin cibindən çıxarıb havaya qaldırdı. “İndi dəlinin kim olduğunu biləcəksiniz!” – deyə, yüksək səslə bağırıb, qəh-qəhə ilə güldü.

Bir neçə dəqiqədən sonra zabitlərdən kimisi qəş çəkib gülür, kimisi də

mənasız nəzərlərlə gözünü döyürdü. Səsyazma qurğusunda eşidilən səs, yalnız Lefterisin səsi idi. O, belə bir gülünc vəziyyətə düşməyindən acıq-lanıb, həndəvərindəki bütün masaları bir-bir təpikləməyə başladı. Bunu edərkən dayanmadan, – “Sizə sübut edəcəm mən! Görəcəksiniz! Beş gün sonra məni heç biriniz tapmayacaqsınız!” – deyə, qışqırırdı. Artıq ən sadə-lövh zabit belə, kapitan Vlohasın ağlını itirdiyinə şübhə etmirdi. O, yemək salonunu tərk etdikdən sonra, burada xeyli müddət sakitlik hökm sürdü.

Bu sükutu pozan kim isə belə deyirdi:

– Müharibə hər kəsə bir cür zərbə vurub, amma yalnız kapitan Vlohasın ürəyi kimi ürəyə sahib olan adamlar üçün bu zərbələr dəliliklə nəticə-lənib. Hansı birimiz dəli deyilik ki? Baxın, o, bunu nümayiş etdirmək cəsarətini qeyri-iradi səbəblərdən dolayı əldə edə bilib, lakin bəs biz? Biz ondan daha çox dəliyik…

Bu hadisədən sonra kapitan Vlohas, iki gün bundan əvvəl, sadəcə, dörd saatlıq xidmət üçün yollandığı məntəqədən hələ də geri gəlmirdi. Zabitlər, ən çox da leytnant Nikolaydas ona görə narahat olsa da, digər tərəfdən də, heç biri onu narahat etmək istəmirdi. Öz aralarındakı söhbətlərin birində leytnant Nikolaydas demişdi: “O indi mənəvi paklaşmaq mərhələsindədir, qoyun Kovagnosun təbiəti ona dərman olsun!”

Kapitan Vlohas dörd saatlıq gündüz xidmətini başa vurduqdan sonra yerləşdiyi təknəfərlik yataq otağından heç çölə çıxmamışdı. Onun qaldığı otaqda pəncərə əvəzinə, balaca bir arakəsmə var idi və bu da, o demək idi ki, o 51 ilə iki gün idi ki, görüşmürdü. Həm də, sanki onun özü də, bi-lərəkdən bu görüşün baş tutmağını istəmirdi. Nəhayət, üç gün tamam olanda, Kapitan Vlohas və onun əsgərinin olduğu maşın, dolanbac yollu yüksəklikdə göründü. Onlar İstehkamın qarşısından sürətlə ötüb, yan tərəfə keçdilər. Bu vaxt İstehkam rəisi onu öz otağında təmkinlə gözləyirdi.

Qapını üç dəfə döyəclədikdən sonra Lefteris hərbi salam verib içəri keçdi.

Taqmatarxes – Mayor Mitaras ona ciddi nəzərlə göz qoyur, hər hərəkətini izləyirdi.

– Özünüzü necə hiss edirsiniz, kapitan Vlohas?

– Sağ olun.

– Bəs xidmətinizi niyə düzgün şəkildə aparmırsınız? Bundan əlavə, niyə özünüzü normal apara bilmirsiniz?

Lefteris bu yerdə susub gözləyirdi. Lakin əlində saxladığı papağını elə

sıxırdı ki, sanki onu bu dəqiqə kənara tolazlayacaqdı.

– Sizinləyəm, sualıma cavab verin!

– Aydındır! – deyib, köksünü ötürən mayor Mitaras, başını yellə-dikdən sonra ona qapını göstərdi.

Lefteris bilirdi ki, artıq bütün limitləri doldurub və indi buradan, Kovagnosdan çıxıb getmək qaçılmazdır. Onun içərisində 51-ə nifrət daha da böyüyürdü, hətta o da, artıq dostları kimi inanırdı ki, bütün bunlar sadəcə psixi pozğunluğun fəsadlarıdır və buna görə də, özünü sadəcə olaraq, başqalarına axmaq kimi tanıdıb.

Uzun dəhlizi keçib, yataq otağına qalxdı və otağın qapısını arxadan kilidlədi ki, heç kim içəri girməsin. Çünki bu otaqda ondan əlavə üç zabit də qalırdı. Yatağına uzanıb yuxulamağa çalışırdısa da, yata bilmirdi. Nəhayət, ayağa qalxıb, pəncərəyə tərəf getdi və pərdəni aralayıb, ürkək baxışlarla səmaya baxdı. Yağış yağırdı, hava buludlu və çiskinli idi. Saatına baxdı və 51-in yerini qiyabi ehtimalla müəyyənləşdirdi. Bu vaxt gözünü qərar-laşdırdığı nöqtədə heyrətamiz parıltılar görürdü. 51 buludların arxasında idi. Bu hadisə onun ürəyini elə incitdi ki, onun hətta gözləri də yaşardı. İri yumruğunu divara sıxıb, pəncərəni örtdü və gedib, qapının kilidini açdı.

Səhərisi gün xidmətə hazırlıq gördüyü vaxt, təsadüfən dostu leytnant Nikolaydasla qarşılaşdıqda, onunla ötəri salamlaşıb, silahını kürəyinə keçirdi. Bu gün leytnant Nikoladaysla eyni məntəqədə xidmət aparmalı idi.

Hər ikisi də əsgərlərinə təlimat verib, yola düşdülər. Hava dumanlı və rütubətli idi. Qonşu məntəqələr də, bu səbəbdən, günəşli günlərdəkindən fərqli olaraq, indi görünməz olmuşdular. Təkcə qatar-qatar uçan quşların qaraltısını görmək olurdu, dumanlıq arasında. Axşamçağı, xidmətlərinin sonuna az qalmış, nəhayət, Lefterisin susqunluğundan təngə gələn, leyte-nant ona yaxınlaşıb dedi:

– Bilirsən, əslində, indi düşünürəm ki, birdən doğrudan da dediyin kimi, sabah yoxa çıxarsan. Yəqin, xatırlayırsan, sabah dediyin beş günün sonuncu günüdür.

– Başqa söhbət elə. – deyə, kapitan Vlohas kəskin ifadə ilə dedi.

– Bilirsən, Lefteris, əslində, bilmirəm niyə, amma sənə cuzi də olsa inanmağa başlamışam.

– Nənəni xatırlayandan sonra bu qənaətə gəlmisən yəqin!

– Eh, qurtar görək, zarafat etmirəm. Baxmayaraq ki, mən özümü materialist adam kimi tanıyıram, lakin niyəsə içimdən sənə inanmaq keçir.

– Dedim, axı danışma bu mövzuda.

– Düşünürəm ki, sən həqiqi Tanrı ilə görüşmüsən.

– Birinci dəfədir ki, sənin kimi materialist görürəm.

– Lənət şeytana bilirəm, paradoks var ifadələrimdə, lakin bunu da hiss edirəm ki, heç nə mütləq mənaya sahib deyil. Materializmin içərisində bir az metafizika da olmalıdır.

– Bunun əksini düşünə bilirsən? Yəqin ki, yox. Ona görə də, boş-boş

danışmaqdansa əsgəri göndər, gedib maşının mühərrikini işə salsın.

– Niyə də olmasın?!

– Yaxşı, Kostas, ikicə dəqiqə vaxt verirəm sənə, izah elə fikrini, amma ondan sonra söz ver ki, ağzını bir dəfəlik yumacaqsan.

– Bax, mən deyirəm ki, mütləq məna yoxdur, hər şeydə bir istisna var.

Hətta ən kəskin məntiqlə inandığımız şeylərin özündə belə istisna məqamlar var. Üçbucaqları, pramidaları götürək, məsələn. Onlar bir fiqur kimi ağlımızda canlanır. Müəyyən həndəsi bucaqlara, tərəflərə malik ol-maqları, bizə onların mütləq fiqur olduqları qənaətinə gəlməyimiz barəsində rasional inanc aşılayır, lakin kim sübut edə bilər ki, piramidaların out-racaq çoxbucaqları yalnız bir təpəyə birləşir, yaxud da üçbucağın sadəcə üç tərəfi var? Mən desəm pramidaların iki təpəsi, üçbucaqların beş tərəfi var, buna yalnız elmi arqumentlər, aksiomlarla qarşı çıxıb, məni məğlub etmiş

ola bilərsən, amma mən sənə sübut edə bilmədiyim, üçbucaqdakı beşinci tərəfin sübutsuzluğu onun mövcud olmadığı mənasına gəlmir. Deterministlər ha özlərini həlak eləsinlər ki, bir şeyin yazılı sübutu olmalıdır ki, o şey var olsun, yaxud da özünü var edə bilsin, lakin məncə, bu fikir heç nəyi dəyişmir.

– İndi bu dediklərindən nə nəticə çıxarmalıyam? – deyə, kapitan Vlohas bezgin tərzdə dedi.

– Aydın ağıl yoxdur, dəqiq heç nə yoxdur, Lefteris. Bir şey dəqiqdirsə, ona skeptik yanaşmaq lazımdır.

– Fəlsəfi mühazirələrin bitdisə, artıq çıxıb gedək – deyə, Lefteris fikirli-fikirli qarşılıq verdi.

Əslində, üzə vurmasa da, Kostasın dedikləri onu son anda təsirləndirə

bilmişdi. O, indi elə dərin düşüncələrə dalmışdı ki, bütün yolu əli çənəsində, ancaq torpaqlı yola baxmaqla keçirmişdi. Ağlına müdhiş, digər tərəf-dən də, dəhşətli fikir gəlmişdi. Səma buludsuz idi və indi Lefteris, içəri-sindəki “köhnə” Tanrıya dua edirdi ki, bircə yağış yağmasın..

İstehkamın ətrafında yenə də, əsgərlərə təlimlər keçirilirdi. Zabitlərin qışqırıq səsləri, əsgərlərin çəkmələrinin səsi adəti üzrə ətrafı bürümüşdü.

İstehkam rəisi əlini gerisində çarpazlayıb, ciddiyyətlə ətrafı süzürdü. Kapitan və leytnantın olduğu maşın, həyətə daxil olan ilk andan, binanın sağ

hissəsinə dönüb, görünməz olana qədər rəisin tutqun və şübhəli nəzərləri altında qaldı.

– Bunun da, bu füsünkar baxışlarından olmaya da! – deyə, Kostas geridə qalan rəisə baxaraq, rişxəndlə dedi.

Xidməti təsdiq üçün yenidən rəis otağına baş çəkməli olan Lefteris, otağa daxil olan kimi dedi:

– Bilirəm, istefam barədə sənədə qol çəkməyim haqqında danışacaq-sınız.

Mayor Mitaras çaşqın nəzərlərini gizlədə bilməyib, şübhəli-şübhəli soruşdu:

– Sizə kim dedi ki, ordudan azad edilirsiniz?

– Kiminsə deməyinə ehtiyac yoxdur, bunu dünəndən hiss etmişdim və görürəm ki, düz təxmin etmişəm.

– Onda buyurun, bu sənədə imzanızı çəkin. – deyə, rəis qətiyyətlə de-di.

Lefteris imzasını çəkməzdən qabaq, vərəqi gözdən keçirib, “hərbi xidmətə yararsız” yazısını oxuyanda, biixtiyar qəhərlənsə də, bunu maksimum dərəcədə biruzə verməməyə çalışaraq, əlini rəisə sarı uzatdı.

– Ümid edirəm, özünüzə yaxşı həkim tapıb, tezliklə sağalacaqsınız. –

deyə, mayor Mitaras amiranə tərzdə cavab verib, onun əlini zəhmlə sıxdı.

Otaqdan çıxandan sonra qapıda, içəri keçmək üçün növbə gözləyən Leytenant Nikolaydosla toqquşdu və yataqxana istiqamətində iri addımlarla addımladı. Bacısı Sofianı xatırlayırdı. Onu narahat edən, başqa məsələ

də, elə bu idi ki, işindən qovulduğuna görə bacısından xeyli məzəmmət görəcəkdi. Bununla belə, özünü nikbin tutmağa çalışır, qəribə, əcaib tərzdə

gülümsəyirdi.

Otaqda tək oturub, uzo şüşəsini qarşısına qoymuş və pəncərəni açıq saxlamışdı. Buradan çölə baxır, içəri dolan şaxtalı küləyi iliyinə qədər hiss edirdi. Hətta titrəyirdi də. Siqaret yandırıb, taxta oturacağına yayxandı.

Kürəyini söykədiyi dəmir silah, daha da üşüməyinə səbəb oludu. Səma aydın və qüsursuz idi.

Az sonra içəri yöndəmsiz addımlarla daxil olan Kostas, heç bir şey deyib – etmədən, çeviş hərəkətlərlə gedib, pəncərəni bağladı. Sonra:

– Bizim bəzi ağıllılar özünə təzə lətifə tapıblar. Deyirlər ki, kapitan Vlohasın falı düz çıxıb. Axı sən demişdin, beş günə burada olmayacaqsan…

Onlar, bax bunu nəzərdə tuturlar.. – deyə, sözünü bitirdikdən sonra, Lefterisin qarşısında əyləşdi.

– Onların nə danışdığı vecimə də deyil. Mən indi düşünürəm ki, İrakliona hansı üzlə qayıdacağam.

– Əvvəldən səhv etdin də.. Axı mən sənə deyirdim ki, belə şeyləri onların yanında danışmaq olmaz.