Kitobni o'qish: «Zamanın əsirləri»
Kosmik qəza nəticəsində Yer planetinə düşmüş yadplanetli qız – Lemi burada bir çox çətinliklərlə qarşılaşır. Məktəbli uşaqlar – Aysel, Kənan və Rüstəm yadplanetli qıza kömək edir və Kainatın sirlərini açmağa çalışırlar. Günlərin birində Lemi dostlarının köməyi ilə öz planetinə qayıdır.
Həmin gündən bir il keçir…
Partlayış
Parkın ortasında, günəşin şüaları altında bərq vuran fəvvarənin yanındakı skamyada bir qız oturmuşdu, əllərini qoynunda çarpazlayaraq nəsə fikirləşirdi. O qədər dərin xəyallara dalmışdı ki, bir az aralıda yelləncəkdə yellənən uşaqlardan birinin ona yaxınlaşdığını heç hiss eləmədi.
– Aysel!
Aysel diksindi. Qarşısındakı qızın gülər üzünü, toppuş yanaqlarını görüncə gülümsədi:
– Sən də burdasan? Necəsən, Ülkər?
Qızcığaz keçib skamyada Ayselin yanında oturdu.
– İkinci sinfi necə başa vurdun? Yəqin, qiymətlərinin hamısı “5”dir.
– Yox, riyaziyyat “4” oldu.
Aysel təəccübləndi:
– Rüstəm kimi qardaşın var – gələcəyin böyük alimi, – niyə o səninlə məşğul olmur?
Ülkər çiyinlərini çəkdi, sonra diqqətlə Ayselin üzünə baxıb astadan soruşdu:
– Nə fikirləşirdin?
– Heç, elə-belə…
Ülkər ona tərəf əyildi:
– Bilirsən, mən də tez-tez onu fikirləşirəm…
– Kimi?
– Lemini! Mən onu çox istəyirəm, lap çox! Görəsən, başqa planetlərdə yaşayanların hamısı belə yaxşıdır?
– Bilmirəm…
– Onun necə qəşəng yaşıl gözləri vardı, sevinəndə elə parıldayırdı ki! Kaş ki Lemidən bir xəbər biləydik. Aysel, səncə, o niyə bizə cavab vermir?
– Heç nə bilmirəm… Bəlkə, ona Yer planeti ilə əlaqə saxlamağa, bizimlə danışmağa icazə vermirlər. O artıq bir dəfə qaydanı pozub, ikinci dəfə poza bilməz, yoxsa mütləq mesajlarımıza cavab verərdi.
– Rüstəm deyir ki, yəqin, bizi Leminin yaddaşından tamam siliblər, o planetdə yaşayanlar üçün bu heç də çətin deyil.
– Bəlkə də.
– Yox, ola bilməz! O bizi yadından çıxara bilməz! – Ülkər köksünü ötürdü, sonra Ayselə tərəf əyilib yavaşca dedi: – Bilirsən, heç kim bizə inanmır. Heç kim inanmır ki, Lemi başqa planetdən gəlmişdi. Mən artıq bu barədə heç yerdə danışmıram, çünki mənə gülürlər.
Onun səsində kədər, təəssüf hiss olunurdu. Aysel bu balaca qızı yaxşı başa düşürdü. Onu sakitləşdirmək ümidi ilə dedi:
– Biz səninlə bilirik ki, bu, doğrudan belədir. Başqaları isə inanmırlar, qoy inanmasınlar. Özləri bilərlər.
Ülkərin bənizi açıldı:
– Düzdür! Leminin yolu çox uzaq idi, amma mən bilirəm ki, o, sağ-salamat öz planetinə gedib çıxıb, indi orada uşaq şəhərciyində yaşayır, məktəbə gedir. Bizi də tez-tez yadına salır.
Bu balaca qızın böyük ürəyinə heyran qalan Aysel onu qucaqlayıb yanağından öpdü:
– Fikir eləmə! Biz nə vaxtsa Lemi ilə mütləq görüşəcəyik, görərsən. – Sonra əlavə etdi: – Bilirsən, bu gün bizim Lemi ilə tanış olduğumuz gündür. Düz bir il keçib…
Onlar bir müddət yanaşı oturub vəcdə gəlmiş su damlalarını səxavətlə ətrafa səpələyən fəvvarəyə baxdılar. Hər ikisi xatirələrin səltənətinə düşdü…
Aysel məktəbin həyətində ilk dəfə Lemi ilə qarşılaşdığı günü xatırladı. O zaman Lemi necə də yalqız və köməksiz idi. Qardaşı Kaanla birlikdə kainatın səyahətinə çıxmış Lemi kosmik qəza nəticəsində Yer planetinə düşmüşdü. Çarəsiz qalmış qızcığaz Ayseldən kömək ala biləcəyini hiss edərək ona yaxınlaşmışdı.
“− Nə istəyirsən?
− Mən? Heç bir şey.
− Bəs niyə arxamca gəzirsən?
− Heç, elə-belə”.
Bu sözləri deyərkən Leminin iri, yaşıl gözlərində parlamış ümid qığılcımları Ayselin heç yadından çıxmırdı. Yadplanetli qızın hissiyyatı onu aldatmamışdı. Aysel qardaşı Kənan və dostu Rüstəmlə birlikdə onu qoruyub saxladılar və öz planetinə qayıtmağa kömək etdilər. Lemidən Ayselə yalnız boz rəngli şumal parçadan olan bir dəst geyim, Kənana isə cürbəcür funksiyaları olan iri qol saatı qalmışdı. Onu Kənan heç vaxt qolundan açmırdı, inanırdı ki, bir gün bu saatın işıqları yanıb-sönəcək və o, yaşılgözlü yadplanetli qızın səsini eşidəcək.
Ülkər Lemi ilə çəkilən fotoşəkillərin heç biri alınmadığı üçün çox pərt olmuşdu. Nə sirdirsə, Lemi ilə olan bütün kadrlar ağ rəngdə çıxmışdı. Təəssüfdən gözləri dolmuş Ülkəri sakitləşdirmək üçün Aysel yadplanetli qonağın çəkdiyi rəsmləri Ülkərə bağışladı.
Bir az aralıda yellənən uşaqların səs-küyü Ayseli fikirdən ayırdı.
– Uşaqlar səni gözləyir. Get oyna.
Ülkər onun əlindən tutub dartdı.
– Sən də gəl.
– Yox, mən burda Kənanla Rüstəmi gözləyirəm, indi gələcəklər.
Rüstəmin adını eşidəndə Ülkər cəld ayağa qalxdı:
– Mən aradan çıxsam yaxşıdır, çünki Rüstəm riyaziyyatdan “4” aldığımı biləndə deyinəcək: “Çalışmaq lazımdır, çalışmaq!” – O bu sözləri eynilə Rüstəm kimi deyərək Ayseli güldürdü. – Guya ki, mən çalışmıram.
Ülkər uşaqların yanına qaçaraq gedəndən sonra Aysel darıxdı, telefonunu açıb qardaşı Kənana zəng vurdu.
– Harada qalmısınız?
– Mən çoxdan məşqdən çıxmışam.
– Bəs Rüstəm?
– Ondan hələ səs-səmir yoxdur.
– Telefonuna zəng vur da!
– Elə bilirsən bu mənim ağlıma gəlməyib? Bizim Eynşteyn zənglərə cavab vermir. Yəqin, yenə Elxan müəllimlə birlikdə fizika laboratoriyasında ilişib qalıb. Bu axmaq maşın uşağın başını lap xarab eləyib.
– Elə demə! – Kənan Rüstəmin haqqında belə danışanda Aysel həmişə onun sözünü kəsirdi, – mən bu zaman maşınının işləyəcəyinə inanıram. Elxan müəllim gör neçə ildir onun üzərində çalışır. İndi də Rüstəm kimi köməkçisi var.
– Onda şikayət eləmə, otur Rüstəmi gözlə!
– Sən birbaşa məktəbə – laboratoriyaya get, mən də ora gəlirəm. Tanışlığımızın ildönümünü – Leminin ad gününü mütləq qeyd etməliyik.
– Ad günü haradan çıxdı?
– Leminin Yer planetində peyda olduğu gün onun Yerdə ad günü sayılır!
Kənan güldü:
– Yaxşı! Olsun!
***
…Kənan məktəbin səssiz və boş dəhlizindən keçib üstündə “Fizika laboratoriyası” yazılmış qapını açdı. Heç kim gözə dəymirdi. Ora-bura baxıb iri bir cihazın arxasından Rüstəmin başının çıxdığını gördü. O, dünyadan xəbərsiz halda işləyir, qarşısındakı siferblata baxaraq nəsə yazıb hesablayırdı. Həyəcanlı görünürdü. Kənan bərkdən “Axşamın xeyir!” dedi. Rüstəm heç başını da qaldırmadı:
– Sənsən, Kənan!
Kənan yenə kinayə ilə:
– Yox, mən deyiləm, kölgəmdir. Mən Aysellə birlikdə parkda bir saatdır ki, səni gözləyirəm, – dedi.
Rüstəm onun sözlərinə fikir vermədən qeydlərini yazıb bitirdi, sonra qələmi dəftərçəyə keçirərək köynəyinin döş cibinə basıb başını qaldırdı.
– Əgər sən bilsəydin biz bu gün nələr eləmişik, necə nəticələr almışıq!
Kənan ora-bura baxdı:
– Biz, yəni kim? Elxan müəllimi görmürəm nədənsə.
– Sənin qabağınca çıxdı, – adəti üzrə, Rüstəm eynəyinin ortasından basıb gözünə yaxınlaşdırdı, sonra Kənanı barmağı ilə yaxına çağırıb pıçıldadı: – Bizim zaman maşınımız özünü doğrultdu. Bu gün kiçik bir eksperiment aparmışıq.
– Doğrudan? – Kənan təəccübünü gizlədə bilmədi. O bu zaman maşınına heç bir ümid bəsləmir, bəlkə də, vaxtının çoxunu burada keçirən dostunu bu maşına qısqanırdı. – Nə eksperiment?
Rüstəmin gözləri parıldadı, yenə də pıçıldayaraq həyəcanla dedi:
– Biz bu gün bir neçə dəqiqə gələcəkdə, XXII əsrdə olmuşuq…
– Ola bilməz! Səni, yəqin, qara basıb!
– Hm. İnanmırsan, amma biz bu yaxında Lemi ilə görüşəcəyik.
– Leminin bura nə dəxli var? Onu gələcəkdə niyə axtarırsan?
– Başa düşmürsən? Bizim indi başqa planetlərə getmək üçün gəmilərimiz yoxdur, amma gələcəkdə bu məqsəd üçün texnologiyalar var, şübhəsiz. Biz onlardan istifadə edib Lemi yaşayan planetə uçacağıq.
Bu dəfə Kənan mızıldandı:
– Hm. Elxan müəllimin sənin bu planından xəbəri var?
Rüstəm qaşqabağını tökdü:
– Yox.
– Belə şeylərdə dürüst olmaq lazımdır, dostum! Elxan müəllimə açıb hər şeyi axıra kimi danış. De ki, mən gələcəyə ona görə gedirəm ki, oradan Lemigilin planetinə uçum.
– Təkcə ona görə yox… E-e, mənə deməyə başqa sözün yoxdur? – deyə Rüstəm incidi, – deyirəm biz bu gün 100 il bundan sonraya səyahət etmişik! Bəşər tarixində möhtəşəm bir hadisə baş verib! Yoxsa inanmırsan?
– Bura bax, Aysel bizi gözləyir, yığış gedək.
Rüstəm zənn ilə baxdı:
– Kənan, inanmırsan?
– Əlbəttə yox! – deyə Kənan kinayə eləməkdən özünü saxlaya bilmədi. – “100 il bundan sonraya”, yox bir! Hə, nə var idi orda?
Kənan çantasını çiyninə aşırıb ayağa qalxdı. Bu zaman otağın qapısı açıldı və Aysel başını içəri saldı. Sonrakı an baş verənlər isə heç kimin heç yerdə heç vaxt başına gəlməyən, anlaşılmaz, misli-bərabəri olmayan bir hadisə idi. O hadisədən Kənanın yadında qalanlar dəhşətli uğultu, partlayış, hər şeyi göyə sovuran burulğan, bir də Ayselin heyrətdən bərəlmiş gözləri oldu…
Zamanda dolaşanlar
Kənan dikəlib oturdu. Baş vermiş partlayışdanmı, ya nədənsə qulaqları batmışdı. Əlini qulağına aparıb udqundu. Başını qaldırıb harada olduğunu anlamağa çalışdı: mürgüləyən sıx, qorxunc meşə, tanış olmayan yad qoxu. Kənan başını silkələyib gözlərini bərk-bərk yumdu, sonra açıb bir də baxdı. Bir az aralıda düşüb qalmış çantasını görüb sevindi. Yerindən qalxıb çantanı götürdü və çırpıb çiyninə aşırdı.
Kənan ətrafı nəzərdən keçirməyə başladı. Qəribə bir tərzdə düşdüyü bu yerdən bir cığır taparaq tez çıxmaq və evlərinə getmək istəyirdi. Birdən qarşıdan zarıltıya bənzəyən səs eşidildi, sonra bir də. Kənan cəld yanındakı ağacın enli gövdəsi arxasında gizləndi. Hər ehtimala qarşı yerdən uzun bir ağac parçası götürüb gözləməyə başladı. Sonra başını yavaşca çıxarıb səs gələn tərəfə baxdı. Bu zaman çox aydın şəkildə öz adını eşitdi: “Kənan…” Kənan ağacı kənara tullayıb irəli cumdu: “Rüstəm!”
Rüstəm iri cod kolların arasında uzanmışdı, tərpənmirdi. Kənan dostunu qucaqlayıb yerdən qaldırdı. Rüstəmin alnı göyərmişdi, üzündə anlaşılmaz ifadə vardı. Kənan təlaşla dalbadal soruşdu:
– Nə oldu?! O nə partlayış idi?! Biz haradayıq?!
Rüstəm sanki Kənanı görməyərək öz-özünə danışırdı:
– Alındı! Bu baş verdi! Mən bacardım!
Hövsələsi daralmış Kənan onun çiyinlərindən tutub silkələdi.
– Dostum, özünə gəl! Nə baş verdi?! Biz bura necə düşdük?! Bu əcaib yerdən çıxıb evimizə necə gedəcəyik?!
Rüstəm duruxdu.
– Ev? Nə ev? Bilirsən, biz hara düşmüşük? Uzaq keçmişə. Bəlkə də, Daş dövrünə…
Meşə Kənanın başına fırlandı.
– Nə?! Necə?! Dəli olmusan?!
– Elədir ki var. Biz səninlə tarixə düşəcəyik!
– Sənin o axmaq maşının bizi bura gətirdi?! Ola bilməz!
Rüstəm ona fikir vermirdi. Sevincindən atılıb-düşür, gözləri parıldayırdı.
– Zaman maşınımız işlədi! Bu, böyük bir kəşfdir, sensasiyadır, başa düşürsən? İnanmırdın, gördün?
Kənan hirsləndi:
– Hə, yaxşı, inandım! İndi isə evimizə qayıtmaq istəyirəm. Tez bizi geri qaytar!
Rüstəmin üzündəki sevinc yoxa çıxdı. O, vəziyyətin ciddiliyini yalnız indi anlayaraq kəkələdi:
– Mən… Mən necə qayıdacağımızı bilmirəm…
– Nə?! – Kənan özündən çıxdı. – Sən nə deyirsən?! Necə yəni bilmirsən?!
Rüstəm günahkarcasına çiyinlərini çəkdi. Kənan onun üstünə cumdu:
– Bura bax, bizi bura necə gətirmisənsə, eləcə də geri qaytar! Eşidirsən?! Burda qala bilmərik, məhv olarıq! Bu meşəni, vəhşi təbiəti görmürsən?! Yırtıcı heyvanlara yem olarıq! Bizi geri qaytarmalısan!
Bu təhlükəli oyunun onlar üçün nə ilə nəticələnə biləcəyi yalnız indi Rüstəmə çatdı. O, rəngi saralmış halda titrək səslə dedi:
– Bağışla… Bağışla məni, Kənan! Amma mən, doğrudan, bilmirəm.
Çənəsinə dəyən zərbə Rüstəmi arxası üstə yerə sərdi. Özündən çıxmış Kənan onun üstünə cumub yumruqladı.
– Bağışlayım?! Al, bağışladım! Biz məhv olmuşuq, axmaq!
Rüstəm özünü müdafiə etməyə cəhd eləmirdi, yalnız əlləri ilə eynəyini tutmuşdu ki, sınmasın…
…Onlar iri bir palıd ağacının enli gövdəsinə söykənərək yan-yana oturmuşdular, heç biri danışmırdı. Bura keçməyi Rüstəm təklif eləmişdi. Kənanın kürəyinə yapışmış iri hörümçəkdən qurtulandan sonra, heç olmasa, arxa tərəfdən özlərini qorumaq üçün ağaca söykənmişdilər. Sivil həyatlarından onlarla gəlmiş yeganə əşyanı – çantanı aralarına qoymuşdular. Ümidsizlik hər ikisinin ürəyini sıxıb incidir, düşünməyə mane olurdu. Yavaş-yavaş vəziyyətlərinə alışan uşaqlar ətrafı nəzərdən keçirməyə başladılar.
Onlar yüzillik, bəlkə də, minillik ağaclarla zəngin, sıx meşənin ortasında idilər. Ağaclara dolaşmış lianalar, tikanlı, cod kollar, yabanı bitkilər meşəni keçilməz edirdi. Haradasa uzaqda axan çayın aramsız şırıltısı səssizliyi pozurdu. Yavaş-yavaş qatılaşmağa başlayan külrəngli ala-toranda ara-sıra vəhşi heyvanların və quşların səsi eşidilirdi. Onların hənirtisi yaxında da, uzaqda da – hər yerdə hiss olunurdu. Oğlanları vahimə basmış, onların uşaq qəlbi sarsılmışdı.
– İnana bilmirəm, – deyə Kənan təkrar edirdi, – inana bilmirəm, bəlkə, sən səhv edirsən? Axı biz Lemini görmək üçün gələcəyə getmək istəyirdik, necə oldu ki, keçmişə düşdük? Özü də Daş dövrünə?
Rüstəm büzüşdü:
– Bura çox qorxuludur… Mən qorxuram…
– Biz indi nə edək? Sən ki ağıllısan, Rüstəm, beynini işə sal!
Rüstəm saralmış bənizini dostuna tərəf çevirib titrək səslə dedi:
– Heç bir şey… Bu bizim sonumuzdur.
– Bunu artıq demisən! İndi başqa bir şey de!
– Vəhşi heyvanlar bizi yeyəcək… Lap filmlərdə olduğu kimi…
– Bura bax! Bu sözü bir də desən, məndən incimə. Sonadək çalışıb-vuruşacağıq! Bildin?! Mənim bu cəngəlliklərdə ölmək fikrim yoxdur!
– Səsləri eşidirsən?..
Rüstəmin hönkürtüsü Kənanı da kövrəltdi. Qucaqlaşdılar.
– Qorxuram…
– Mən də…
***
Gün batmağa doğru gedirdi. Buludların dərinliyində solğun, qırmızımtıl işıq görünürdü. Havada spiral şəklində iz qoyaraq uçuşan həşəratların sayı artmışdı. Onlar vızıldaşaraq iti neştərlərini uşaqların dərisinə sancmaq üçün fürsət axtarırdılar. Kənan başını qaldırıb hündür ağacların çətirləri arasından səmaya baxdı. O özünü ələ alıb səsinə qətiyyət verməyə çalışaraq dedi:
– Əgər bu, Daş dövrüdürsə, burada insan düşərgələri də olmalıdır. İnsanları tapıb hələlik onlara sığına bilərik.
– Unutma ki, ibtidai insan heyvandan az fərqlənir, – deyə Rüstəm köksünü ötürdü.
– Sən də unutma ki, biz XXI əsrdən gəlmişik, onların bilmədiyi çox şeylər bilirik. Bununla onların rəğbətini qazanarıq.
– Hanı onlar? Sən burda bir insan görürsən?
– Onları tapmaq lazımdır.
– Onları tapana qədər xeyli vaxt keçə bilər… Gec ola bilər…
– Bura bax, oxuduğun kitabları, baxdığın filmləri yadına sal! Təbii fəlakət, ya da təyyarə qəzası-filan nəticəsində insanlar meşəyə düşəndə nə edirlər, başlarını necə saxlayırlar?
Rüstəmin solğun üzü bir qədər canlandı:
– Onlar, ilk növbədə, vəhşi heyvanlardan qorunmaq üçün özlərinə daldalanacaq düzəldirlər.
– Ay sağ ol! Hava qaralmamış biz də bunu eləməliyik!
Sərt meşə, vəhşi təbiət qarşısında insan bir heçdir, lakin… insan düşünür və düşünərək böyüklük kəsb edir. İnsan düşünərək yaşayır, çıxış yolu tapır və əbədi fəlakətlərə rəğmən özünü təsdiq edir, bununla da dünyanın ucalığı fövqündə dayanır.
Uşaqlar ətrafa bir də yaxşı-yaxşı baxaraq günbatan tərəfə aparan cığır aşkar etdilər. Əllərinə ağac alıb cığırla irəliləməyə başladılar. Onlar hələ gözdən itməmiş yan tərəfdəki kollar ehmalca aralandı və… bir cüt qonur göz onların ardınca diqqətlə baxdı.
Sərt təbiətlə üzbəüz
Meşə sıx olduğundan irəliləmək çətin idi. Mamırla örtülü torpaq bəzi yerlərdə sürüşkən olurdu. Uşaqların ayağındakı qalın idman ayaqqabıları onların yaxşı karına gəlirdi. Kənanın əynində gödəkcə vardı, Rüstəm isə qısaqol köynəkdə idi, amma sərinliyi hələ hiss eləmirdi. O elə hey qızarmış qollarını didən cücüləri qovurdu. Kənan məşqdə geyindiyi kimononun köynəyini çantasından çıxarıb ona geyindirdi. Kimono Rüstəmin əyninə böyük olduğundan qolları biləyinə qədər gəldi.
Meşənin vahiməsi uşaqların iliyinə işləyirdi. Onlar təbiət qarşısında özlərinin son dərəcə aciz və köməksiz olduqlarını hiss edirdilər. Vəhşi heyvanlar və quşlarla, cürbəcür həşəratlarla dolu bu meşədə onları hər addımda pusqular və hücumlar, sərt təbiətin amansızlıqları gözləyirdi. Heyvanları duyuq salmasınlar deyə onlar səssiz hərəkət etməyə çalışır, pıçıltı ilə danışırdılar.
Qəflətən iri bir quş qanadlarını çırpıb pırıltı ilə aşağıdan uçdu.
Şam qozası ağacdan qopub şaqqıltı ilə Kənanın qarşısına düşdü.
Hansısa yırtıcının şikarına çevrilmiş balaca heyvanın ölüm ayağında xırıltısı eşidildi.
Ağacın gövdəsinə sarılmış parlaq narıncı-yaşıl dərili ilan acıqlı-acıqlı fışıldadı.
Hər dəfə uşaqlar diksinir, dayanıb ətrafı dinləyir, sonra yenə yollarına davam edir, bəzən də qaçırdılar.
Uşaqlar yüzillik ağacların arası ilə ovçular və heyvanların açdığı sağa-sola əyilən cığırlarla gedirdilər. Enişli-yoxuşlu yollar ara-sıra taladan, bəzən də bataqlıqdan keçirdi.
Toran qovuşurdu. Günəş yavaş-yavaş üfüqə doğru əyilir, səmanı gözəl al rəngə boyayırdı. Amma meşənin sıx çətiri altından naxış-naxış görünən səmanı seyr etməyə uşaqların vaxtı yox idi. Onlar daldalanacaq – gizlənmək, qorunmaq üçün bir yer tapmağa tələsirdilər. Kənan qollu-budaqlı, iri ağacların birinə dırmaşıb orada gecələməyi təklif edir, amma vəhşi pişiklərdən qorxan Rüstəm razılaşmayıb daha təhlükəsiz yer axtarırdı.
Nəhayət, meşə seyrəlməyə başladı, səmanın işığı ağacların çətirlərini vurub keçdi, ətraf işıqlandı. Tikanlı kollar azaldığından irəliləmək asan oldu.
Cığır onları meşənin kənarındakı geniş talaya, sonra isə sahilində yalçın qayalar yüksəlmiş bir gölə çıxardı. Yarğanın üstündən sıçrayıb qayanın döşünə qalxdılar. Qarşıda açılan mənzərə oğlanları valeh etdi. Qürubun gözəl narıncı rəngini üfüqdə – suların səma ilə qovuşduğu yerdə əks etdirən böyük bir göl bütün gözəlliyi ilə onların qarşısında idi.
Canlı təbiətə həyat verən əsrarəngiz su! Hər şeyin əzəli və başlanğıcı olan, ənginlikləri dolduran sonsuz su! Suyun səthi ilə sürüşüb bərq vuran şəfəqlər oğlanların gözünü qamaşdırdı. Qırmızı, sarı, bənövşəyi rənglərə çalan səma gölün dərinliklərində əks olunurdu. Səmada isə sirli bir şəkildə gölün rəngdən-rəngə çalan suları, suyun səthində xəfifcə titrəyən suzanbağı və yosunlar, adacıqlar və mağaralar əks olunur, ara-sıra itib gedərək bir-birini əvəz edirdi.
Bu axşam dünyanın ən gözəl axşamlarından biri idi.
Kiçik adacıqlar bu gözəl gölü hissələrə bölürdü. Sağ tərəfdə uzaqlardan qıvrıla-qıvrıla gələn çay köpüklənən sularını gurultu ilə gölə axıdırdı. Solda isə göl dik bazalt divarlarla əhatə olunmuşdu.
Başlarına gələnləri bir anlıq unudan uşaqlar qışqıraraq şən səslərlə gölü salamladılar. Əlindəki çantanı çiyninə aşırmış Kənan qərb tərəfdən səmanı örtməyə çalışan qara buludları göstərdi. Gölün üzərindən meşəyə tərəf sürünən buludlar hər an şəklini dəyişərək yavaş-yavaş irəliləyirdi. Bir azdan məlum oldu ki, uşaqların bulud zənn etdikləri saysız-hesabsız iri quşlardır. Əvvəl qarıldaşan qarğalar, onların ardınca havada süzən durnalar, rəngli başını irəli uzatmış ördəklər, uzunboğaz qazlar, sığırçınlar, qaratoyuqlar, sağsağanlar… Uşaqlar quşlara əl elədilər. Amma onların sevinci uzun sürmədi. Meşə tərəfdən gələn tükürpədici ulama səsi onları vahiməyə saldı.
Dostlar ikisi də birdən qayanın üstünə çökdü.
– O nə idi?!
– Bilmirəm!
– Qayaların arasında dəlmə-deşiklər, mağaralar ola bilər, – deyə Rüstəm pıçıldadı, – balaca bir yer tapsaydıq…
Rüstəm udqundu. Qorxu hələ onların aclıq və susuzluq hislərini kütləşdirmişdi. Geri çəkilib qayanın üstündə oturdular. Bu zaman Kənanın şalvarının arxa cibində nəsə daşa dəyib taqqıldadı. Bu, mobil telefon idi.
Telefonun batareyası hələ yatmamışdı. Kənan onun düyməsini basan kimi ekran işıqlandı. Kənan sevincək dalbadal bir neçə nömrəyə zəng vurdu; aydın məsələ idi ki, zəng çatmırdı.
– Daş dövründən XXI əsrə zəng vurursan? – deyə Rüstəm istehza etdi.
– Neyləyim? Bizi elə günə qoymusan ki…
Növbəti ulama səsi onları reallığa qaytardı. Səs aşağıdan gəlirdi.
Onlar qayanın təpəsinə sürünüb dikdirdən aşağı baxanda dəhşətə gəldilər. Qayaların altında – çayın yatağının genişlənib gölə qarışdığı yerdə böyük bir tala cürbəcür heyvanlarla dolu idi. Buranın suvat olduğu aydın idi: heyvanlar axşam su içmək üçün bura gəlirdilər. İncə antiloplar, sayqaklar, iri atlar, nazikayaq vəhşi eşşəklər, saqqallı muflonlar (vəhşi qoçlar), bir neçə təkə və başqa otyeyən heyvanlar bir-birini itələyir, qabağa soxulurdular. Onlardan bir az aralı başında sanki böyük bir ağac bitmiş qoca maral buynuzlarını arxaya tutaraq vüqarla dayanmışdı. Bütün heyvanların önündə, ən yaxşı yerdə durmuş nəhəng kərgədan tələsmədən, rahat-rahat su içirdi. Qalanlar isə qulaqlarını şəkləyərək qorxa-qorxa, hər an qaçmağa hazır vəziyyətdə susuzluqlarını yatırırdılar. Meşənin qanunu belə idi: zəif olan daim qorxu içində yaşamalı idi.
Birdən heyvanların başı eyni səmtə – meşə tərəfə döndü və onlar təlaşlanıb bir-birinə qarışdılar. Meşə yolunda iri bir bəbir göründü. Onun ipək kimi parıltılı, gözəl, xal-xal dərisinin altından güclü əzələləri sezilirdi. Yırtıcı başını qaldırıb sarı gözləri ilə qabağından qaçan heyvanlara baxdı. İri caynaqlı ağır pəncəsi ilə torpağı cırmaqlayıb xırıltılı səslə mırıldadı. Onun arxasında quyruq bulayan çaqqal və kaftarlar qorxularından pöhrəliklərə girdilər. Adətən, leş yeyən və üfunət qoxuyan bu yaramazlar nəhəng və güclü heyvanların ardınca gəzir, onların yeməyindən qalan qalıqlarla dolanırdılar.
Boyu bir az alçaq olan dişi bəbir də cəngəllikdən çıxıb arxada dayandı. Bundan ürəklənən yırtıcı hədələyici görkəm alıb qıvraq bədənini geri dartdı və irəli sıçradı. Bir neçə sıçrayışla o, suvatın tən ortasına düşdü və vəhşi atlardan birinin belinə tullanıb boğazını gəmirməyə başladı.
Aləm bir-birinə qarışdı. İndiyə kimi kolluqda gizlənən canavarlar qarışıqlıqdan istifadə edərək antilopa hücum etdilər. Haradansa bir qartal şığıdı, körpə antilopu caynağına alıb göyə qalxdı. Heyvanlar bir-birini tapdalayaraq qaçmağa başladılar.
Səs-küy özünü bütün heyvanlardan güclü sayan kərgədanı hirsləndirdi. O, gödək, kötük kimi qalın, qranit kimi möhkəm ayaqları üstə geri döndü. Onun qırışıq, palıd qabığı kimi qalın dərisinə nə şirin, nə də bəbirin iri dişləri bata bilirdi. Hirslənmiş kərgədanın qarşısından qaça bilməyən məhv olurdu. Qan gözlərini tutmuş ağılsız heyvan aşağı əyilib bir metrə çatan buynuzunu qabağa tutdu və böyürdü. Gödək ayaqlar hərəkətə gələrək kərgədanın ağır bədənini sürətlə irəli apardı. O, tufan, qasırğa kimi qarşısına çıxanı süpürləyirdi. Bir neçə canavar kötük ayaqların altında meyvəqurdu kimi əzildi. Bu nəhəngin gözləri pis görsə də, o, qoxuları bir-birindən yaxşı seçib ayırırdı. Kərgədan şikarından əl çəkmək istəməyən bəbirə tərəf yönələrək onu buynuzu ilə vurub kənara atdı, sonra qarşısıalınmaz bir qüvvə ilə hücumu davam etdirdi. Bəbirin xallı bədəni bir neçə dəfə göydə fırlandı, sonra isə yerə düşüb kərgədanın tapdağı altında qaldı.
Qorxudan tir-tir əsən uşaqlar geri qaçmağa başladılar. Əgər bu gördükləri həyatda deyil, filmdə baş versəydi, onlar maraqla axıra kimi izləyərdilər. İndi isə onlar canlarının hayında idilər. Kənan elə telefon əlində qayanın üstündən sürüşüb yarğana düşdü, Rüstəm də onun ardınca. Cığırın cəngəlliyə burulduğu yerə çatanda dayanıb mübahisə etdilər. Kənan meşə kənarındakı hündür, sıx budaqlı ağacların birinə dırmaşıb budaqların arasında yatacaq yer düzəltməkdə israrlı idi. Rüstəm isə qayaların arasında daldalanacaq tapmağı təklif edirdi. Meşə tərəfdən, lap yaxından gələn böyürtü onların mübahisəsinə son qoydu. Başlarını çevirib baxan uşaqlar heyrətdən və qorxudan yerlərindəcə donub-qaldılar.
