Kitobni o'qish: «Ölüm qədər sadə»
Piter Ceyms
ÖLÜM QƏDƏR SADƏ
roman
ÖN SÖZ
Baxmayaraq ki, bir qayda olaraq yazıçı tək işləyir, əgər müxtəlif sahələrdən olan insanlar öz biliklərini mənimlə bölüşməsəydilər, bu kitab işıq üzü görməzdi. Elə onlara da, ən səmimi təşəkkürlərimi çatdırıram.
Mənim üçün cinayət axtarışları üzrə superintendent Deyv Geylorun köməyi həqiqətən, əvəzsiz oldu, hansı ki, dəfələrlə romanın əlyazmasını müxtəlif mərhələlərdə oxumuş, mövzuya uyğun bir çox cümlələr əlavə etmiş, həmçinin məni Susseks polisinin iş üsulları ilə ətraflı tanış etmişdi. Susseksi polisinin işçiləri mənə qarşı olduqca ürəyiaçıq idilər və səbirlə mənim çoxsaylı suallarımı cavablandırırdılar.
Onların arasında çavuş-xəfiyyə Kit Xalleti, müvəkkil-xəfiyyə Uilyam Uorner və baş müstəntiq Stüart Leonardı xüsusi qeyd etmək istərdim.
Pataloji anatomiya mütəxəssisi-həkim Naycel Kirkemə və morqun başqa işçiləri Brayton və Houvarda təşəkkür etmək istəyirəm.
Ümid edirəm ki, hələ uzun müddət burada sadəcə müsafir olaraq qalacam. Təşəkkürlərimi xeyirxah dostum Ceyms Simpson və birgə bir sıra film və telessenarilər yaratdığım Karina Koulmana çatdırıram. O, mənim qeyri-rəsmi redaktorum oldu və bir neçə parlaq fikir irəli sürdü. Mayk Harris, Piter Uinqeyi, Sol, Qrek Şeklton, polis həkimi, həkim-koroner Piter Din, həmçinin, ən kədərli günlərimdə mənə inam verən və yanımda olan, güc-qüvvət verən Şenstona minnətdarlığımı bildirirəm. Mənə olan inama görə yeni ecazkar ədəbi agentim Kerol Breykə razılığımı bildirirəm. Mən “Mak millon” nəşriyyatının heyətinin inanılmaz işinə heyranam. Xüsusilə Debug Kort və Ceff Daffrild, redaktor Stef Borvert isə əsl xəzinədir. Ceffri Barli və Toni Mallikenə səbir, tərəfdaşlıq və inama görə təşəkkürlər. Və həmişəki kimi itlərim vəfalı Berti və bir az gec peyda olmuş Fibə təşəkkürlərimi bildirirəm. Hər ikisi səbirlə, lakin həvəssiz şəkildə mənim nə zaman yazını bitirəcəyimi və onları gəzintiyə aparacağımı gözləyirdilər.
Piter Ceyms
Susseks, İngiltərə
1
Bir neçə çatışmazlığı nəzərə almasaq, onların bəxtindən “A” planı olduqca uğurla işləyirdi, sanki, onlarda “B” planı onsuz da yox idi.
Dostlar ümid edirdilər ki, mayın sonlarında saat 20:30-da hava hələ də işıqlı olacaq. Hər halda, dünən onlar özləri də tabut və dörd kürək götürüb bu yolu qət edərkən hər yan hələ də işıqlı idi. Lakin indi yaşıl “Ford Tranzit” mikroavtobusu Susseks kəndarası yol ilə şütüyürdü, yuyulmuş neqativ rəngli səmada isə, çiskin vardı.
– Axı nə vaxt çatacağıq? – Uşaq görkəmli Coş zarıdı.
– Hər yolçuluğa məxsus olan şüarı xatırla: ”Hara gedirsən get, lazım olan yerə çatacaqsan”, – Rabbo cavab verdi. Sükanda əyləşdiyinə görə, o, başqalarından daha ayıq idi. Son saat yarım ərzində onlar əsaslı surətdə üç yerdə oturmuşdular, dörd yerə isə yolüstü dəyib çıxmışdılar. Rabbo bildirdi ki, zəncəfilli sadə pivə içəcək, lakin buna baxmayaraq, iki bakal porter1 içmişdi. Onun inancına görə tünd içkidən sonra beyində aydınlanma olur və avtomobili idarə etmək asanlaşır.
– Deməli, biz lazım olan yerdəyik! – Coş sevindi.
– Kim şübhə edirdi ki!
Qaranlıqda üzərində maral təsviri olan xəbərdaredici yol nişanı göründü və o an da gözdən itdi. Avtomobilin fənərləri meşəyə gedən yoldakı parıltılı qara çınqıl örtüyünü işıqlandırdı. Onlar kiçik, ağ kottecin2 yanından ötüb keçdilər. Maykl arxada damalı xalça üzərinə sərilmişdi, başının altına isə balış əvəzi qayka açarını qoymuşdu. İçkinin təsirindən hər şey gözləri önündə fırlanırdı.
– Bir az da artırmaq lazımdır, – dolaşan dili ilə mızıldandı.
Əgər Maykl bir azca da olsun dərketmə qabiliyyətini saxlasaydı, dostlarının simasından nəyinsə qaydasında olmadığını anlayardı. Adətən o çox içmirdi, lakin bu gün həddi aşdı: birnəfəsə bir-birinin ardınca pivə pintalarını3 və araq qədəhlərini boşaldırdı. Bu qədəhlərin sayını isə xatırlamaq mümkün deyil. Maykl Harrison uşaqlıqdan onların dəstəsində baş təşəbbüsçü sayılırdı.
Bu öz-özünə belə alınmışdı. Deyirlər ki, həyatda müvəffəqiyyətin sirri, düzgün valideyn seçimindən asılıdır. Mayklın burada bəxti gətirmişdi. Anasından ona açıq rəngli saçlar və gözəllik, atasından cazibə və fərasət, zəka keçmişdi. Lakin, özünə qəsd edən vərdiş və xasiyyətlər ,dular. Mayklın 12 yaşı olanda, Tom Harrison qarajda qazdan zəhərlənib öldü və arxasında sadəcə borclar qoydu. Maykl tez böyümək məcburiyyətində qaldı.
Hələ məktəbli olan zaman o qəzet paylamaqla anasına güc-bəla ilə dolanmağa kömək edirdi. Bir az böyüdükdən sonra isə tətillərdə müxtəlif işləyərək pul qazanırdı. Odur ki, pulun necə çətinliklə qazanılması və necə asan xərclənməsi haqqında o sadəcə eşitməmiş, həm də görmüşdü.
İndi iyirmi səkkiz yaşında olarkən, onda səriştə və işə yovuşma formalaşıb: onu çox yaxşı oğlan kimi tanıyırdılar. Dostları onu sözsüz olaraq başçı qəbul etmişdilər. Lakin həyatda mükəmməllik yoxdur. Maykl hədsiz sadəlövh idi və kobud şəkildə zarafat etməyi sevirdi.
Bu gün sonuncu iki çatışmazlıq kəskin qəzaya zəmin yaratdı. Qisas günü gəlib çatdı.
Nə isə, Maykl bu barədə hələ ki, duyuq düşməmişdi. O, yenə ləzzət dolu bihuşluğa qərq oldu. Başında yalnız, əsasən nişanlısı Eşli ilə bağlı olan xoş fikirlər fırlanırdı. Həyat gözəldir! Anası yaraşıqlı kişi ilə görüşür, qardaşı universitetə qəbul olub, bacısı Karli məktəbdən sonra fasilə götürməyi qərarlaşdırıb və indi Avstraliyada dincəlir. Onun biznesi inkişaf edir. Ən əsası isə, üç gündən sonra o, sevdiyi qadınla ailə həyatı quracaq. Sevdiyi və məftun olduğu! O, öz yarısını tapıb. Eşli!
Maykl, mikroavtobus hər dəfə çala-çuxura düşdükcə cingildəyən kürəyə fikir vermirdi. Və onunla birlikdə arxada oturmuş dostlarının simasındakı qəribə ifadəni də sezmirdi. Onlar yırğalanaraq, köhnə radioqəbuledicidən eşidilən Rod Stüartın qədim “Yola düşmə” hitini yersiz təkrarlayırdılar.
Yanacaq çənindən benzin sızdığına görə, avtomobilin salonunu kəskin benzin iyi bürümüşdü.
– Mən onu sevirəm, – Maykl mızıldandı, – Mən Eşlini sevirəm!
– Həə, o bir əvəzolunmazdı, – Robbo təsdiqlədi.
Həmişəki kimi dəyirmi, qırmızı sifətli, seyrək hamarlanmış saçları və köynəyin altından çıxan böyük qarnı ilə Robbo ona kömək etməsəydi, uşaqların öhdəsindən gələ bilməzdi.
– Dəqiq!
– Yaxınlaşırıq, – Lyuk xəbərdarlıq etdi.
Döngədə Robbo əyləci basdı və yanında oturan Lyuka göz vurdu.
Şüşə silənlər yeknəsəq olaraq yağışın buraxdığı izi şüşədən təmizləyirdilər.
– Bilirsiniz mən onu necə sevirəm?
– Bilirik, bilirik, – Pit başı ilə təsdiqlədi.
Sürücü oturacağına yayxanmış Coş Pitin çiynindən tutdu, necə lazımdı pivədən içdi və şüşəni Maykla ötürdü. Avtomobil silkələndi və boğazından köpük axdı. Maykl hıçqırdı.
– Bağışlayın!
– Eşli elə buna görə səni sevir? – Coş üz-gözünü turşutdu.
– Böyük penisinə görə.
– Deməli, nə puluna, nə də gözəl gözlərinə görə yox? Bəlkə cazibəyə görə?
– Əlbəttə, ona görə də Coş, – ancaq, əsas o mənim penisimə heyrandır.
Robbo maşını anidən yana verərək döndü. Mikroavtobus sol tərəfə əyildi, gurultu ilə məftil çəpəri əzdi, ardınca ikincisini, birtəhər çuxura tərəf istiqamətləndi. Robbo tərləmiş şüşəyə baxa-baxa ən dərin çuxurları keçərək, bacardıqca sükanı hərləməyə çalışırdı. Təkərlərin altından dovşan sıçradı və kolluğa tullandı. Fənərlərin titrəyən işığı qaranlıqda yalnız uzanan sıx kolluğu işıqlandırırdı. Robbo radioverilişi dəyişəndə Mayklın səsi yüngülcə dəyişdi, onun əhlikefliyi öz yerini narahatlığa verdi.
– Biz hara gedirik?
–Yenə içki içə biləcəyimiz yerə.
– Əla! – Bir saniyədən sonra isə:
– Mən Eşliyə söz vermişəm ki, donuz kimi çox içməyəcəm.
– Bax, görürsən, hələ evlənməmisən, amma artıq ayaqaltı olmusan, – Pit qeyd etdi. – Axı sən hələ azad insansan – Hələ düz üç gün.
– Üç gün yarım – Rob lütfkarlıqla yada saldı.
– Bəs siz qızları sifariş etməmisiniz?– Maykl soruşdu
– Mən Eşliyə xəyanət etmərəm.
– Biz mütləq bunu nəzərə alarıq.
– Necə də əclafsınız!
– Əyilmiş mikroavtobus dayandı. Robbo avtomobili arxaya verdi, yenidən sağa döndərdi və nəhayət, Rod Steartla birlikdə mühərriki söndürdü.
– Çatdıq. – O, bildirdi. – Növbəti dayanacaq – “Qəbirqazan” pivəxanasıdır.
– Murdar addır, – Maykl mızıldandı. – Yaxşı olardı ki, pivəxana “Əriyən gözəlçənin yanında” adlanardı.
– Gözlə, sənin üçün gözəlçə də olacaq.
Kimsə arxa qapını açdı, kimin açdığını isə Maykl dəqiq bilmədi. Görünməyən əllər onun topuğundan dartdı, Robbo onun bir əlindən, Lyuk isə o birisindən tutdu.
– Ey, siz nə edirsiniz?
– Necə ağırdır, əclaf. – Lyuk donquldandı.
Maykl bütün ağırlığı ilə şappıltıynan yaş torpağın üstünə düşdü. Daxili səsi nahaq yerə ona səhər-səhər xəbərdar etməmişdi ki, sevimli idman gödəkcəsi və bahalı cins şalvar oğlan qonaqlığı üçün heç də yaxşı geyim deyil.
O qədər qaranlıq idi ki, göz gözü görmürdü. İşıq yalnız avtomobilin arxa fənərlərindən və cib fənərindən düşürdü. Yağış güclənmişdi, su axını ağzına, gözlərinə dolurdu. Saçları alnına yapışmışdı.
– Mənim paltarım…
Bu zaman onu əllərindən və ayaqlarından tutub yellədilər və harasa aşağıya çalaya atdılar.
Maykl bir az çaşdı. Qurudur, lakin nə üçünsə ətraf bütünlüklə ağ atlasdır.
– Siz… Siz nə edirsiniz? Ağlınız təmiz çaşıb?
İçkili, istehzalı mimikalı dörd sifət ona tərəf əyildi. Yuxarıdan qarnının üstünə şappıltı ilə bir jurnal atdılar. Maykl təzəcə jurnalın üz qabığındakı kürən gözəlçəni görmüşdü ki, ardınca viski şüşələri, fənər və ratsiya tulladılar.
– Uşaqlar siz neynirsiz? Təmiz…
Kimsə rezin iyi verən çubuğu onun ağzına soxdu. Maykl ağzındakını tüpürməyə macal tapmamış ani cırıltı eşidildi və dostlarının üzü qəfildən yoxa çıxdı. Tam sakitlik oldu. Ağac, təzə parça və yapışqan iyi gəlirdi. Bir saniyəlik isti və rahat oldu amma sonra o təlaşa düşdü.
– Ey, uşaqlar!
Bu vaxt ərzində Robbo vintaçanı çıxartdı, Pit isə fənərlə tabutun qapağını işıqlandırdı.
– Neynirsiz, vintləri bağlayacaqsız? – Lyuk təəccübləndi.
– Əlbəttə, – Pit başı ilə təsdiqlədi.
– Sizcə bu vacibdir?
– Ona heç nə olmaz, – Robbo əmin etdi. – Onun hava almaq üçün çubuğu var.
– Mənə isə elə gəlir ki, vintləri bağlamaq lazım deyil.
– Lazımdır, lazımdır yoxsa çıxa bilər.
– Ey, kişilər! – Maykl qalxdı. Lakin onu artıq heç kim eşitmirdi. Və o da başının üstündəki yüngül cırıltıdan başqa heç nə eşitmirdi.
Robbo həvəslə dörd vintin hamısını bağladı. Əl işi ilə yüksək səviyyədə hind palıdından hazırlanmış bahalı qəbirə tuncdan tutacaqlar düzəltmişdilər. Dostlar tabutu dəfn bürosundan götürmüşdülər. Robbo özü də, sənət sahibi olmaq üçün orada bir neçə cəhd etmişdi, mumiyalayıcının şagirdi olmuşdu. Əla, möhkəm tunc vintlər oduncağa yağ kimi girirdilər. Maykl başını arxaya əydi, demək olar ki, burnu qəbrin qapağına toxunurdu. Onu hər tərəfdən fil sümüyü rəngli ipək əhatə etmişdi. O, ayaqları ilə yeri təpikləməyə çalışdı, lakin yer yox idi. Əlləri ilə itələməyə çalışdı, lakin, yenə nəticə vermədi.
Bir neçə saniyə fikirləşdikdən sonra Maykl birdən harada olduğunu anladı.
– Ey, ey qulaq asın! Məndə klaustrafobiya4 var. Bu gülməli deyil. – Ey! – Vərdiş etmədiyi özünün boğuq səsini eşitdi.
Pit mikroavtobusun qapısını açdı və fənərləri yandırdı. Onlardan iki metr aralıda onların qazdığı qəbir görünürdü. Yanda bir yığın torpaq və əvvəlcədən ehtiyat üçün götürülmüş iplər var idi. Yaxınlıqda əyri-üyrü dəmir parçası və iki kürək atılmışdı.
Dörd dost qəbirə yaxınlaşdılar və baxdılar. Gözlənilmədən özlərini pis hiss etdilər. Onlar qisas planını hazırlayanda olduqca şən idilər, lakin indi məsələ işə çatanda. İndi çala daha dərin, daha qaranlıq görünürdü… O, elə, həqiqətən, oxşayırdı… bəli, bəli, qəbirə oxşayırdı…
Fənərin zəif işığı dərinlikdə oynadı.
– Fikir verin orada su var, – Coş qeyd etdi.
– Nə olsun ki, yağış damcılayıb, – Robbo laqeyd yanaşdı.
Coş üzünü turşutdu:
– Yox bir, yağış damcılayıb. Orada gölməçə var. Yəqin biz yeraltı su mənbəyini zədələmişik.
– Sənin ananı! – Hər zaman hətta işlə bağlı olmasa da, dəbli qısa kəsilmiş saçları, bahalı kostyum, parıldayana qədər təmizlənmiş ayaqqabıları ilə sözsüz səliqəli görünən “BMW” satışı üzrə agent Pit özünü saxlaya bilmədi:
– O, daim özündən əmin idi. Lakin indi bütün lovğalığın, təkəbbürün külək uçurtdu.
– Buna bax! – Robbo çiyinlərini çəkdi. – Cəmi bir neçə dyümdür5
– Biz belə bir çuxuru qazmağı necə bacarmışıq? – Təzə vəkil Lyuk təəccübləndi. O, yenicə evlənmişdi, baxmayaraq ki, gəncliyi ilə vidalaşmaq istəmirdi, artıq başa düşməyə başlamışdı ki, həyat heç də “alma piroqu” deyil.
– Qəbirdən qəbirə fərq var, düzdür? – Robbo donquldandı. – Biz onu müvəqqəti basdırmağı qərarlaşdırdıq, – Coş gözlərini qıydı.
Yağış daha güclü yağırdı.
– Bəs birdən su qalxsa?
– Ey oğlan! – Robbo əsəbiləşdi. – Çalanı biz dünən qazmışıq və iyirmi dörd saat ərzində cəmi bir neçə düym su yığılıb. Həyəcanlanmaq lazım deyil.
Coş fikirli halda başını tərpətdi
– Birdən onu çıxarda bilməsək necə?
– Burda bacarmamalı nə var ki? – Qapağı götürəcəyik və iş bitdi.
– Onda iş başına, – Lyuk əmr verdi.
– O donuzdu, buna layiq idi, – deyərək Pit dostlarını ruhlandırdı. – Lyuk yadındadır o sənin qonaqlığında nə etmişdi?
Lyuk başı ilə təsdiqlədi. O, öz toyqabağı “oğlan qonaqlığını” ömrünün sonuna qədər unutmayacaq. Uzun sürən içki gecəsinin səhəri o Edinburqa gedən qatarın kupesində ayıldı. Nəticədə növbəti gün o öz toyuna düz qırx dəqiqə gecikdi. Hə, Maykl onda məsələni çox uzatmışdı.
Pitin də yada salmalı xatirələri çox idi. Nikah mərasimindən əvvəlki günü Kliftof dərəsində veyillənərək keçirmişdi. Maykl onu əl qandalı ilə asma körpünün barmaqlıqlarına bağlamağı düşünmüşdü, əyninə isə nəzərəçarpacaq ölçüdə şəffaf büzməli tor şalvar geyindirmişdi. Yazıq Pit yanğınsöndürən dəstə onu xilas edənə qədər sallandı.
– Mark isə həmişəki kimi, – Pit güldü. – Alçaq! – özü bizi həvəsləndirirdi, indi isə kolluğa qaçdı.
– Heç yerə gedə bilməz. Bizi növbəti pivəxanada gözləyəcək. O, dayanacağı bilir.
– Eləmi?
– O, mənə zəng vurmuşdu. Artıq yoldadır.
Robbo üz-gözünü turşutdu:
– Lidsdə hava dumanlıdı. Onun reysini təxirə salıblar. Özünə əla yer eləyib.
– Biz, “Şah palıd”ında görüşəcəyik.
– Hiyləgər alçağa bax! – Lyuk başını yellədi. Bütün çirkli işləri həmişə bizə yükləyir.
– Əvəzində şənlikdir, – Pit etiraz etdi.
– Şənliyə bax ha! – Lyuk dişlərini qıcadı. – Meşədə leysan yağışın altında qalmışıq. Şənlikdir? Ay səni zarafatcıl! Qoy bircə gecikməyə cürət eləsin, Mayklı təkbaşına qazıb çıxardacaq. – Dostlar tabutu çiyinlərinə qoydular, səndələyərək qəbirin kənarına gəldilər və ağır şappıltı ilə dartılmış iplərin üzərinə buraxdılar. Qapağın altından boğuq “ay” səsini eşidib, hamısı bir yerdə qəhqəhə çəkdilər. Maykl yumruqları ilə tabutun qapağını döyəclədi.
– Bəsdirin! Eşidirsiz? – Pit cibindən yığcam ratsiyanı çıxartdı.
– Yoxlama məni necə eşidirsən? – Qəbul!
Onun səsi tabutun qapağının altında uzaqdan eşidilirdi.
– Yoxlama! Yoxlama!
– Bəsdirin, gicbəsərlik elədiniz.
– Həyəcanlanma Maykl! – Pit məsləhət verdi. – Həyatdan zövq al.
– Məni burdan buraxın, qoyunlar! Mən qaytarmaq istəyirəm. – Pit qəbuledicini söndürdü və “Babur” firmasının bahalı gödəkcəsinin cibinə qoydu.
– Biz onu necə sallayacağıq?
– İplərlə, – Robbo izah etdi. – Kənarlarından tutun. Pit qəbuledicinin düyməsini şıqqıldatdı.
– Hamısı bərkidilib Maykl! Narahat olma – Ələ salaraq söz atdı və cavab gözləmədən qəbuledici ilə əlaqəni kəsdi.
Dörd nəfərin hamısı güldülər və kəndirlərdən yapışdılar.
– Bir, iki, üç, – Robbo qışqırdı
– Ay səni, ağırlığa bax! – Lyuk kəndiri dartıb özünü düzəldərək deyindi. Astaca təkanlarla əyilərək, sanki vurularaq zədələnmiş gəmi kimi tabutu dərin çalaya salladılar. Tabut çalanın dibinə dəyəndə dostlar qaranlıqda güc-bəla ilə onu sezə bilirdilər. Pit fənərlə aşağını işıqlandıranda, onlar tabutun qapağında açılmış kiçicik deşikdən nəfəs çubuğunu gördülər.
Robbo qəbuledicini ondan aldı.
– Maykl jurnal xoşuna gəldi?
– Yaxşı zarafat etdiniz bəsdir, məni buradan çıxardın.
– Biz striptiz kluba gedirik. Çox təəssüf ki, sən bizimlə olmayacaqsan. – Robbo Mayklın cavabını gözləmədən, əlaqəni kəsdi, kürəyi götürüb çalanı torpaqla doldurmağa başladı. Birinci torpaq yığını tabutun qapağına dəyəndə, Robbo qəhqəhə çəkdi.
Pit ah çəkərək, ikinci kürəyi götürdü və kömək etməyə başladı. Bir neçə saniyə hər ikisi həvəslə işləməyə başladı. Tezliklə torpağın altından tabutun kiçik bir hissəsi görünürdü, tədricən onlar da itdi. İki dost yorulmadan işləyirdilər – spirtli içki onlara güc verirdi. Tezliklə onlar qəbiri tam iki futluq doldurdular. – Odur ki, hava çubuğunun ucu güclə torpağın altından görünür-dü.
– Qulaq asın bəsdir! – Lyuk narahat oldu. Axı biz onu iki saatdan sonra hələ qazıb çıxartmalıyıq da. İndi qəbri nə qədər çox doldursanız, sonra o qədər də çətin olacaq.
– Axı o elə bil ki, qəbirdədi! – Robbo at kimi kişnədi. – Biz isə qəbirqazanıq və qəbiri torpaqla doldururuq.
Lyuk kürəyi onun əlindən aldı.
–Yetər! – O, qətiyyətlə bildirdi – Mən bütün gecəni içmək istəyirəm, palçığın içində eşələnmək istəmirəm. Aydındır?
Robbo başını tərpətdi. O heç vaxt dostlarına qarşı çıxmırdı. Tərdən islanmış Pit kürəyi tulladı.
– Elə bilməyin ki, mən bu işlə çörəkpulu qazanmağı qərarlaşdırmışam, – O donquldandı. Əzilmiş dəmir təbəqə ilə qəbirin üzərini örtən dostlar bir neçə saniyə sakit dayanıb, yağış damcılarının metal üzərində döyəcləməsinə qulaq asdılar.
– Yaxşı, nəhayət ki, – Pit dedi, – tərpənirik burdan.
Lyuk əllərini cibinə saldı.
– Bəlkə lazım deyil? – Qərarsızlıqla soruşdu.
Biz ki onu necə lazımdır cəzalandırmağa qərar vermişik.–Robbo yada saldı.
– Birdən, məsələn, o bu qutunun içində boğuldu?
– Ona heç nə olan deyil, o qədər də çox içməyib. – Coş əlini yellədi. – Yaxşı getdik.
Coş avtomobilin kuzovuna qalxdı, Lyuk qapını bağladı. Pit, Lyuk və Robbo mühərriki yandırdı və mikroavtobus meşə yolu ilə silkələnə-silkələnə getməyə başladı. Tezliklə o, sağa döndü, onlar düz yola çıxdılar.
Robbo ratsiyanı yandırdı.
– İşlər necədir, Maykl?
– Uşaqlar bəsdirin! Sizin zarafatınız mənim qətiyyən xoşuma gəlmir.
– Doğrudan? – Robbo rişxəndlə güldü. – Bizim isə əksinə çox xoşumuza gəlir.
Lyuk onun əlindən ratsiyanı aldı
– Maykl, sən indi başa düşürsən ki, “borc qaytarılanda yandırır?”
Dördü də birdən qəhqəhə çəkdi. Ratsiyanı Coş götürdü:
– Salam Maykl, dostum! Biz əla kluba gedirik, orada başgicəlləndirici çılpaq qızlar rəqs edir. Təsəvvür edirəm, indi necə dəli olursan. Təəssüf, belə şeyi qaçırmaq olar…?!
Mayklın boğuq səsi eşidildi.
– Yaxşı kişilər! – Mənə elə indi də hər şey murdar görünür.
Robbo avtomobilin şüşəsindən yolun bir hissəsinin qazıldığını gördü. Görünür, orada təmir işləri gedirdi.
Ancaq işıqforda yaşıl işıq yanmışdı və o sürəti artırdı. Ötüb keçərik.
Lyuk Coşun çiyni üstündən qışqırdı:
– Maykl, fikir eləmə! Bir neçə saatdan sonra biz sənin dalınca qayıdacağıq!
– Bir neçə saat nə deməkdi? Mən o vaxta qədər ölərəm!
Bu anda yaşıl işıq qırmızıya dəyişdi. Əyləci basmağa vaxt olmadı. Robbo sürəti artırdı və ötüb keçdi.
– Verin bura görüm! – Bir əli ilə sükanı fırladaraq, digər əli ilə ratsiyanı aldı. Bir saniyəlik gözlərini aşağı dikərək “çağırış” düyməsini axtardı – Qulaq as, Maykl..
– Robbo! – Coş əsəblə çığırdı
Qarşıda parlaq işıq – kiminsə faraları düz onların üstünə düşürdü. Gözqamaşdırıcı işıq… Siqnal səsi – zəif, güclü, şiddətli…
– Robboooo! – Lyuk zingildədi.
Robbo həyəcan içində ratsiyanı əlindən saldı, var gücü ilə əyləci sona qədər sıxdı, avtomobil o anda sükana tabe olmadı. Robbo ümidsizliklə ətrafa baxıb avtomobili döndərməyə yer axtardı. Sağda ağaclar, solda “JCB”yol təmir edən maşın, qarşıda isə, nəhəng kometin quyruğu kimi yağış örtüyünün altından üzüb gələn nəhəng parlaq dairələr…
2
Mayklın başı hərlənirdi. O, qışqırıq, sonra küt zərbə eşitdi – elə bil kimsə ratsiyanı əlindən saldı. Və səssizlik.
O, çağırış düyməsini basdı
– Alo!
Ona cavab yalnız gurultu oldu.
– Alo, uşaqlar, hardasız?
Sakitlik. O dəqiqə ötürücüyə baxdı. Görkəmcə möhkəm, etibarlı plastik qabda bir tərəfi qısa, digər tərəfi isə bir az uzun antenası olan təchizat cədvəlində ”Motorolla” loqotipi olan əşya. Söndürmə düyməsi, səs ucaldıcı düymə, kanalların dəyişdirilməsi və xırdaca sayrışan yaşıl nöqtə. Ratsiyanın üzərindəki lənətə gəlmiş ağ ipək isə lap yaxınlıqda idi. Maykl fəryadını zorla saxladı. Ürəyi dəlicəsinə döyünürdü. Ayaqyoluna istəyirdi. Dəhşətli dərəcədə istəyirdi… Artıq gözləməyə halı yox idi.
– Lənət şeytana axı o hardadı? Coş, Pit, Lyuk və Robbo hara yoxa çıxdılar? Yəqin indi ətrafda durub qəhqəhə ilə gülürlər. Yoxsa bu gicbəsərlər, həqiqətən də, kluba sivişiblər.
İçkinin təsiri yenə də Mayklın beyninə vurdu və elə bil biraz yüngülləşdi.
Hər şey elə bil dumana büründü, göz qapaqları ağırlaşdı, sonra isə gözlərini yumaraq ləzzətli yuxuya qərq oldu. Maykl özünə gələndə gözünün önündə uzaqdan görünən ağ ləkə oynayırdı. İpək. Gözlənilmədən ürəkbulanma başladı – sanki kimsə onu yuxarı qaldırdı və yenidən aşağıya saldı. Yenə yuxarı. Yenə aşağı. O, ağzının suyunu uddu və yenidən gözlərini qıydı. Ona elə gəlirdi ki, tabut üzür, yellənərək, o yan, bu yana aşaraq. O üzür. Sanki böyük bir beşikdədir. Gözləri yumuldu, Maykl daş kimi dərin yuxuya qərq oldu.
3
Roy Qreys tıxacda dayanmışdı. Yağış köhnə “Alfa-Romeo” avtomobilinin damına vururdu, barmaqlarını əsəbi halda sükanın üstündə döyəcləyirdi. Qulağının ucu ilə Daydokun diskinə qulaq asırdı. Qətiyyən kefi yox idi. Daha dəqiqi, bərbad demək olardı. Sabah o məhkəmədə olmalıdır. Orada isə xoşagəlməz hallardan qaçmaq mümkün deyil. Qreys “Ebuak” mineral suyundan bir qurtum içdi, qapağını bağladı və şüşəni qapıdakı xüsusi yerə qoydu.
– Hə, niyə durmusuz tərpənin! – O, əvvəlkindən də bərk sükanı döyəcləyərək, qarşıdakı avtomobilləri tələsdirdi. O, artıq qırx dəqiqə idi ki, görüşə gecikirdi, halbuki, gecikməyi sevmirdi. Çünki, hörmətsizlik əlaməti hesab edirdi.
Gecikən adam sanki deyir: “Mənim vaxtım səninkindən daha dəyərlidir, odur ki, gözləyə bilərsən”. Əgər o otaqdan bir dəqiqə tez çıxsaydı, hər yerə çatdıra bilərdi. Zəngi kimsə başqası qəbul edərdi, bax elə o adamı da Braytonda, zərgərlik dükanını qarət edən, iynələnmiş iki gicbəsəri yoxlamağa göndərərdilər. Sizə polis işinin bir narahatlığını deyim: əclaflar oğurluq etmək, öldürmək və soyğunçuluq etmək üçün vaxt seçmirlər. Ancaq iş vaxtı cinayət törətsəydilər, nə olardı ki? Qreys başa düşürdü ki, bu gün ona heç yerə getmək lazım deyildi. Evdə qalıb sabahı gün üçün hazırlaşmaq olardı. O bir az da su içdi. Boğazı qurumuşdu, dodaqları yanırdı. Qarnında sanki qurğuşun qanadlı kəpənəklər var idi. Son bir neçə il ərzində dostları dəfələrlə onu yola gətirməyə çalışırdılar ki, görüşə kor-koranə şəkildə getsin. Hər dəfə də, əsəb tuluğuna çevrilirdi. Bu gün isə hər şey həmişəkindən daha pis idi: duş qəbul etməyə və əynini dəyişməyə vaxt qalmamışdı, narahat idi ki, abırlı görünmür. Dünən o hər şeyi dəqiqliklə düşünmüşdü. Bu gün isə hansısa iki axmağa görə planları alt-üst oldu. Onlardan birində qırma tüfəngi olub və növbədən qayıdan patrulu vurub. Patrul dükana çox yaxın gəlib, amma xoşbəxtlikdən çox dərin olmayıb. Roy tüfəngdən açılan 12 kalibrlik atəşin nəticəsini görüb. Yaxın məsafədən onunla əl və yaxud qolu atəşlə vurub qopartmaq olar, sinədə isə, futbol topu ölçüsündə deşik açmaq olar. O, yaralı polis Bill Qrini yaxşı tanıyırdı. Onlar bir neçə dəfə eyni komandada reqbi oynamışdılar. Güllə Qrinə 30 yard6 uzaqdan dəymişdi. Bu məsafədən qırma ilə, qırqovul və ya dovşanı öldürmək olar. Sağlam bədənli reqbi ustasını, hələ üstəlik qoruma rolunu oynayan dəri gödəkcə geyinmiş birini isə sadəcə yaralaya bilər. Bill Qrin yetərincə canını yaxşı qurtarmışdı, lakin bir neçə qırma onun üzünə, biri isə sol gözünə dəymişdi. Qreys hadisə yerinə çatanda artıq alçaqları həbs etmişdilər. Onların minib aradan çıxmaq istədikləri cip idarəetməni itirmişdi və yoldan çıxmışdı. Silahlı oğurluqdan başqa, Roy insan həyatına sui-qəsd günahını da onların boynuna qoymaq istəyirdi. Onu Böyük Britaniyada cinayətkarların silahla gəzməsi, buna görə də polislərin tabel silahı gəzdirməyə məcbur qalması gündən-günə daha çox hövsələdən çıxarırıdı. İndi isə bir neçə şəhərdə polislər top lüləsi ilə gəzirdilər. Qreys xasiyyətcə qisascıl deyildi, ancaq belə hesab edirdi ki, hər bir qanun keşikçisinə və ya günahsız insana güllə atanı asmaq lazımdır.
Tıxac heç cürə açılmırdı. Cihaz lövhəsindəki saata baxdı, yağışa, yenə də saata, sonra qarşıda dayanan avtomobilin yanan qırmızı arxa işıqlarına baxdı. Hansısa axmaq dumana qarşı fənərləri yandırmışdı. Roy qol saatına baxdı ki, bəlkə avtomobilin saatı irəlidir. Onlar düz işləyirdi. On dəqiqə keçdi, avtomobillər isə bir dyüm də yerindən tərpənməmişdi. Qarşıya bir dənə də olsun avtomobil keçməmişdi.
Qəfildən Qreys həyəcan siqnalı eşitdi. Arxa şüşədə, sonra isə yan şüşələrdə göy qığılcımlar sayrışdı, yaxınlıqdan gurultu ilə patrul avtomobilləri keçdi. Onun arxasınca “Təcili yardım”. Daha bir yüksək sürətli patrul avtomobili, onun arxasınca isə iki yanğınsöndürən.
Lənət sənə kor şeytan! Bir neçə gün əvvəl Qreys burdan keçəndə, şossenin bu hissəsində yol işləri gedirdi və əvvəlcə o elə fikirləşdi ki, bu gün də nəqliyyat axını bu səbəbdən dayanıb. Lakin indi Roy anladı ki, görünür hardasa irəlidə yol nəqliyyat hadisəsi baş verib. Əgər ora yanğınsöndürənlər gedirsə, deməli, vəziyyət pisdir. Daha bir yanğınsöndürən maşın, arxasınca isə bütün gücü ilə həyəcan siqnalını və işıqlarını yandırmış təcili yardım keçdi. Sonra isə xilasetmə xidmətinin maşını keçdi. Qreys yenidən saata baxdı. Ona iyirmi dəqiqə işləyir. O, qızın dalınca Tanbric Uelsə qırx beş dəqiqə əvvəl getməli idi, ora isə iyirmi dəqiqəlik yol var.
Terri Miller Qreysin şöbəsindən olan yenicə boşanmış müvəkkil, özünün məhəbbət macəralarını danışıb öyünməkdən yorulmurdu. O, inandırırdı ki, internetdə ürəyin istəyən qədər tanışlıq saytları var. Qreysi tez-tez ora baxmaq üçün həvəsləndirirdi. Roy təkidlə boyun qaçırırdı, sonra isə onun elektron adresinə müxtəlif qadınlardan məktublar gəlməyə başladı. O, biləndə ki, Terri Miller onun icazəsi omadan “kor-koranə görüş” saytına Royun adından məktub göndərib, sözün əsl mənasında özündən çıxdı. O, axır ki, səbəbini bilmədən məktublardan birinə cavab verdi. Tənhalıqdanmı? Ehtirasdanmı? Demək çətindir. Son səkkiz ildə Roy sabah haqqında düşünməməyə vərdiş edib. O, hərdən unutmağa çalışırdı, hərdən isə, günahkarlıqla əziyyət çəkirdi ki, çox nadir hallarda gələcəyi yadına salır.
Sendi!
Qreys qəfildən görüşə getdiyinə görə özünü günahkar hiss etdi.
Xanım çox qəşəng görünürdü. Ən azından şəkildə belə idi. Adını da bəyənmişdi – Klodin. Fransızsayağı, nəsə ekzotik bir ad idi. Şəkildə bir görkəmi var idi… Kəhrəba rəngli saçları, diribaş xoşagəlimli üzü, əyninə kip oturan köynəyinin altından nəzərə çarpan orta ölçülü sinəsi… Qız çarpayının kənarında əyləşmişdi. Əynində qəsdən yuxarı çəkilmiş qısa ətək var idi. Yuxarı hissəsi qıyqacı corablar geyindiyini göstərmək istəyirdi, onların altında isə, bəlkə də heç nə yox idi.
Onlar cəmi bir dəfə telefonla danışmışdılar və belə demək mümkünsə, Klodin Royu yoldan çıxartmağa çalışırdı. Yanındakı sərnişin oturacağında benzindoldurma məntəqəsindəki dükandan alınmış gül dəstəsi qoyulmuşdu.
Qırmızı qızılgüllər – hə, müasir deyil, ancaq Roy Qreys köhnə dəbli romantikadan uzaq deyildi. Uşaqlar düz deyirlər, ona, həqiqətən, silkələnmək lazımdır. Keçən səkkiz il doqquz ay ərzində onun neçə qadınla görüşdüyünü barmaqla saymaq olar. O, sadəcə düşünə bimirdi ki, onların içərisində birdən ikinci ideal ola bilər. Onlardan hansısa Sendi ilə müqayisə oluna bilər.
Bəlkə, bu gün hər şey dəyişəcək? Klodin Lamart. Əla ad, əla səs! Bu zəhrimara qalmış duman üçün fənərləri söndür artıq.
O, çiçəklərin şirin ətrini içinə çəkdi. Ümid edirəm ki, məndən də pis ətir gəlmir. “Alfa”nın cihaz lövhəsinin işığı və qarşıdakı avtomobilin arxa fənərlərinin işığının köməyi ilə o, güzgüdə özünə baxdı. Maraqlıdır, sən orada nə görmək istəyirsən? Ona kədərin özü baxırdı. Çoxdan getməlisən.
O, yenidən su içdi. Cəmi iki aydan sonra onun otuz doqquz yaşı tamam olacaqdı. Daha bir tarix–yenə də iki aydan sonra 26 iyul Sendinin getdiyinin 9 ili tamam olacaq. Onun otuzuncu doğum günündə kağız belə qoymadan yoxa çıxdı, buxarlandı, qeyb oldu. Qadın əl çantasından başqa onun bütün əşyaları hələ də dolabdadır.
Qanuna əsasən xəbərsiz yoxa çıxan şəxs yeddi ildən sonra ölmüş hesab olunur. Royun Xaspisdə xərçəngdən dünyasını dəyişən anası da, bacısı da, dostları da bir nəfər kimi ona da belə etməyi təkid edirdilər.
Lakin, faydasız idi! Coş Lennon bir dəfə demışdi: –“Həyat, sən bir şey planlaşdırdığın zaman, sənin başına gələn tamamilə başqa bir şeydir”. Lənət şeytana, düz qeyd olunub. Qreys həmişə hesab edirdi ki, otuz altı yaşı tamam olanda, onların Sendi ilə övladları dünyaya gələcək. O üç uşağı olacağını hesab edirdi – iki oğlan və bir qız. İstirahət günləri onlarla necə məşğul olacağını təsəvvür edirdi.
Ailə şənlikləri təşkil etmək, çimərliyə getmək. Bütün günü luna parkda uşaqların dalınca sürünmək. Futbol oynamaq. Sınmış oyuncaqları təmir etmək. Axşamlar dərsləri hazırlamağa kömək etmək. Onları yuyundurmaq. Bir sözlə, öz valideynləri ilə yaşadığı kimi rahat və xoş yaşamaq. Ancaq indi bu həyatdır? O, yuxuda belə rahatlıq nə olduğunu bilmir. O yaşayır ya ölüb? Səkkiz il doqquz ay. O, Sendi haqqında nə isə öyrənməyə çalışırdı, lakin indi başlanğıcda olduğu kimi tərpənmirdi. İşi nəzərə almasaq Royun həyatı boş idi. O, təzə tanışlıqları ya istəmirdi, ya da başlaya bilmirdi. Hansı görüşə getsə uğursuzluqla nəticələnirdi. Zamanla adama elə gəlirdi ki, Qreysin həyatında yeganə daimi yol yoldaşı onun Marlan adlı qızıl balığıdır. Onu doqquz il əvvəl yarmarkada tir atışında qazanmışdı. Bir neçə dəfə Roy başqa balıqlar da alırdı ki, Marlon tək qalmasın, ancaq o, qaraqabaq idi və xeyirxah məxluq olmadığı üçün hər dəfə onları parçalayırdı. Roy hesab edirdi ki, elə bu xüsusiyyətlərinə görə də onlar bir-birinin xoşuna gəlirlər. Çəkmənin iki tayı kimi.
Hərdən, Qreys polis olduğu üçün təəssüflənirdi. O, indi daha az vaxt və güc tələb edən başqa bir işlə məşğul olmaq istəyərdi. Xoş işdir. Saat beşdə işdən çıxırsan, pivəxanaya gedirsən, sonra evə addımlayırsan, ayaqlarını stolun üstünə qoyub televizora baxırsan. Adi həyat tərzi – sadə və heç nə ilə maraqlanmayan. Ancaq o özü ilə bacarmırdı. Görünür, ona atasının genindən narahatçılıq keçib, həqiqəti aşkara çıxarmaq üçün sonuna qədər gedirdi. Elə bu vəziyyətə görə də Qreys işdə çox tez irəliyə getdi və cinayət polisində superintendent oldu. Lakin bu genlər ürək rahatlığını artırmırdı.
