Kitobni o'qish: «VAN GOGH'UN YILDIZLARI»

“Herhangi bir şeye girişecek cesaretimiz olmasa hayat neye benzerdi?”

Vincent Van Gogh, Theo’ya Mektuplar

Bir Tuhaflık Var Bu İşte

Sabahtan beri ağzını bıçak açmayan İpek, son teneffüste de suskundu. Nedenini sormama rağmen her seferinde sessiz kalması can sıkıcıydı. Bir umut tekrar sordum.

“Seni böylesine üzen şey nedir?”

Elindeki şişeden biraz su içen kız, ürkek gözlerle bakındı etrafına. Sonra cebinden bir kâğıt çıkarıp bana uzattı.

“Tenha bir yere gidelim, o zaman okursun.”

Hızlı adımlarla arka bahçeye doğru ilerledik. Kimsenin olmadığı bir köşeye gelince kâğıdı açıp baktım. Maddeler hâlinde sıralanan yazı, bir oyunun kurallarını anlatıyordu. İnsana gözdağı verircesine yazılmış cümleler tam bir deli saçmasıydı.

SEÇİLMİŞLER OYUNU

1. Seçilmişler oyununa hoş geldin! Bu oyuna giriş isteğe bağlı değildir, seçilmiş olmak gerekir. Şimdilik her şey sana çok tuhaf gelebilir ama oyunu başarıyla tamamladığında dünyalar senin olacak.

2. Oyuna giriş bedava, çıkış zekâyla…

3. Kaybedenler sonsuza kadar oyunda kalır, ancak kazananlar dönebilir yeni bir hayata.

4. Bu oyundan kimseye söz etmeyeceksin. Başının ağrımasını istemiyorsan, bu kuralı çiğnemezsin.

5. Bizimle ilerlemenin tek yolu, verilen görevi derhâl ve eksiksiz yapmandır. Her yeni görev yazılı olarak iletilecek. İlkini üç gün sonra öğreneceksin. O gün, okuldan eve dönerken içinden yürüdüğün küçük parkın süs havuzuna yaklaşırken yavaşla. Her zaman önünden geçtiğin çöp kovasına dikkatli bak. Kenarındaki demire iliştirilmiş siyah bir poşet göreceksin. Uzanıp onu al ve yoluna devam et.

6. Başarıyla bitirdiğin her görevle biraz daha yaklaşacaksın bize. Oyunu tamamladığında kazanacağın ödül, hayal edemeyeceğin kadar büyük olacak.

7. Bu yazıyı okuduktan sonra kâğıdı ufak parçalara ayırıp tuvalete at, sifonu çekmeyi de unutma.

Meraklı gözlerle beni süzen İpek’e bakıp gülümsedim.

“Saçmalığın dik âlâsı bu! Nereden buldun bunu?”

“Çantama bırakılmış dün, eve gidince fark ettim. Bu yüzden bütün gece uyuyamadım. Kim bunlar, benden ne istiyorlar? Eve dönüş yolumu, hatta parkı bile biliyorlar, korkuyorum Örge.”

“Korkacak bir şey yok, birileri şaka yapıyor bence.”

Endişeli gözlerle etrafına bakınan İpek’in sesi titriyordu.

“Şu kötücül oyun var ya, onun gibi bir şey olmasın?”

“Pes artık!” diyerek kâğıdı ona verdim. “Belki de bizim zıpırlardır. Özellikle Bulut’tan beklerim böyle şeyler. Oyuna giriş bedava, çıkış zekâyla cümlesi tam onun uydurabileceği bir laf.”

“Hiç sanmıyorum Örge. O sadece sana şaka yapar, benimle uğraşmaz. Sanver’in ise böyle huyları yoktur.”

Cep telefonumu çıkarıp “Şu kâğıdı tutsana!” dedim. “Fotoğrafını çekeyim.”

“Nesini çekeceksin, boş ver şimdi.”

“Akşam tekrar okuyup düşüneceğim, hiçbir ayrıntıyı kaçırmak istemiyorum.”

Kâğıdı parmak uçlarıyla tutan İpek, “Çek bakalım.” dedi. “Ama kimseye göstermek yok, tamam mı?”

“Merak etme.” diyerek fotoğrafını çektim.

Zil çalınca hareketlendik. Ön bahçeye doğru yürürken, “Sınıftan biri mi acaba?” diye mırıldandı İpek. “Kimseyle aram kötü değil, niye böyle bir şey yapsınlar ki?”

“Sıkma canını, kim yapmışsa buluruz.”

“Sakın ha! Kimseye bir şey söylemek yok, aksi hâlde başım belaya girer.”

Arkadaşımın buluttan nem kaptığını biliyordum, ama bu kadar ürkek olduğundan haberim yoktu.

“Hadi ama İpek, mantıklı ol biraz. Var bir numara bu işte! Kısa zamanda anlarız ne olduğunu.”

“Ablama bile söyleyemedim, gerçi söylesem de pek oralı olmaz ya! Ama annemler duyarsa beni bu okuldan alırlar.”

“Bence onlara söyleyecek kadar ciddi bir şey değil. Okuldan ya da sınıftan biri kötü bir şaka yapıyor olmalı. Bugün pek zamanımız yok ama yarın mutlaka bizimkilere anlatalım. Yazıyı da okutalım, böylece birlik olup bu işin arkasında kimin olduğunu öğreniriz. Artık endişe etme, yüzün gülsün biraz.”

“Umarım öyle olur Örge.”

“Zirzopun biri terbiyesizlik etmiş. Kim olduğunu bulup çıkaracağız, sen hiç meraklanma.”

Sınıfa girer girmez herkesi süzmeye başladım. İpek’i göz hapsine alan ya da benzer davranışlarda bulunan kimse yoktu. Belki de başka sınıflardan birinin işiydi bu sevimsiz şaka. Eve gidince ilk işim Seçilmişler Oyunu diye bir şey olup olmadığını araştırmak olacak. Umarım internet bağlantısı zayıf olmaz bu akşam.

Derste yeni öğretmen sırama yaklaşınca kalemi bırakıp doğruldum. Yanımda durup kâğıdıma baktı. Biri beni izlerken resim yapmakta zorlanıyorum. Zaten bu işe pek yeteneğim de yok.

Çalıştığım deseni gösteren öğretmen, beni yüreklendirmek istercesine konuştu.

“Araştırıcı çizgileri ne güzel kullanıyorsun.”

Kendimi rahat hissetmesem de kaleme uzanıp tekrar çizmeye başladım.

“Gitar mı çalıyorsun?”

Kalemi yine bıraktım. Uzun tırnaklarımı saklamak istercesine sağ elimi sıranın altına indirdim. Parmaklarımı avucuma gömerek “Evet.” dedim. “Dört yıldır klasik gitar çalışıyorum.”

“Demek öyle… Çalmıyorsun ama çalışıyorsun…”

Sessiz kalıp gülümsedim.

Takdir dolu bakışlarını yüzümde gezdiren öğretmen, bir soru daha sordu.

“Konservatuvarda mı okuyacaksın?”

“Hayır, yazar olmak istiyorum.”

“Ne güzel! Umarım bir gün kitaplarını okuma mutluluğuna erişiriz.”

“Teşekkür ederim.”

Öğretmen yanımdan uzaklaşırken avucumu açıp parmaklarımı gevşettim. Sıranın üstüne çıkardığım elime baktım, tırnaklarımdan biri kırılmak üzereydi. Sıkıntıyla öbür elime kaydı bakışlarım. Gitar tellerine basmaktan sertleşmiş parmak uçlarım kötü görünüyordu.

“Şiiştt!” diye fısıldadı İpek, “Yarın bovlinge gidiyoruz, değil mi?”

“Gidiyoruz, biraz lobut devirip rahatlayalım.”

Teneffüs zili çalınca hemen toparlanmaya başladım.

“Bu ne acele?” diye söylendi arkadaşım. “Yoksa bizimle gelmiyor musun?”

“Tabii ki geliyorum.” diyerek gitarımı sırtlandım. “Biraz hızlansan iyi olur, çünkü bir saatim var. Gitar dersine geç kalmak istemiyorum.”

“Anlaşıldı.” diyen İpek elini çabuk tuttu.

Sınıftan çıktığımızda Bulut ortalıkta yoktu. Bize doğru yürüyen Sanver ise koridorun gürültüsünü bastırmak istercesine seslendi.

“Merhaba! Bugün değişik bir şey yemeye var mısınız?”

“Neymiş o?” diye sordu İpek.

“Daha önce adını sanını hiç duymadığınız bir şey.”

Hemen itiraz ettim.

“Kesinlikle olmaz! Hiçbir yere takılmak yok. Bir an önce galeriye gidelim, yoksa gitar dersine geç kalırım.”

Suratını asan Sanver homurdandı.

“Bu güzel havada galeriye tıkılmaya mecbur muyuz?”

“Mecburuz! Ta Amsterdam’dan, hatta Amerika’dan ayağımıza gelen resimleri görmek için geç bile kaldık. Van Gogh’a büyük saygısızlık bu.”

Şaşkın bir ifadeyle yüzüme baktı İpek.

“Sergi açılalı daha bir hafta oldu, acelen ne? Üstelik senin resim yapmakla pek aran da yoktur.”

“Resme yeteneğimin olmaması resim sevmediğim anlamına gelmez. Van Gogh’un yapıtlarını görmek için can atıyorum. Ayrıca kalabalıklar galeriye üşüşmeden gidip görmeli, yoksa saatlerce sıra bekleriz. Hem hatırlasana, ne dedi öğretmenler?”

“Hiç hatırlamıyorum, ne dediler?”

“Sergiyi gezmeyen kalmasın, diye defalarca uyardılar.”

“Bize de aynısını söylediler.” dedi Sanver. “Ayrıca bizi bekleyen sürprizler de varmış orada.”

“Ne sürpriz ama!” diyerek omuz silkti İpek. “Yan sınıftan biri, galeriden çıkan herkesin eline birer Van Gogh kartpostalı tutuşturduklarını söyledi.”

“Bu muymuş yani?” diye dudak büktü Sanver. “Ben de ilginç bir şey sanmıştım.”

“Hadi oyalanmayalım.” dedim merdivenlere doğru seğirterek.

Okul kapısından çıkarken kolumu sıyıran bir şeyle irkildim. Kaldırımı öpen küçük top ağır ağır yuvarlandı önümde. Başımı çevirip arkaya baktım.

“N’aber Örge!” diyen Bulut, bir şaplak indirdi gitarıma. “Sırtlanmışsın yine canavarı.”

“Gitarıma vurmaktan vazgeç artık, yoksa bozuşacağız.”

Yerden aldığı topu burnumun ucuna dayayan Bulut’un elini ittim.

“Çek şu pis şeyi!”

Topa uzanan Sanver, “Sen mi yaptın bunu?” diye sordu.

“Evet, bizim ufaklık için yapıyorum ama size de uyar. Dönüşüm geometrisi nedir, stres topumu getir! X eksenine göre yansıma işlemi deme, apsisleri bana yedirme!”

Zekice zırvalayan Bulut, sonunda beni güldürmeyi başarmıştı.

“Ha ha haa!”

“Gitarımın telleri, germe beni denklem sistemleri!”

“Hi hi hii!”

Tanıdık bir sesle şamatayı kestik.

“Dikdörtgensel bölgeden izninizle.”

“Buyurun!” diyerek kenara çekildik. Matematik öğretmeni gülümseyerek geçip gitti yanımızdan. Arkasından bakakalan Bulut, “Dikdörtgensel bölge!” diyerek gülümsedi. “Çok kral öğretmen ya, keşke bütün derslere o girse.”

Sayılarla arası iyi olmayan İpek, bıkkın bir sesle homurdandı.

“Her matematik sınavında mideme kramplar giriyor. Nedense en zor sorular da benim bulunduğum gruba geliyor.”

“Yok ya! Zor dediğin az matematik bilmektir. Zor yoktur, tembellik vardır!”

Gözlerini deviren İpek, “Gıcık şey.” diye söylendi.

Kıs kıs gülen çocuğa Sanver de çıkıştı.

“Ne sinirsin! Biz sana ukalalık yapıyor muyuz basket atamadığında?”

“İlgi alanıma girmiyor ki basketbol, kafaya taksam onu da başarırım, dert mi yani?”

“Hadi artık!” diyerek hareketlendim. “Beni seven arkamdan gelsin!”

Otobüs durağına doğru yürümeye koyulduk. Cadde boyunca her yer flamalar ve yıldızlarla süslenmişti. Reklam panolarındaki sergi afişleri ise birer tablodan farksızdı. Banka binasının duvarına boyanan kocaman kelebekler bize doğru uçuyordu sanki. Sergi etkinlikleri kapsamında şehre davet edilen sanatçıların sayesinde kirli duvarların yüzü güldü. Bu şehir daha önce gözüme hiç bu kadar güzel görünmemişti.

Dallarından yıldızlar sarkan bir ağacın yanından geçerken dün akşamki video geldi aklıma. “Türkçe öğretmeninin sözünü ettiği videoyu izlediniz mi?”

“Hangisi?” dediler hep bir ağızdan.

“Youtube’daki Van Gogh Alive dijital sergi videosu.”

“Aman Örge!” diye söylendi Bulut. “Zaten gerçeğini göreceğiz, videosu kusur kalsın.”

Aynı şey değil, diyecektim ki gördüğüm biri yüzünden olduğum yere çakıldım. “Bu da ne?” dedim ağzım bir karış açık. Hepimiz bakakaldık adama. Mavi bakışlarla etrafını süzen Van Gogh, kendi yaptığı tablodan fırlamış gibiydi.

“Kulağına bakın.” dedim gözlerimi ondan ayırmadan. “Tıpkı o resimdeki gibi sarılmış.”

“İlgi çekmek isteyen biri galiba.” diye güldü Sanver.

Cep telefonumu uzanırken bir şaplak daha indi gitarıma.

“Kürklü şapka…” diye mırıldandım. “Ve yeşil palto, tıpkı o resimdeki gibi.”

“Adamın bütün resimlerini nasıl biliyorsun Örge? Kırk yıllık arkadaşın mı Van Gogh?”

Ters bir bakış attım Bulut’a.

“Biraz sanatla ilgilensen iyi olur, varsa yoksa matematik, başka şey bilmiyorsun.”

“Herkes her şeyi bilmek zorunda mı?”

“Laf cambazlığı yapma bana. Bu arada seni son kez uyarıyorum, bir daha gitarıma vurursan fena kapışacağız!”

“Tamam tamam, şakaya da hiç gelemiyorsun.”

“Böyle şaka olur mu? Her vurduğunda teller zarar görüyor.”

“Bunu bilmiyordum Örge, özür dilerim.”

“Şimdi öğrenmiş oldun, bir daha yapma.”

Van Gogh kılıklı adamın birkaç fotoğrafını çektim. Ayaküstü büyüttüğüm kareyi incelediğimde adamın yüzündeki makyaja hayran kaldım. Kim boyadıysa ressama ve o tabloya çok benzetmiş.

Yol boyunca bir insan neden Van Gogh kılığına girip bir kafede oturur, sorusuna yanıt aradık. Durağa yaklaşırken, “Hey, biri daha!” diye bağırdı Sanver. Bu kez hasır şapkalı, kızıl sakallı bir Van Gogh duruyordu karşı kaldırımda. Yeşil ışık yanınca caddeye indi. Bulunduğumuz kaldırıma doğru yürüyen adamdan gözlerimi alamıyordum. Gri papyon, yakası şeritli lacivert ceket ve kızıl sakallar… Bu da tıpkı ressamın yaptığı o tablo gibiydi.

“Resim ayaklanmış, yürüyor sanki…” dedim şaşkın bir sesle.

“Çok matrak!” dedi Sanver. “Hiç böyle şey görmemiştim.”

“Canlı tablolar bastı şehri.” diyerek güldü Bulut. “Var bir numara bu işte.”

Hemen önümüzde dikilen ayaklı resim, somurtarak bakınıyordu etrafına. Belli ki gördüğü hiçbir şeyden memnun değildi. O sırada kalabalık bir grup geçti yanımızdan. “Çakma Van Gogh bunlar ya!” dedi aralarından biri. “Sergiye dikkat çekmek için bütün şehri dolaşıyorlar.”

“Vay canına!” diyerek etrafıma bakındım. “Demek her yer Van Gogh kaynıyor.”

“İyi numaraymış.” diyen Bulut, işi şakaya vurdu yine. “Biz de mi kılık değiştirsek acaba?”

“Biz neye dikkat çekeceğiz?”

Sanver’in sorusunu, “Kendimize!” diye yanıtladı Bulut. “Biz de önemliyiz herhâlde.”

“Öyle ya.” diyerek güldüm. “Hepimiz ÇÖK kılığına girip şehri turlayalım.”

“ÇÖK mü, o da ne?”

“Çok Önemli Kişi…” diye açıkladım. “Böylece birilerinin dikkatini çekeriz belki.”

Kırık dökük bir sesle konuştu İpek.

“Timsah kılığına bile girsem umursayan olmaz. Bizimkiler için varsa yoksa iş! Biri uçmaktan eve gelemiyor, öbürü de şehir şehir dolaşıyor.”

“Ya ablan?”

“O sadece iş buyuracağı zaman beni hatırlar. Ablan mı var derdin var… Böyle sorunların olmadığı için çok şanslısın Örge.”

“Davulun sesi uzaktan hoş gelir. Bende öyle bir kardeş var ki düşman başına… Daha beş yaşında ama hepimize yetiyor. Onun yüzünden mağara devrine döndü ev. Küçük hanım için dijital kirliliğe karşı savaş açtı bizimkiler. Eve girer girmez cep telefonlarını kapatıp ortadan kaldırıyoruz. Yetmezmiş gibi internet bağlantısını da kesiyoruz. Akşamları sadece bir saat açık kalıyor modem.”

“Yapma ya!” dedi İpek hayretle. “Demek bu yüzden geceleri sana ulaşamıyorum.”

Ağız dolusu gülen Bulut, “Yabba dabba duuuu!” diye bağırdı. “Mağara devri iyidir, keşke hiç çıkmasaydık o mağaralardan.”

Bir başka Van Gogh görebilme umuduyla sağa sola bakınarak ilerliyorduk. Aval aval yürürken bizimkilerin sesini duyduk.

“Hey, nereye gidiyorsunuz?”

Durağı geçtiğimizi fark edince hemen geri döndük. Sanat galerisine giden otobüs gecikince gelen ilk dolmuşa atladık. Biz otururken Sanver ile Bulut ayakta dikilmek zorunda kaldılar. On beş dakikalık yolculukta gülmekten karnıma ağrılar girdi. Sabahtan beri yüzü gülmeyen İpek bile gözlerinden yaş gelene kadar güldü.

Önce iki yaşlı insanın telefon konuşmalarına takıldık. Yüksek perdeden yapılan görüşmelere kulak tıkamak mümkün değildi. Ön koltukta oturan ihtiyar amcanın derdi lahanaydı. Onun hemen arkasındaki kadın ise Youtuber olmaya heves eden bir teyzeydi.

Kapuskadan nefret ettiği anlaşılan yaşlı amca, Sulbiye adında birine sitem ediyordu. Teyze ise kurduğu patlıcan turşusunu anlatıyordu arkadaşına. “Akşama kadar bin kişi tıkırdatır benim turşuyu.” deyince yolcuları gülme tuttu.

“Ağlasan da zırlasan da kapuska yemem Sulbiye, boşuna pişirme! Sarmasını sar desem, sarmazsın. Böreğini yap desem, yapmazsın. Turşu istesem, hiç kurmazsın. Ha ben ne diyeyim sana? Senin yüzünden güzelim lahanayla aram açılacak!”

“Sabaha kadar yirmi kişi beğenmiş benim turşuyu. Ne dedin, anlamadım? Az mı diyorsun? Olacak o kadar canım, millet uykuda mı tıklayacak yani? Ne diyorsun duymuyorum, biraz bağır. Olur mu ayol, patlıcan turşusu bu! Kedi köpek mi dedin? Ortalık kediden geçilmiyor, videosu kusur kalsın. Hem ben o kadar uğraştım o patlıcanlarla. Allah seni inandırsın, iki bidon kurana kadar canım çıktı. Turşumu tıklamazsan ölümü gör, e mi!”

Sonunda şoför patladı.

“Tıklayacağım şimdi lahanaya da turşuya da! Daha öğlen yemeği bile yemedim. Sizin yüzünüzden gözümün önünde sarmalar, börekler uçuşuyor!”

Dolmuşun para trafiğini yöneten Bulut’la şoförün konuşmaları daha da eğlenceliydi.

“Beş liradan bir kapuska!”

“Kapuska nerede inecekmiş?

“Yirmi liradan üç karnıyarık!”

“Karnıyarıklar nereye gidiyormuş?”

“On liradan az kuru az pilav!”

“Az kuru az pilav dediğin kaç kişi oğlum?”

Sanat merkezine gelince, “İniyoruz!” diye seslendik şoföre. Kapıyı açan adam, dönüp bize gülümsedi.

“Atlayın aşağıya zevzek dürümler!”

Güle oynaya indik dolmuştan. Daha iki adım atmamıştık ki midesini ovuşturdu İpek.

“Onca yemek muhabbetinden sonra karnım acıktı!”

“Şurada bir kumrucu…” diye başlayan Sanver’e karşı çıktım. “Kesinlikle olmaz, bir an önce sergiyi gezelim.”

Beş dakikalık bir yürüyüşten sonra sanat galerisinin bulunduğu şehrin en görkemli binasına vardık. Ön cephenin büyük bir bölümü sanatçının Yıldızlı Gece tablosundan oluşan bir afişle kaplanmıştı. Afişin alt kısmında ise ressamın bir sözü yazılıydı.

“Büyük şeyler bir anda meydana gelmez, fakat bir dizi küçük şeyin bir araya gelmesiyle olur.”

Saatime baktım, gitar dersine kırk dakika vardı. Buraya yakın olan sanat merkezine yürümek on dakikamı alır. Bu durumda, sergiyi gezmek için yarım saatim var. Bu kadarcık süre Van Gogh’a ve sanatına büyük saygısızlık ama nasılsa tekrar geleceğim buraya. Şimdilik hızlı bir turla yetinmek zorundayım.

Amsterdam’daki Van Gogh Müzesi’nden gelen resimleri görmek için günlerce bu sergiyi bekledik. Yıldızlı Gece tablosunun Amerika’dan getirildiğini duyunca kulaklarıma inanamamıştım.

İpek’in açlık krizi dinmeyince bizimkiler galeriye girmekten vazgeçtiler. Yarın sabah on birde sanat merkezinin önünde buluşmak üzere vedalaştık. Onlar kumrucuya koştururken ben de galeriye doğru yürüdüm.

Fosforlu Yıldız

Binanın girişindeki X-ray cihazından geçip büyük salona girdim. Duvarlardaki ışıklı panellerde ressamın posterleri, hayatı ve sanatıyla ilgili yazılar vardı. Hiçbirine bakmadan dümdüz yürüdüm. Tekrar geldiğimde hepsine bakıp okuyacak zamanım olacaktı. Serginin hikâyesini anlatan panoları da hızla geçtim. Salonunun bir köşesine yerleştirilen masalar dikkatimi çekti. Birinde Van Gogh’un resimlerinden fırlamış bir genç kız oturuyordu. Loving Vincent filminden hatırladım onu. Diğer masada oturan ise sarı ceketi, mavi şapkasıyla Armand Roulin figürünün ta kendisiydi. İkisi de masalarına yanaşan öğrencilere bir şeyler veriyorlardı. İpek’in sözünü ettiği kartpostallar olmalıydı. Zaman kaybetmemek için onlara takılmadan yürümeye devam ettim.

Galerinin girişinde bir kontrol noktası daha vardı. Tekrar X-ray cihazından geçtikten sonra vestiyere yönlendirdiler beni. Çantamı, montumu ve gitarımı verdiğim görevli, cüzdanımı ve cep telefonumu da istedi. O sırada telefon çaldı. Arayan gitar öğretmenimdi. Önemli bir işi çıktığı için dersi altı buçuğa alacakmış, benim için uygun olup olmadığını soruyordu.

Konuşma biter bitmez anneme bir mesaj yazdım.

“Gitar hocasının işi çıkmış, kurs altı buçukta başlayacak. Van Gogh’un sergisindeyim.”

Telefonla cüzdanımı bir poşete koyan görevli kız, torbayı bana uzattı. Önemli eşyalarımı yanıma aldığıma sevinmiştim. Üstelik, hiç beklemediğim bir anda biraz zaman da kazanmıştım. Artık sergiyi daha rahat gezebilirdim.

“Telefonunuzu içeride kullanamayacaksınız.” diye gülümsedi kız.

“Nasıl yani, çalışmayacak mı?”

“Siz içeri girince özel bir güvenlik önlemi devreye girecek. Böylece bütün telefonlar kapsama alanı dışına çıkacak. Bu arada hatırlatayım, fotoğraf çekmek de yasak.”

İlk salonda beklemediğim bir kalabalıkla karşılaştım. Üç ay sürecek sergiye ilgi büyüktü. İçeride çok sayıda güvenlik görevlisinin olması da şaşırtıcıydı. Ortalıkta dolaşanların çoğu benim gibi öğrenciydi. Belli ki sergiyi gezmek bütün okullara zorunlu kılınmıştı. Öncelikle ilgimi çeken resimlere bakmaya karar verdim. Şamata yapan çocukların arasından geçip karşı duvardaki tabloya doğru ilerledim.

Önünde durduğum Fırtına Bulutları Altında Buğday Tarlası resmi Van Gogh’un meşhur yapıtlarından biriydi. Yaklaşık bir metre boyunda olan tabloda dikkatimi çeken ilk şey mavi, sarı ve yeşil renklerin uyumuydu. Resmi üç boyutluymuş gibi algılamama neden olan kalın boya tabakasına hayretle baktım. Resme dokunmanın yanlış olduğunu bilmesem parmağımı tablonun üzerinde gezdirmek isterdim.

Biraz ileride konusu yine buğday tarlası olan ünlü bir resim daha vardı. Buğday Tarlası ve Kargalar… Sapsarı tarlaların üstünde uçuşan kargalar gerçek gibi görünüyordu. Kalın boya tabakasını incelerken duyduğum bir sesle irkildim.

“Zamanla biraz solmuş olsa da ne güçlü renkler! Şu krom sarısına, kırmızıya, kobalt mavisine bak! Ne cesur ressammış Van Gogh!”

Kafamı çevirip sesin sahibine baktım. Uzun saçlarını ensesinde toplamış bir adam, yanındaki arkadaşına anlatıyordu.

“Ressam, boyayı spatula ile biçimlendirmiş. Şu ekinlere baksana! Paletimde hayat var, diyen Van Gogh ne kadar da haklı! Renklerdeki coşkuyu hissedebiliyor musun?”

“Hissetmemek için taş olmak lazım.” dedi kadın. “Kargaları pek severim ama bunlar bir tuhaf uçuyor. Tarlanın ortasındaki kırmızı yol da hiçbir yere gitmiyor. Garip bir tablo bu, tükeniş gibi bir şey…”

“Tam isabet!” diyen adam, olduğu yerde hafifçe zıpladı. “Otuz yedi yaşında bu dünyadan göçen Van Gogh’un son sözleridir bu resimler.”

Üzgün bir sesle karşılık verdi kadın.

“Ne kadar genç bir yaş, hele bir sanatçı için…”

Adam heyecanla sürdürdü konuşmasını.

“Oysa kendi yaptığı portrelerine bakınca hiç de o kadar genç görünmüyor. Belli ki yaşadığı zor hayat ve hastalıklar onu yıpratmış. Bir tüp boya ile bir dilim ekmeğin arasında kalınca boyayı tercih eden tutkulu bir insan var karşımızda. Gerçek bir sanatçı… Üstelik, resim yapmaya ileri yaşlarda başlıyor.”

Onların yanından uzaklaşıp sergiyi gezmeye devam ettim. Van Gogh’un hiç bilmediğim desenleri de vardı duvarlarda. Siyah beyaz çalışmaların arasına serpiştirilen birkaç ayakkabı tablosu dikkatimi çekti. Bir Çift Deri Sabo adındaki resmin önünde durdum. Eski püskü ayakkabılara uzun uzun baktım. Tam hareketlenecektim ki pürüzlü bir ses patladı ensemde.

“Çok üzücü ya! Adamın giydiği pabuçlara baksana!”

“Yazık…” dedi başka bir ses de. “Onca yıl çalış dur ama sadece bir tane resim sat, olacak iş mi? İyi ki kardeşi yardım etmiş ona, yoksa açlıktan ölürdü. Oysa günümüzde milyon dolarlara satılıyor resimleri.”

“Neye yarar?” diyerek iç çekti diğeri. “Artık ne faydası var o paranın ressama? Yaşarken bileceksin sanatçının kıymetini.”

Arkamdaki sesleri baş başa bırakıp ağzı burnu yamulmuş ayakkabıların önünden ayrıldım. Portrelerin bulunduğu salona girdiğimde daha büyük bir kalabalıkla karşılaştım. Burada ilgimi çeken tablolar ise Van Gogh’un kendi portreleriydi.

Sonunda Yıldızlı Gece resminin bulunduğu üçüncü galeriye girebildim. Tabloyu görünce hemen o yana yönlendim. Aşağı yukarı bir metre boyunda, izleyeni mıknatıs gibi içine çeken resmin önünde durup uzun uzun inceledim. Gökyüzünü seyrederken o ışıltılı girdaba kapılacakmış gibi oldum bir an.

Bir öksürük sesiyle sol yanıma baktım. Resmin karşısında hazır ola geçmiş yaşlı bir adam, “Servi…” dedikten sonra uzun uzun öksürdü. “İnsanın yaşam boyu verdiği mücadelenin sembolüdür servi ağacı… Zorluklar karşısında güçlü olmayı simgeler.”

Fötr şapkasını göğsüne bastıran adam tekrar öksürdü.

“Belki de ressamın kendisidir o ağaç.” dedim onu selamlayarak.

“Bence de kendisi… Hastalığı yüzünden bir türlü huzur bulamayan Van Gogh’un çırpınışıdır bu resim. Şu bulutlara baksanıza, onlar bile çığlık atıyor sanki. Ya yıldızlar? Her biri hüzünlü bir ağıt… Bu kadar acı çekmiş birinin böylesine büyüleyici resimler yapması akıl alır gibi değil. Sanatçının ve sanatın gizemi bu olsa gerek.”

İlgiyle dinlediğim adam, gözlerini tablodan ayırmadan konuşuyordu.

“Resmin alt tarafına dikkat ettiniz mi? Geceyi huzur içinde geçiren bir köy var orada.”

O sırada bir grup genç yanaştı yanımıza. İçlerinden biri, “Biz de dinleyebilir miyiz?” dedi. Ona bakan yaşlı adam, “Adınız nedir efendim?” diye sordu.

“Melda.” diyerek gülümsedi kız. “Bu sergiyle ilgili bir ödev yapacağım, konuşmalarınız ilgimi çekti de…”

“Nerede okuyorsunuz?”

“Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümünde.”

“Tanıştığıma memnun oldum Melda kızım, bendeniz emekli doktor Emin Gürağaç. Âcizane önerim, sergiyi yalnız gezmenizdir. Resimlerle yapacağınız sohbetin tadı bir başka olur o zaman.”

“İyi de Emin amca, ben hiç anlamam ki resimden.”

Hafifçe irkilen doktor, “Öyle mi?” dedi yorgun bir sesle. “Bir çiçeğe, bir kedi yavrusuna ya da güzel bir manzaraya bakınca ne hissedersiniz?”

“Hoşluk.” diye kıkırdadı kız. “Güzel duygular işte…”

“Pekâlâ.” diyen adam tabloyu işaret etti. “Hem kalbinizle hem beyninizle bakın lütfen, hoşluktan çok daha fazlası var orada. Servi ağacı yanıyor sanki. Ya gökyüzü… Bulutlar, yıldızlar, güneş, ay bir şeyler anlatmaya çalışıyor bize… İnsanı içine çeken bu ışıltılı girdap sonsuzluğa çağrıdır, gençler!”

“Çok yaşa bey amca! Şimdi seni dinleyince anladım bu resmi, ağzına sağlık.”

Hepimiz dönüp sesin sahibine baktık. Sapsarı dişleriyle bize gülümseyen güvenlik görevlisi, “Sizden öğrendiklerimi kafama yazıyorum.” dedi. “Böylece ben de bilgi verebilirim gelen gidene.”

Gözlüklerinin gerisinden onu süzen doktor, sakin bir sesle sordu.

“Beni dinlemek yetiyor mu? İki cümleyle Van Gogh uzmanı mı kesileceksiniz?”

“Estağfurullah! Ben kim uzmanlık kim bey amca… Burada boş boş dikileceğime, çoluk çocuğa bir şeyler anlatırım diye düşündüm.”

Adamı yine öksürük tuttu. Kendini toparladıktan sonra çatallı bir sesle devam etti. “Büyük bir özlemin resmidir bu, efendim. Yıldızlarla simgelediği sonsuzlukta huzur bulmak istiyor Van Gogh.”

Can kulağıyla dinlediğimiz doktor, şimdi de sanatçının yalnızlığından, tükenişinden söz ediyordu.

“Geçimini sağlayan kardeşine yük olmanın getirdiği eziklik, hastalık, sanatının ilgi görmemesi onu çok hırpalamış. Dünyaya veda etmeden önce de bu şahane resimleri bırakmış insanlara. Siz beni sevmediniz ama ben sizi ve dünyayı çok sevdim, demiş.”

Güvenlik görevlisinin sesi bu sefer gür çıktı.

“Helal olsun ressama! O da bizdenmiş demek.”

Gruptaki gençlerden biri hafifçe gülümsedi.

“Ne demezsin abi, biz ezelden beri Van Gogh’uz zaten!”

Şapkasıyla bizi selamlayan doktor, güzel dileklerle veda etti bize. Ardından birkaç adım geri gidip tekrar hazır ola geçti. Yıldızlı Gece’ye bir selam çaktıktan sonra ağır adımlarla kalabalığa karıştı. Diğerleri de yanımdan uzaklaşınca tekrar resme odaklandım. Tablonun bende yarattığı duygularla çakışıyordu yaşlı adamın sözleri. Birden Dizge Edebiyat Dergisi’nin açtığı yarışma geldi aklıma. Kaç zamandır ne yazsam diye düşünüyordum. Bu sergiyi mi anlatsam?

Salondan çıktığımda saat altıyı yirmi geçiyordu. Vestiyerden eşyalarımı ve gitarımı alıp çıkışa doğru yürüdüm. Elinde kartpostalla yanımdan geçen birini görünce Armand kılıklı gencin masasına yanaştım. Önündeki bilgisayardan başını kaldırıp bana dikkatle baktı. “Sergiyi nasıl buldunuz?” diye sorduktan sonra tekrar ekrana odaklandı. “Çok güzel.” dedim. Bir bana bir ekrana bakıp bilgisayarda bir şeyler yapan gencin gözlüğü çok havalıydı. Çakma Armand Roulin işini bitirdikten sonra masanın çekmecesinden bir yıldız çıkardı.

“Bu sizin, bunu mutlaka saklayın.”

“Saklarım tabii…”

Fosforlu yıldızı alıp teşekkür ettim. Arkası iğneli rozetin ön yüzünde ressamın imzası vardı. Göğsüme takmayı düşünmediğim için çantama koyup çıkışa doğru yürüdüm. Genç kızın masasının yanından geçerken yavaşladım. O da gözlüklüydü. İki görevlinin de on dokuzuncu yüzyıl giysileriyle pek uyumlu olmayan o havalı gözlükleri takması ilginç geldi bana. Masasına yanaşan çocukları kısa bir süre izleyen genç kız, bilgisayarın ekranına bakıyor ve ardından onlara kartpostal veriyordu. Sergiyi gezenlere hep aynı şey dağıtılırken, bana neden yıldız verilmişti? Kafama takılan bu soruyla çıktım binadan.

Sanat merkezine doğru yürürken caddenin büyülü ışıltısına bıraktım kendimi. Başımı nereye çevirsem Van Gogh’un renkleri selamlıyordu beni. Sergi nedeniyle şehirde esen festival havasının bir parçasıydı bu güzellikler. Renkli ışıklar ve yıldızlarla süslenen şehir, devasa bir Van Gogh tablosuna dönüşmüştü sanki.