Kitobni o'qish: «Sarayda Düğün»

Desteklerini esirgemeyen çok kıymetli anneme, babama ve sevgili eşime teşekkür ederim.

TAKDİM

“Yazarlığın okulu olmaz. Çünkü yazar olunmaz, yazar doğulur!” diyenleri duydum. Aynı sözü şairler için söyleyenler daha da çok. Böyle konuşanları tamamen değil de kısmen haklı sayabiliriz. Çünkü yazmak, bir edebiyat eseri meydana getirmek, öncelikle yetenek gerektirir. Yazarlığın doğuştanlığı da işte buraya kadardır. Bundan sonrası okulun ya da okul yerine geçecek kişilerin, çevrelerin işidir.

Yazar olabilmek için doğuştan getirilen yazma yeteneğinin önce keşfedilip ortaya çıkarılması, sonra da geliştirilmesi şarttır. Köylerimizde kentlerimizde, yetenekli oldukları halde bu özelliklerinin farkında olmayan, keşfedilmemiş, keşfedilse de ortamını bulup yeteneğini geliştirememiş nice insanlar vardır. Öyle inanıyorum ki bu insanlar; zamanında keşfedilip yetiştirilmiş olsalardı kaleminden nice güzel, kalıcı eserler dökülecekti.

Ülkemizde yazarlığın okulu vardır; hatta çok fazla sayıda vardır. Önceleri bu işi, bir anlamda kültür edebiyat dergileri, edebiyat toplulukları üstlenirken şimdilerde hemen her ilimizde “yazar okulu, yaratıcı yazarlık kursu, yazı atölyesi, editörlük eğitimi” gibi isimlerle çeşitli kurum ve kuruluşlar tarafından pek çok etkinlikler düzenlenmektedir. Genelde belediyelerin desteklediği bu etkinlikler elbette yararlıdır. Bu çalışmaların yararına devlet de inanıyor olmalı ki Millî Eğitim Bakanlığı “yazma” derslerini orta öğretim programına seçmeli ders olarak koymuştur. Yeterli öğrenci sayısına ulaşabilen okullarda yazarlık eğitimi veren sınıflar açılmaktadır. (Ne yazık ki sosyal bilimler liseleri dışındaki okulların çoğunda, ehil öğretmen ve yeterli sayıda öğrenci bulunamadığı için bu sınıflar açılamamaktadır.)

Biz; Avrasya Yazarlar Birliği olarak ilkleri gerçekleştirdiğimiz bazı alanlarda olduğu gibi bu alanda da kendimizi başarılı sayıyoruz. Çünkü işinin ehli hocalarla yaptığımız gerçek atölye çalışmalarıyla Türk Edebiyatına küçümsenmeyecek sayıda edebî ürün, küçümsenemeyecek sayıda yazar kazandırdık. Seviyeli eserler ortaya koyabilen gayretli, yetenekli, çalışkan yazar adaylarımızı kitapla buluşturduk. İlk kitaplarını yayınladığımız bu arkadaşlarımız, farklı yayınevlerinden çıkan ikinci, üçüncü dördüncü kitaplarıyla yollarına devam etmektedirler. Yolu yazarlık atölyelerimizden geçen, yayınladıkları her yeni kitapla biraz daha ustalaşan, estetik seviyelerini biraz daha yükselten bu arkadaşlarımız gurur kaynaklarımızdır. Onların Türk edebiyatında farklı bir ses, farklı bir renk, farklı bir iz bırakacaklarına içtenlikle inanıyoruz.

On dönemdir şiir atölyesinde usta şair Ali Akbaş; deneme atölyesinde akademisyen, dilci ve deneme yazarı Hüseyin Özbay; hikâye atölyesinde hikâyeci ve roman yazarı Osman Çeviksoy gönüllü olarak, özveriyle çalıştılar. Hikâye atölyesinde yazar Ataman Kalebozan, deneme atölyesinde yazar Sema Tanrıverdioğlu Ersöz, aynı gönüllülük esasına bağlı kalarak yardımcı hocalık görevlerini üslendiler. Yani AYB Edebiyat Akademisi, atölye çalışmalarının devamını sağlayacak olan ikinci nesil hocalarını da yetiştirmeye başlamıştır.

Ulaştığımız başarı seviyesinde hocalarımızın sanatçı ve eğitimci kişiliklerinin elbette payı büyüktür. Ancak en büyük pay; yazarlığın çilesini baştan kabullenerek eleştirileri dikkate alıp inanarak, bıkmadan, yorulmadan yazmaya devam eden katılımcı arkadaşlarımızındır. Elinizdeki kitabın yazarı Saadet İlhan bunlardan biridir. Annelik, öğretmenlik, ev hanımlığı gibi sorumluluklarının yanında yazar olma sorumluluğunun da nasıl üstesinden geldiğini hikâyelerini okudukça anlayacaksınız. Özellikle, gönlünde yazma sevdası taşıyan, çeşitli sebeplerden dolayı atölye çalışmalarımıza katılamamış olan arkadaşlarımız, bu kitabı dikkatle, inceleyerek okumalıdır. Konuların hangi bakış açılarıyla, nasıl kurgulandıklarını görecekler, belki de yazarlığın sırlarını ve sınırlarını keşfedeceklerdir. Saadet İlhan’ı bu sevimli, sıcacık ve bir solukta okunuveren eserinden dolayı kutluyor, gelecekte yeni yeni eserlerle karşımıza çıkmasını diliyor ve bekliyorum.

Osman Çeviksoy

AYB Edebiyat Akademisi Bşk.

SAADET İLHAN

1981 Düzce doğumlu Saadet İLHAN, aslen Kayseri’nin Develi İlçesi Şıhlı Kasabası’ndandır. İlkokul birinci sınıfı Düzce’de okuduktan sonra babasının tayini nedeniyle Ankara’ya geldi. İlkokulu Sofuoğlu İlkokulunda bitirdi. Ortaokulu, lise 1. ve 2. sınıfları Tevfik İleri Anadolu İmam Hatip Lisesinde okuduktan sonra lise 3. sınıfı Çağrı Kız Lisesinde tamamladı. Gazi Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun oldu. Aynı üniversitede tezsiz yüksek lisans yaparak pedagojik formasyon aldı. 2005 yılında Ankara’nın Polatlı İlçesi Poyraz Köyü’nde Türkçe öğretmenliğine başladı. Paşalı Necati Ortaokulu ve Mehmet Memişoğulları Ortaokulunda çalıştı. Halen Ankara’da Kutalmışbey Ortaokulunda görevine devam etmektedir.

Yazı hayatına öğrencilik yıllarında şiirler yazarak başladı. 2016-2018 yıllarında Avrasya Yazarlar Birliği/Edebiyat Akademisinin hikâye atölyesine katıldı. Hikayeleri çeşitli edebiyat dergilerinde yayımlanmıştır.

Evli ve üç çocuk annesidir.

BABAMIN GÖZYAŞLARI

Tandır için gerekli olan son çalı çırpıyı da ateşin yanına yığdıktan sonra annemin yamacına çömeldim. Elimdeki küçük çubukla toprağa şekiller çiziyordum. Annemse evde hazırladığı hamur bezelerini teker teker açıyor, içlerine patates ya da peynir koyduktan sonra bunları hızlıca kapatıyor ve tandıra veriyordu. Tandırda yeterince gözleme olunca sıcaktan al al olmuş yüzünü kaldırıyor, bir süre soluklandıktan sonra aynı hızla kaldığı yerden devam ediyordu.

Elimdeki çubuğu ateşe atıp ellerimle dizlerimi sararak tandırın sıcağına kaygılı gözlerimi bıraktım. Annem ılımış gözlemelerden birini bana uzattı. Tandırdan gözlerimi ayırmadan:

– Yemeyeceğim, dedim.

– Bir tadına bak bakalım, güzel olmuş mu?

Ben yine aynı isteksizlikle:

– Canım istemiyor, diye cevap verdim. Annem can sıkıntımı çoktan anladığından ısrar etmedi, gözlemeyi eski yerine koydu.

Elime yeni bir çubuk alıp toprağı eşelerken içimi kemiren kurdu bir an önce ortaya çıkarmak istiyordum. Bu sıkıntıyla:

– Okumak şart mı, diye sordum.

Annem:

– Okuyup büyük adam olacaksın, dedi sadece.

Köyümüzdeki ilkokulu başarıyla bitirmiştim. Zaten biraz da bu yüzden beni okutmak istiyorlardı. Benim okumak gibi bir derdim yoktu. Annemin sıcak kucağından ayrılıp soğuk yurt odalarında uyumak bana göre değildi. Köyün diğer çocukları gibi köy işleriyle meşgul olmak istiyordum. Sürüleri otlatmak; otlatırken biraz kestirmek; ağaçlardan meyve toplamak; yakındaki ormandan soba için yakacak taşımak; ilkbahar geldiğinde koyunların, keçilerin, ineklerin yavrularını ilk karşılayan olmak; onlara arkadaşlarımla isimler koymak; her sabah bahçemizdeki domateslerin ne kadar kızardığını görmek istiyordum. Bütün bunları yaparken okula gidebilsem ne iyi olurdu. Köyde yapmayı en sevmediğim işler bile yatılı okumak fikrinden daha sevimsiz gelmiyordu bana. Ama köyümüzde ortaokul yoktu. Mevsimine göre şehirde inşaat işçiliği, boyacılık ya da köyde ırgatlık yapan babam beni ve benden on üç ay büyük ağabeyimi okutmakta kararlıydı.

Ağabeyim ortaokula birlikte gidebilmemiz için ilkokuldan sonra bir yıl benim mezun olmamı beklemiş, köy işlerinde babama ve anneme yardım etmişti. Şimdi onunla beraber aynı kaderi yaşayacaktık.

Annem gözleme sinisini zar zor taşıyıp eve getirirken ben de kalan malzemeleri yüklenmiş bir halde peşindeydim. Gözlemeleri bembeyaz bir bezin arasına özenle yerleştirdi. Sıcaktan hamurlaşmasın diye sık sık dizmedi. Sabahtan hazırladığı tahta bavulun yanına bir de azık torbasını yerleştirdi.

Annem de endişeliydi. İki evladını hiç bilmediği bir yere gönderiyordu. Önümüzde herhangi bir örnek yoktu. Ailenin de köyün de ilk okuyanları olacaktık. Annem tahta bavulu son kez kontrol ettikten sonra koşup ona sarıldım, başımı göğsüne dayayıp hüngür hüngür ağlayarak “Gönderme n’olur!” diye yalvardım. O da bana sıkıca sarılıp “Korkma, ben size dua edeceğim.” dedi.

Ağabeyim de nemli gözlerle bizi izliyordu. Onun durumu daha zordu. Benden sadece bir yaş büyük olmasına rağmen evimizin “ağabey”iydi. Benim gibi kızsa, çırpınsa “Sen büyüksün, ağabeysin. Sana yakışıyor mu böyle yapmak? Kardeşine böyle mi örnek olacaksın?” denerek susturulacaktı. Bu yüzden mecbur olgunluğuyla gözyaşlarını içine akıttı, “Gitmesek olmaz mı?” diyebildi sadece.

Ertesi gün, yola çıkmamıza iki saat kala kahvaltı sofrasında annemin hazırladığı gözlemeleri sıcak çayımıza katık ediyorduk. Üstü tereyağlı sıcak gözlemenin lezzeti bile ağabeyimin ve benim asık suratımızı güldüremiyordu. Annem tatlı tatlı konuşarak havayı ısıtmaya çalışıyor, gitmemizin ne iyi olacağından, orada soba yakmak zorunda kalmayacağımızdan, ağabeyimle ayrı yataklarımızın olacağından, her gün yumuşacık beyaz ekmeklerden yiyeceğimizden bahsediyor, bahçemizdeki meyve ağaçlarına biz gelene kadar bir çocuğun bile çıkmasına izin vermeyeceğine dair sözler veriyordu.

Babam gidişimizle ilgili tek kelime etmemişti. Sadece bir gün gelip kaydımızı yaptırdığını söylemiş ve konuya son noktayı koymuştu. Zaten her zaman böyle olurdu. Biz ona hiçbir zaman itiraz edemedik. Etsek ne olurdu bilmiyorum. Ama kararlılığı, soğuk duruşu bunu engellemişti. Babamdan bir şey isteyeceğimizde anneme söyler, annemin punduna getirip bunu babama aktarmasını iki, üç gün beklerdik.

Kahvaltıyı hızlıca yaptıktan sonra babam “Dolmuşa geç kalmayalım, çıkalım artık.” diyerek bavulu yüklendi, bahçe kapısının orda annemle vedalaşmamızı bekledi.

Önce ağabeyim annemin elini öptü. Annem ona sarıldı. Her gece biz uyumadan önce yaptığı gibi salavat getirerek başını sıvazladı. Yanaklarından öptü. Sıra bana geldiğinde salavatla sıvazlanan başım onu bırakmak istemiyordu. Dün yaptığım gibi başımı göğsüne dayadım ve ağlamaya başladım. Annem bu vedanın uzayacağını ve bu yüzden ayrılmamın daha zor olacağını bildiğinden beni hafifçe itti, iki omzumdan tutarak “Melekler yoldaşın olsun. Size hep dua edeceğim.” dedi.

Babam önde, ağabeyim ve ben arkada yola koyulduk. Bizi ilçeye götürecek dolmuşun durağı yakın değildi. Babamın benim isteksizliğimi görmezden gelişi, kararlı duruşu sinirimi bozuyordu. Birden durdum:

– Ben okumak istemiyorum, dedim.

Babam arkasını dönerek isyanımdan biraz şaşkın:

– Okumayıp ne yapacaksın?

– Çırak olacağım, dedim. Sesimi biraz yükselterek:

– Berber Halil’in çırağı Hasan’ın cebine günde ne kadar bahşiş giriyor biliyor musun, diye ekledim. Babama ilk kez bu kadar diklenmiştim. Babam yaklaştı, yanağıma okkalı bir tokat savurarak:

– Okumayıp benim gibi inşaatlarda mı çürümek istiyorsun, diye bağırdı.

Sonra başka söze meydan vermeden yere bıraktığı bavulu eline alıp yola devam etti. Ben, tokatın şoku hala üzerimde, gözyaşlarımı sessizce akıtarak peşleri sıra devam ettim.

Durağa vardıktan on dakika sonra dolmuşun kalkma vakti geldi. Yarım saatlik yolculuğun ardından gara gelmiştik.

Babam iki bilet almıştı. Birimiz tahta bavulun üzerinde idare edecekti. Ağabeyimle sırayla koltukta oturuyorduk. Bavulun üzerine oturmaktan sırtı ağrıyan yerini diğerine veriyordu.

Uzun bir yolculuktan sonra yurda vardık. Yurt müdürü bizi sıcak karşıladı. Başımızı okşadı. Babamda şimdiye kadar hiç görmediğim endişeyi, yurt müdürüne bizi önce Allah’a, sonra ona emanet ettiğini söylerken hissettim.

Müdür bir görevliyle bizi odamıza gönderdi. Odalar altışar kişilikti. Şimdilik kimse yoktu. Hayatımda ilk kez ranza görmüştüm. İki ranza yan yana, hemen karşıda bir ranza daha ve dolaplar. Ve bunları çevreleyen “buz gibi” dört duvar…

Görevli yataklarımızı, dolaplarımızı belirledikten sonra gitti. Babam yerimizin çok rahat olduğunu, müdürün babacan bir insana benzediğini söyleyerek her şeyi daha sevimli göstermeye çalışıyordu.

Veda vakti geldiğinde önce ağabeyim babamın elini öptü. Babam da onun başını sıvazlayıp gözlerinden öptü. Sıra bana geldiğinde ben de aynı vedaya daha soğuk karşılık verdim. Böylece annemden sonra babamdan da ayrıldık.

Ağabeyimle yalnız kaldığımızda yatakların yumuşaklığını test ettik. Bilinçsizce pencereye yöneldiğimde odamızın girişe baktığını fark ettim. Bir süre sonra babamı merdivenlerden inerken gördüm. Odamızdan çıkana kadar dimdik duran babam, tırabzanlara tutuna tutuna inerken birden basamağa oturdu, kasketini eline aldı ve hıçkıra hıçkıra ağlamaya başladı. Bize güç vermek için sert duran babamın yumuşacık kalbi, daha yurttan çıkamadan kendini bırakıvermişti.

(Avrasya Yazarlar Birliği/Edebiyat Akademisi/Hikaye Atölyesi)

FATİHA

Komşumuzun annesinin cenazesinde hoca duasını bitirip “Bütün ölmüşlerimiz için el-Fatiha.” deyince topluluktaki herkes sükûnete bürünmüşken iki yıl önce vefat eden Orhan Amca’nın çarptığı kapının sesi kafamda yankılandı.

Geceleri kardeşimle birlikte girdiğimiz odamızda kardeşim uyuduktan sonra usulca perdeyi aralar, zifiri karanlığa meraklı ve korkak gözlerimi dikerdim. Eğer uykuya yenilmezsem Orhan Amca’nın gecenin kör karanlığında sallana sallana penceremizin önünden geçişini beklerdim. O, evimize yaklaşınca perdeyi biraz daha kapatır, küçücük bir aralığa simsiyah gözümü dayar, sadece o koyu geceyle benim bildiğimiz bir günaha, ayıba, bir sırra şahit olmanın tedirginliğini yaşardım. Sonra Orhan Amca’nın, evinin kapısını gümbürtüyle kapatmasıyla film biter, ben de yatağıma dönerdim.

Yatağımda uyuyana kadar benimle yaşıt büyük oğlu Hasan’ı, küçük oğlu Hamza’yı düşünür, babalarının onlara neler yaptığını hayal ederdim. Seyrettiğim filmlerdeki alkolik babaların, çocuklarını nasıl hırpaladıklarını hatırladıkça arkadaşım Hasan için gözyaşı dökerdim.

Hasan babasıyla ilgili tek kelime konuşmazdı. Bazen sokakta oynarken Orhan Amca’nın, içmediği akşamlarda sessiz, sakin, her zamanki gülmeyen yüzüyle marangozhanedeki işinden gelişini görürdük. O zaman sekiz yaşındaki Hasan ve ondan üç yaş küçük kardeşi bile babalarının tek söz etmesine fırsat vermeden arkası sıra evlerine giderlerdi.

Kardeşim bir akşam yemeğinde büyük bir sırrı ifşa edercesine heyecanlı bir şekilde: “Biliyor musunuz Hasan’ın babası sarhoşmuş.” deyince dedem, kızdığı zaman daha da toklaşan sesinin o en sert tonuyla “Bir daha böyle konuştuğunuzu duymayacağım” demiş ve böylece evimizde hiç açılmamak üzere bu konu kapanmıştı.

Bundan sonrası benim için muammaydı. Sadece arada bir annemin mahalledeki kadınlarla sabah kahvesinde Orhan Amca’dan bahsettiklerini duyar ve onlara kulak kabartırdım. Eşini, çocuklarını sefalete sürüklediğinden, kazandığı iki kuruş rızkı heba ettiğinden, zavallı karısının evi geçindirebilmek için büyük bir gayretle dantel ördüğünden, aslında Orhan Amca’nın çok iyi bir insan olduğundan, şu meretten kurtulsa hayatlarının nasıl da düzeleceğinden bahseder dururlardı.

Gerçekten de Orhan Amca’nın yüzündeki hüzün, pişmanlık onun iyi bir insan olduğunu düşündürürdü. Bazı içen insanlar gibi içince dünyayı bir tarafa koyamıyordu. Sanki içtikçe içine daha çok kapanıyor, ayık olduğu günleri öncekilerin üzüntüsüyle geçiriyordu. Belki utandığından mahalleliye sokulamıyordu. Bazen dedem yolda rast gelince halini hatırını sorar; onun verdiği kısa, soğuk cevaplara kırılmadan yoluna devam ederdi. Dedem hacdan geldiğinde nerdeyse bütün mahallenin “hoş geldin”e gelmesine rağmen hemen yan tarafta oturan Hasanlardan ses çıkmamıştı.

Bir akşam üstü dedem balkonda çayını yudumlarken Orhan Amca’nın işinden döndüğünü gördük. Tam bizim evin önünden geçerken dedem “Uğurlar olsun Orhan Bey oğlum, bir zemzemimizi içmeye gelmeyecek misin?” dedi. Orhan Amca şaşkınlığını üzerinden attıktan sonra önce itiraz edecek oldu sonra isteksizce bizim eve yöneldi. Zaten mahallede sadece dedem onunla konuşurdu. Dedem onu sıcak bir şekilde karşıladı, salonda yer gösterdi, halini-hatırını, işini –alacağı kısa cevapları bildiği halde- sırf sohbet olsun diye sordu. Kardeşimle ben de sesini şimdiye kadar nerdeyse hiç duymadığımız Orhan Amca’yı pür dikkat dinliyorduk. Hurmalar yenip de sıra zemzem suyunu içmeye gelince dedem kıbleyi gösterdi. Orhan Amca dedemin hacdan getirdiği dışı sırmalı küçücük zemzem bardağını eline aldı, içip içmemekte kararsız bir şekilde bir süre elinde tuttu, sonra bıraktı. Dedem soran gözlerle ona bakınca duyulur duyulmaz bir sesle “Benim ağzım buna layık değil.” dedi. Dedem hiç bozuntuya vermeden kalktı, “Olur mu Orhancığım. Bak senin için ne mübarek yerlerden geldi bu su. İnşallah sana iyi gelir. Bu, senin kısmetin.” deyip bardağı Orhan Amca’nın eline adeta tutuşturdu. Orhan Amca kalktı, tarife uygun bir şekilde içti, sonra dedemin ellerini öpüp buğulu gözlerle evden çıktı.

Orhan Amca’yla bu ilk münasebetimizin arkası çabuk geldi. Bize gelişinden birkaç gün sonra kardeşimin dört tekerlekli bisikletinin, yerinde bir türlü durmayan zinciri yine atmıştı. Onun mızırtılarının eşliğinde yapmaya çalışırken elim, kolum, üstüm, başım bisiklet yağı olmuştu. Ama yine de o zinciri bir türlü yerine yerleştirememiştim. Biz bisikletin altıyla, üstüyle uğraşırken nerden çıktıysa birden Orhan Amca yanımızda beliriverdi. “Bakayım şuna” deyip ters dönmüş bisiklete eğildi, zinciri evirdi çevirdi, yerleştirmeye çalıştı. Bakışları ve hareketleri her zamankinden daha canlıydı. Sonunda “Bunun işi bitmiş.” deyip apartmanın bodrumunda depo gibi kullandığı yerden başka bisikletten çıkarılmış bir zincir getirdi, kardeşimin bisikletine taktı. Sonra da bir güzel yağladı. Kardeşim bisikletle deneme turları atarken Orhan Amca elinin kirini temizliyor ve yüzünde ilk kez gördüğüm hafif bir tebessümle onun arkasından bakıyordu. Her şeyin yolunda olduğunu görünce “Borcumuz ne kadar?” diye sordum. Orhan Amca gözlerini bisikletten bana çevirdi, iki omzumdan tutup “Ne borcu çocuk! Ölünce arkamdan Fatiha okusan yeter.” dedi ve malzemelerini toplayıp gitti.

(Avrasya Yazarlar Birliği/Edebiyat Akademisi/Hikaye Atölyesi)