Kitobni o'qish: «Bir Daha Gelmeyecek»

BİRKAÇ SÖZ

Reşad Mecid’i 1990’lı yıllarda tanıdım. Karabağ’ın bu yağız delikanlısı ile aramızda sarsılmaz bir dostluk bağı oluştu ve bu bağ ömrümün sonuna kadar giderek güçlenecektir. Onun yüreğinin meyvesi olan şiirlerini orijinalini bozmadan, Anadolu insanı tarafından tam anlamıyla bilinmeyebilir kaygısıyla bazı kelimelerin ve ifadelerin anlamlarını her sayfada dipnot şeklinde vererek hazırladım. İnşallah maksat hasıl olmuştur düşüncesindeyim.

Reşad Mecid 1964 yılında Karabağ’ın füsunkâr beldesi Ağcabedi bölgesinde dünyaya geldi. Bakü Devlet Üniversitesi Gazetecilik Fakültesi mezunudur. Şu anda Azerbaycan Yazarlar Birliği’nin Genel Sekreterliği ve “525-ci Qәzet”in genel yayın yönetmenliği görevlerini yürütmektedir.

Henüz 11-12 yaşlarında şiir yazmaya başlayan Mecid’in ilk şiiri 17 yaşında iken Hüseyin Arif’in genel yayın yönetmenliğini yaptığı “Uğurlu Yol” ve “Azәrbaycan Gәnclәri” gazetelerinde yayımlandı.

1985 yılından başlamak kaydıyla “Elm vә Hәyat” dergisinde düzeltmen olarak çalışmaya başladı, 1990 yılına kadar bu dergide muhabir olarak çalıştı. 1990-1991 yıllarında “Azәrbaycan Bәdii Tәrcümә vә Ədәbi Əlaqәlәr Mәrkәzi”nde başkan yardımcısı olarak görev yaptı. 17 Kasım 1992 yılında “525-ci Qәzet” adlı Azerbaycan’da çok sevilen ve geniş kitleler tarafından okunan gazeteyi kurdu.

“10 Sentiyabr”¹ adlı hikâyesi birçok dile tercüme edildi. “Hәlә ki Vaxt Var”, “Dәlicәsinә”, “Çiyәlәk² Qadın”, “Bir Dә Gәlmәyәcәk”, “Roman” onun okuyucularla buluşan eserleridir. Reşad Mecid’in birçok şiiri bestelenmiş ve Azerbaycanlı sanatçılar tarafından ifa edilmektedir.

Reşad Mecid, şiirlerini “Bir Dә Gәlmәyәcәk” adlı eserinde toplamıştır.

Sevgili dostum, can kardeşim Reşad Mecid’in bu eserini oğlum Eldar Avşin Altaylı ile birlikte hazırlayarak yayına takdim ettiğimizden dolayı mutluyum, gururluyum.

Azerbaycan alfabesinin, Türkiye’de kullanılan Latin karakterli alfabeden Ə, ә; X, x; Q, q olmak üzere üç farklı harfi vardır.

Ə, ə: Türkiye Türkçesindeki E, e sesinden daha açık, A, a’ya doğru seslenmelidir.

X, x: Birçok Anadolu ağzında bulunan hırıltılı H, h sesini verir.

Q, q: Arap alfabesindeki gayın ‬sesini verir; galip kelimesindeki kalın G, g gibi okunmalıdır.

Bunlardan başka K, k harfinin de -Rusça kelimeler hariç sadece ince seslendirildiğini hatırda tutmak gerekir. Bu sebeple kar, kor, kuy vb. kelimeler, a, o, u üzerinde şapka varmış gibi okunmalıdır.

Avrasya Yazarlar Birliği Başkanı sevgili kardeşim Yakup Ömeroğlu telefon ederek, Reşad Beyin bu eserini yayına hazırlamamı istediğinde çok sevinmiştim. Türkiye’de, bu tür çalışmaların yayımlanması önemli bir olgudur. Sevgili kardeşim Reşad Mecid Beye güzel bir armağan olan bu çalışmada bir tutamcık tuzumuzun bulanmasına vesile olduğundan dolayı Yakup Bey kardeşime, canım oğlum Eldar Avşin ve kendi adıma ne kadar teşekkür etsem yine de azdır.

Azerbaycan yazım kurallarında soru ekleri kelimelerden ayrı yazılmaz, özel isimlerin de aldıkları ek ayrılmaz, ancak bizde öyle değildir. Bu durum karışıklığa neden olur kaygısıyla ve Reşad Mecid beyin affına sığınarak soru eklerini bizde olduğu gibi ayırdım, lakin özel isimlerin eklerine dokunmadım.

Okurların, gözümüzden kaçan hataları veya kendileri için hata veya yanlış olarak kabul ettikleri durumları tenkit etmelerini altayli_s@yahoo.com adresine yollamalarını özellikle rica ediyorum. Tenkidin olmadığı yerde gelişmenin olmayacağı düşüncesine sahip bir insanım ve hatamı yüzüme söyleyen insanların da benim can dostum olduğunu kabul eden bir erdeme sahibim.

Teşekkürlerimle.

16. 4. 2015

Dr. Seyfettin ALTAYLI

Gölbaşı-Ankara

BAYRAĞIM

 
Səni ən çətin
Günlərimdə qorudum,
Beynimə həkk edib³
Ürəyimə sarıdım.
Mahnımda⁴,
Nəğməmdə gizlədim.
Aya baxıb xatırladım,
Ulduzunu sevdim.
Üç rənginə öyrəndim⁵,
Hər üzünü⁶ sevdim.
Hücumdan, həmlədən qorudum,
Küləkdən⁷, tufandan keçirdim,
Bir gün qaldırdım başımın üstünə,
Saxladım,
Әymədim.
Zaval yox indən belə⁸,
Başımın üstündən
Qoymaram yerə.
Sənə təşnəyəm⁹, acam -
Әlim-qolum yorulsa,
Dişimlə saxlayacam.
Gücü çatmaz
Daha nəsə tərpədə¹⁰,
          kimsə əyə…
Dalğalan, Әs, Açıl yelkən kimi
Gedək¹¹ gələcəyə!
 

TANRININ BƏXŞİŞİ Dastan 2011-2014

Xilaskarım ¹²

Bu şiir 5 Ekim 2011 tarihinde Ankara’da “Riksos” otelində, gece yarısında Yesevi Üniversitesi’nin verdiği bir bloknota yazılmıştır. Bu şiirin adresinin sigara olduğu konusunda şimdi de emin değilim. Ancak sigara bu ve bundan sonra yazdığım bir sürü şiirimde benim sadık arkadaşım olduğundan dolayı onun kastettiği anlamı değiştirmedim.

 
Sən – dərdin qənimi¹³!
Sən – qüssənin¹⁴ cəlladı!
Sən – ağrıların keyidicisi¹⁵!
Sən gerçək – yalan,
Artan, çoxalan,
Yüzə, minə vurulan
Bəd¹⁶ xəbərlərin qovucusu!
Valerianım!
Korvalolum!
Validolum!
 
 
Sən – ən kədərli anımın sirdaşı,
Әn kefli¹⁷ halımın yoldaşı!
Sən olmasaydın,
Canıma mikrobtək
Düşən,
Qanıma işləyən
Bu fəlakət virusları,
Bu ölüm epidemiyaları¹⁸,
Bu bəd xəbərlər
Çoxdan yayılmışdı beynimin hər küncünə¹⁹,
Ürəyimin içinə!
Sən saxladın onu damarlarımın divarlarında,
Beynimin qapaqlarında!
Qoymadın yayılmağa!
Boğazımdakı qəhərdən²⁰ qalxıb
Beynimdə insulta²¹,
Ürəyimdə infarkta²² keçməyə qoymadın!
 
 
Sən, ən böyük rahatlığım!
Ona görə yeyirəm ki,
Dadına dad artıracaq!
İçirəm ki, səni şirinləşdirəcək!
Ən uzun öpüşlərim
Səndəndir!
Dırnaqlarım dayanmır²³, sığallayır²⁴
Tellərinin ucunu…
Sənə görə yeriyir,
Sənə görə gəzirəm!
 
 
Səhər tezdən yanındayam –
Bir qurtum²⁵ su ilə,
Bir qaşıq balla!
Axşam səninlə bağlanır²⁶ göz qapaqlarım!
Xilaskarım!
 
 
Kimdi səni anlayan -
Barmaqla sayılan azlar!
Çörəyi dizinin üstə olan
Әtəyindən tutub qalxan
Sonra səni söyən²⁷,
Tapdalayan dayazlar²⁸,
Anlamazlar!
Amma ən çətin anlarında
Barmaqlarını aralayıb –
Birin ver – deyərlər!
 
 
Üstünə yüyürür²⁹ bəşər!
Səni göydələnlərdən çıxarıb
Bomj³⁰ kimi
Qapı ağzına atırlar,
Təyyarələrdən,
Otellərdən qaçaq salırlar!
Səni hava limanlarında bir küncə sıxdılar,
Səni qatarlarda
Әn kirli vaqonlarda qapatdılar!
Dözdün³¹, dayandın!
Sakit³² baxdın!
 
 
Üstünə yüyürdü
Qanunlar, yasalar!
Orda onun, burda bunun bəyanatı!
Birinin gur,
Birinin yumşaq səsi.
Bizdə də Qənirə xanımın³³ qanun layihəsi!
Qapalı alanlar!
«No smokinq»lər,
“Ne kurit”lər,
«İçiləməz»lər,
«Çəkmək olmaz»lar!
 
 
Sən olmasaydın,
Bəşər uşaqlıq çağında qalmışdı hələ!
Sənsən dünyanın ən böyük kəşfi,
Әn böyük kəşflərin cığır açanı!
Ən gözəl musiqinin,
Әn ilahi sözün qanad verəni!
Yarım gün
Ayrı düşəndə səndən
Gizildəyir³⁴ damarlarım,
Çığırışır hüceyrələrim!
Sakitliyim,
Rahatlığım,
Süstlüyüm!³⁵
Həm də
Coşqum,
Üsyanımsan!
 
 
Hava limanlarında
Ziyarətə gələntək
Sıxışdırıldığın
Balaca otağa
Tələsir³⁶
3-5 saat sənsiz qalan
Insanların ağı-qarası,
Qocası-cavanı³⁷…
Sənsən susduran acı söhbəti,
Durduran qəliz³⁸ davanı
 
 
Dünən on adama ağız açdım
Qapısında “içiləməz” yazılan odamda
Sənə bir tabaq tapılanacan!³⁹
İncimə, küsmə!
Bu şeirdi mənim sənə
Təşəkkürüm, sədaqətim!
Tütünüm!
Nikotinim!
Tüstüm!
Siqaretim!
 

YAZDIRIR

 
Olsun ki, şeiri Allah adama
Yaşadıb ömründə tufan yazdırır.
Birinə Məsnəvi, birinə Xəmsə,
Birinə sevgidən roman yazdırır.
 
 
Birinə yetmişə yaxınlaşanda
Bir ulduz yollayır ömrün qışında.
Qoyub cavabların axtarışında,
Eyləyib sunami⁴⁰, boran yazdırır.
 
 
Mənə də lütf edib öz kərəmini
Yenidən yolladı öz qələmini,
Yaşlı gözlərimin silib nəmini,
Oturdub diz üstə dastan yazdırır.
 
 
Tanıdım üzünü, duydum rəngini,
Hiss etdim göylərin bu ahəngini.
Ardarda düzülən söz çələngini -
Özüm yazmıram ki, yazan yazdırır.
 

11.10.2011

ON GÜN

 
Əzab⁴¹ verib düz on gün,
On gün də əvəz⁴² verir!
Hisslərini yazmağa
İlahi nəfəs verir.
 
 
Yanına qaldırıbdı,
Uca buludlardasan!
Boylan⁴³, bir də bax indi,
Anla, bir gör hardasan?⁴⁴
 
 
Bu işığın içində,
Az zamanın var sənin!
Çox da yuxarı qalxma
Ruhlar aparar⁴⁵ səni.
 
 
İlahi qüdrətini
Bax, göndərir yazmağa.
Cəmi⁴⁶ onca günün var
Yüz on şeir yazmağa!
 

İKİ İL ÖNCӘ

 
İlahi tərəfə yol alacağım,
Yuxuma gəlməzdi iki il öncə.
Onu ki Allahım bəxşiş eylədi,
Yaxına gəlməzdi iki il öncə.
 
 
Qarşımda yox idi belə ucalıq,
Durub gözləyirdim – gəlir qocalıq.
Çayından ayrılan bu qızılbalıq⁴⁷,
Arxına⁴⁸ gəlməzdi iki il öncə.
 
 
Üzdüm tərs tərəfə, axına⁴⁹ deyil,
Baxdım uzaqlara, yaxına deyil.
Gördüm ki, bu xına o xına deyil⁵⁰,
Bu xına gəlməzdi iki il öncə!
 
 
Ömrün hər məqamı olmur ki dərin,
Üzürəm içində neçə dərd-sərin⁵¹,
Qarşıda yaşayıb-görəcəklərim
Ağlıma gəlməzdi iki il öncə.
 

YAXŞI ⁵²

 
Günlərdən bir adi⁵³ gün idi,
Sonra tarixə çevrildi.
Yaxşı mı? Yaxşı!
Üstü torpaqlanmış köhnə duyğular
Yenidən dirildi.
Yaxşı mı? Yaxşı!
 
 
Sakit baxışlarda – tufan coşması,
Qəzəbli gözlərin salamlaşması,
Bu incə, bu dərin söz sataşması,
Havayı deyildi.
Yaxşı mı? Yaxşı!
 
 
Bu gizli çarpışma, bu səssiz döyüş,
Nə bir xoş təbəssüm, nə bir şux gülüş.
Sonra bilinəcək bu qısa görüş -
Bir tufan, bir seldi.
Yaxşı mı? Yaxşı!
 

DONDUM

 
Gördüm ürək yıxan baxışlarını,
Bu hay-küy⁵⁴ içində, bu gur axında⁵⁵.
Tərpənə bilmədim⁵⁶, dinə bilmədim
Dondum bir otelin çıxacağında.
 
 
Niyə daşa döndüm, niyə buz oldum? -
Xəbəri olmadı solun, sağın da.
Yapışıb divara söykəli⁵⁷ qaldım,
Dondum bir otelin çıxacağında.
 
 
Getdi məğrurluğum, itdi⁵⁸ şuxluğum,
Ömrümün nəşəli, çılğın çağında.
Dəyişən havanın xoş mehi⁵⁹ vurdu -
Dondum bir otelin çıxacağında.
 
 
Beləcə başladı dərd də, sevinc də,
Mənim bu qarışıq həyat bağımda.
Bir tilsimə düşdüm heyrət içində,
Dondum bir otelin çıxacağında.
 

GӘRӘK

 
Mən niyə gedirdim, niyə dönmədim,
Niyə qayıtmadım⁶⁰ geriyə, Allah?
Bəlkə indi buna cavab verəsən,
Bəlkə cavabından kiriyəm⁶¹, Allah!
 
 
Bəlkə də bu qədər arxayın⁶² olub
Mənə güvənməkdə səhv eləmişdin?⁶³
Sən məni bir otel həndəvərində⁶⁴,
Yenidən yaradıb məhv eləmişdin.
 
 
Gərək gözləyəydin sonacan⁶⁵ məni,
Gərək buz donumu sən tez açaydın.
Gərək zamanında ardına düşüb,
Yüyürüb⁶⁶ o tinə⁶⁷ doğru qaçaydım.
 
 
Bəlkə dəyişərdi çərxi fələyin,
Bu qəfil əzabı çəkməzdim onda.
Sənin zərrə-zərrə yaratdığını,
On günün içində sökməzdim onda.
 
 
Bəlkə günahkardım, əvəz çıxırdın⁶⁸,
Həm kədər, həm sevinc bəxş eləyirdin.
Bəlkə də sən o gün həm şux, həm də ki
Kədərli bir nəğmə bəstələyirdin?
 
 
«Yazacaq» deyirdi dayanıb⁶⁹ tində⁷⁰,
Sənsə yollarımı haçalamışdın⁷¹.
Sən məni o tindən uzaqlaşdırıb,
Xoşbəxt günlərimi parçalamışdın.
 
 
Sən bilən ən doğru qərardı, Allah,
Sən verən qismətə şəkk eləməzlər⁷².
Şükür verdiyinə, sevinclə dərdi
Bir yerdə yaratdın axıra qədər.
 

YADDAŞIMI ⁷³ SİL

 
İlahi, sən mənim yaddaşımı sil,
İlahi, sən mənə bir sovqat eylə⁷⁴.
Bilgisayar kimi, telefon kimi
Beynimi təzələ, ya format eylə.
 
 
Yerit yaddaşıma antivirusu,
Qır bu qurd püskürən həşəratları.
Çıxar hamısını⁷⁵ yaxşılı-pisli
Lap⁷⁶ başdan, sıfırdan başlayım barı.
 
 
Bəndənə rəhm edib bir də düşünsən,
Yenidən yaratsan məni, ilahi!
Lütfünü yenə də əsirgəmə gəl,
Çıxar qabağıma⁷⁷ onu, ilahi!
 
 
Yenə də Cənnəti Yerə gətirib,
Yenə də göylərdə yaşatsın məni!
Yenə də aldatsın, yenə də atsın,
Yenə əzab versin, ağlatsın məni.
 
 
Bircə taleyimi⁷⁸ başdan yazanda
Məni onsuzluğa düçar etmə sən!
Məni susuz dodaq, çiçəksiz bahar,
Məni kilidi yox açar⁷⁹ etmə sən!
 

KİMSӘN?

 
Sən kimsən, hardan gəlmisən,
İblismisən, mələk misən?
Dediyin nə, etdiyin nə,
Doğrumusan, kələk misən?⁸⁰
 
 
Bu gəlişin, bu gülüşün,
Bu öpüşün mənimdi mi?
Qara gözün, uzun saçın,
Bu ağ dişin mənimdi mi?
 
 
Kim sənə şübhə eləyər,
Kim sənə yanakı baxar⁸¹?
Bu duruluq, bu saflığa,
Kim səhv edib qara yaxar?⁸²
 
 
Bircə sənin hər sirrini,
Hər sehrini bilən mənəm.
Sevə-sevə qucağında
Qəzəbindən ölən mənəm!
 

MÜMKÜNSÜZLÜK

 
Səni qram-qram yeyəcək bu hiss,
Səni zərrə-zərrə məhv eləyəcək.
Səni yaşamağa qoymayacaq o,
Yaxandan yapışıb silkələyəcək.
 
 
Ən xoşbəxt anında birdən görünər,
Tüstünü təpəndən çıxarar qəfil⁸³.
Coşqulu nitqində⁸⁴ kəkələyərsən,
Sözlərin dilində burxular qəfil.
 
 
Bəlkə vodka ilə, ya şərab ilə
Bir günlük, on günlük keyidərsən də⁸⁵.
Adamlar içində gülüb-danışıb,
Zarafat içində əridərsən də.
 
 
Elə bilərsən ki, unutdun daha,
Daha üzməyəcək səni o ağrı.
Qəfil görərsən ki, dayanıb⁸⁶ tində,
O tanış küçədən⁸⁷ səni çağırır.
 
 
Heç qaça bilməzsən onun əlindən,
Bu doğma⁸⁸ şəhərdən getsən də belə.
Bütün beynindəki xatirələri
Təzə sevgilərlə ütsən də⁸⁹ belə.
 
 
Ölüm yatağında son damla yaşla
Süzülüb cismindən getməyənədək.
Bu hiss qram-qram yeyəcək səni,
Səni zərrə-zərrə məhv eləyəcək.
 

SÖZ OYUNU

 
Başlayanda macəradı,
Dəcəllikdi⁹⁰, zarafatdı⁹¹.
Bir də gördün ciddiləşdi,
Yaxın gəldi addım-addım -
             söz oyunu.
 
 
Söz-sözə söykək⁹² olanda,
Ürəklər kövrək⁹³ olanda
Ağlı başdan çıxaracaq,
Düşünmə ki, bir yalandı
             söz oyunu.
 
 
Qaydası⁹⁴ yox, düsturu yox,
Yüz yerə aparar⁹⁵ səni.
Orbitindən aralayıb,⁹⁶
Oxundan qoparar səni
             söz oyunu.
 
 
Kimində qulaqda bitər,
Kimində yataqda bitər.
Çox dalsan dərinliyinə
Bu qara torpaqda bitər
             söz oyunu.
 

YAZMAĞA NƏ VAR Kİ…

 
O sənə göylərdən gələn ruh kimi
İşıq bağışlayıb, nur bağışlayıb.
Soyuq vücuduna təlaş gətirib,
Sönən gözlərinə qor bağışlayıb.
 
 
Görmədin onuntək sirri-xudanı,⁹⁷
Adlayıb bu ahıl yaşına gəlib.
Gör neçə röyanı gerçəkləşdirib,
Yuxuna gələnlər başına gəlib.
 
 
Ömür varağını⁹⁸ qatlayan zaman
Saxlayıb, bir təzə həyat yaşadıb.
Sənə duymadığın Cənnət qoxusu,
Sənə bilmədiyin bir dad yaşadıb –
Yazmağa nə var ki, sənin halını.
 
 
Sən mənim halımı görəsən gərək,
Görən çəkdiyimə dözə bilərsən?⁹⁹
Mənim boğazıma çıxan dənizin
Ən dayaz¹⁰⁰ yerində üzə bilərsən?
 
 
Bu cızdağı çıxan¹⁰¹ xatirələri
Söyləsəm bir sapa¹⁰² düzə bilərsən?
Sənə zülm verən, gözdağı verən
Qaynar cəhənnəmə bir də gələrsən?
Yazmağa nə var ki, sənin halını,
Sən mənim halımı yaza bilərsən?
 

GETMƏK

 
Orda dayanmağın nəyinə gərək,
Burda oturmağın nə mənası var?
Gözünü zilləyib¹⁰³ uzaq nöqtəyə,
Heykəltək¹⁰⁴ durmağın nə mənası var?
 
 
Tapıb¹⁰⁵ bir cavabı sevinən kimi
Yüz-yüz təzə sual yaylıq yelləyir.¹⁰⁶
Hər yüzün altında min biri yatır
Dolu döyəcləyir, leysan selləyir.¹⁰⁷
 
 
Getmək! – tək xilasın¹⁰⁸, tək yolun budur,
Getmək bir növbəti¹⁰⁹ yalana kimi.
Yenə «göydən gəldim» söyləyən kəsi¹¹⁰
Bir qapı dalında¹¹¹ bulana kimi.
 

ATMARAM SƏNİ

 
Mən heç çürük dişimi çəkdirmirəm,
Səni hara atıram?
 

Qulu Ağsəs

 
Yolumun üstündə hər gün gözləyən
Günəşim, ulduzum, ayım olsa da,
Mənə lütf eləyib, rəhm¹¹² göstərən
Tanrıdan təzə bir payım olsa da –
Atmaram səni!
 
 
Qızıl taxt quralar buludlar üstə,
İstə, qışda günəş, yayda¹¹³ qar istə.
Desələr qəlbində hər nə var istə –
Atmaram səni!
 
 
Yol getdim Hicridən Milada kimi,
Əzildim, sağ çıxdım, duydun səsimi.
Qırram hər cadunu¹¹⁴, çətin tilsimi –
Atmaram səni!
 
 
Yenə zülm etsən də,
Yox olub itsən də¹¹⁵,
Sən atıb getsən də,
Atmaram səni!
 

SÖZ

 
Heç onu bu qədər günahkar, aciz,
İşıqsız görmədim, saxta¹¹⁶ görmədim.
Dənizə atılan daştək¹¹⁷ mənasız,
Bu qədər təsirsiz vaxtda görmədim.
 
 
«Azərcell»in şablon təbrikləritək
Hamı yollayacaq – yiyəsi yoxdu.
Ən isti¹¹⁸ kəlmə¹¹⁹ də çox işlənibsə,
Kəsəri¹²⁰ qalmayıb, tiyəsi¹²¹ yoxdu.
 
 
Sən sözü dəyərdən elə saldın ki,¹²²
Nə desən yalandı sən mənə indi!
Qımışıb¹²³ baxıram dünən dediyin -
Gözümü yaşardan kəlmənə indi.
 

ÇARӘ

 
Bunun bircə çarəsi var –
Sən bu yolu qısalt, getsin!
Apendisidin, ödün kimi
Çıxart getsin, kəs at getsin!
 
 
Üzündəki ziyil¹²⁴ kimi
Kislatanı¹²⁵ tök, yandırsın.
Hər gün əzab verməkdənsə,
Bircə dəfə bərk¹²⁶ yandırsın.
 
 
Aman Allah, bu nə çarə,
Bu nə əlac?¹²⁷ – sızıldadım.
İcazə¹²⁸ ver bu ağrıdan
Uzaqlaşım addım-addım.
 

EYNİYİK ¹²⁹

 
Yerinə olsaydım bəlkə özüm də,
Atardım atdığın o addımları.
Keçərdim keçilməz qadağaları,¹³⁰
Sevərdim sevdiyin o adamları.
 
 
Qoparıb göydəki ulduzları da,
Onların başına səpələyərdim.¹³¹
Bir isti¹³² kəlməylə, işıqlı¹³³ sözlə
Məhəbbət, səadət bəxş eləyərdim.
 
 
Nə qədər eynidi¹³⁴ addımlarımız,
Bəlkə günəş mənəm, bəlkə kölgə sən?
Kişi¹³⁵ görkəmində sənəm bəlkə mən,
Cildini dəyişmiş mənsən bəlkə sən?
 

CAVABINI TAPMADIĞIM ¹³⁶ SUALLAR

 
Zamanında döyülmədi dəmirin,
Hələ çox su aparacaq xəmirin¹³⁷.
Topalaşıb¹³⁸ məni qurdtək gəmirir¹³⁹ –
Cavabını tapmadığım suallar.
 
 
Biri sönmür, mayak¹⁴⁰ kimi hey¹⁴¹ yanır,
Üçü burda, beşi orda oyanır.¹⁴²
Gah divandan, gah mətbəxdən¹⁴³ boylanır:
Cavabını tapmadığım suallar.
 
 
Düşünməkdən yağmalandım, talandım
Bəlkə elə uydurmadı, yalandı?
Belə getsə axirətə qalandı –
Cavabını tapmadığım suallar.
 

GETDİN

 
Bütün keçənləri alt-üst elədin,
Bir ümid qalmadı gələcəyə də.
İndi tapınmağa nə kitab, nə din,
Hardasa bir işıq axtarmaq hədər.¹⁴⁴
 
 
Yaxşı nə vardısa, səndə göründü,
Huri də, mələk də sən oldun ancaq.
Bürüdün ömrümü sehirlə, sirlə,
Dörd yanımda təkcə sən oldun ancaq.
 
 
Sən məni təklədin¹⁴⁵, hər kəsdən etdin,
Açdın adamlara savaş dünyada.
Axırda¹⁴⁶ özün də qeyb olub getdin,
Yalqız ulayıram¹⁴⁷ bu boş dünyada.
 

NƏ BİLƏYDİN

 
Tanrı sənə həmin şənbə,¹⁴⁸ həmin gün
İki üzlü tale¹⁴⁹, qismət yazırdı.
Öz əlinlə beşiyini yellədib,¹⁵⁰
Öz əlinlə məzarını qazırdı.
 
 
Nə xəbərin olacaqdan, olandan,
Açıq qollar nə bilirdin nə deyir?
Nə biləydin göydən gələn mələk var,
Nə biləydin indi kimi izləyir?
 
 
Heyran gözlər nə şövq ilə baxışıb,
Nə biləydin nə xəyallar uydurur?
Kimin tale gülümsəyir üzünə,
Kimə görən yaşıl bahar duydurur?
 

NEYNİRDİN ¹⁵¹

 
Əgər bir nağıl¹⁵² vardısa,
Təzə nağılı neynirdin?
Söz-söz girib ürəyimə,
Alıb ağılı, neynirdin?
 
 
O qanadlı kəlmələrin,
Sevgi adlı kəlmələrin,
O xoş, dadlı kəlmələrin
Buysa axırı,¹⁵³ neynirdin?
 
 
Qurdun pillə-pillə¹⁵⁴ məni,
Ovundurdun dillə məni,
Sökdün qüllə-qüllə məni
Dünyam dağıldı, neynirdin?
 

ALDATDIN MƏNİ

 
De, mən sənə neyləmişdim? -
Balacam¹⁵⁵, aldatdın məni.
De, haçan¹⁵⁶ düzünü¹⁵⁷ dedin,
De, haçan aldatdın məni?
 
 
Mən oldum bir dəli aşiq,
Ruhum ruhuna sarmaşıq.
Bədəndə od, gözdə işıq,
Dildə «can» aldatdın məni.
 
 
Nə dur dedin, dayan¹⁵⁸ dedin,
Nə yuxudan oyan dedin,
Sonacan¹⁵⁹ yüz yalan dedin,
Sonacan aldatdın məni.
 

SƏNƏ SARI ¹⁶⁰

 
Sənə sarı əl yellədim¹⁶¹,
Gülüşlərimi yolladım,
Son qərarımı qolladım –
Mən sənə baxdım, mən sənə.
 
 
Barmaqlarım döyəclədi¹⁶²
Telefonun düymələrin¹⁶³.
Dalınca boylanıb¹⁶⁴ baxdım
Uçub gedən kəlmələrin, -
Mən sənə yazdım, mən sənə.
 
 
O arxayın¹⁶⁵ baxışlara
Meyl etmədim, vəd vermədim.
Heç kimsəyə hədd vermədim¹⁶⁶,
Mən səni tutdum, mən səni.
 

BİR AZDAN…

 
Bir azdan göydə olacaqsan,
Buludlardan yuxarıda,
Ulduzlara yaxın,
Orda rahat olur
         düşünmək,
         qərar vermək!
Sən – göylərin hədiyyəsi,
               Allahın bəxşişi,
On gün əvvəlki səsim
Yəqin oralarda
10 min metr yuxarıda dolaşır.
 
 
Bir az dinşə¹⁶⁷,
               sızıltılarımı
               eşidəcəksən.
 

BURA Kİ…

 
Sən indi uçursan,
Sən indi gedirsən,
Sən indi göydəsən…
Yadıma düşür¹⁶⁸ sözlərin.
– Gedək?
– Uçaq?
Kosmosa.
Ulduzlara sarı¹⁶⁹.
 
 
Bədənində buludların yumşaqlığı,
Əl atıb
Bir ovuc Günəş götürüb
Yudum üzümü.
 
 
İlahi! Bura necə gözəldi,
                    nə rahatdı!
Bu nə gözəl səyahətdi,
Bura ki lap cənnətdi!
 

SӘBR

 
O yerə ki, qaldırdın,
O şövqü ki, yaşatdın,
O zövqü ki, bəxş edib
Gözlərimi yaşartdın.
 
 
Titrədib bədənimi,
Hisslərimi oyatdın.
Vücudumda paslanan
Ruhumu ki ayıltdın.
 
 
Sənə bir neçə ömrü
Həsr etməyə dəyərdi.
Min il də, milyon il də
Səbr etməyə dəyərdi.
 

DARIXANDA

 
Mən sakit¹⁷⁰ darıxmıram¹⁷¹,
Adam kimi darıxmıram,
Hüceyrələrim
Ağzını açıb çığırır.
Damarlarım
Qanımdakı aclığı
         Bütün vücuduma yayır.
Beynim qollarımda
Döyünür -
İlikləriməcən darıxıram.
 
 
Əllərim, barmaqlarım
Uzanır, uzanır,
         Girir torpağın
              altına,
Mən sənsiz darıxanda
Min il əvvəlki
         Sümüklərim
               Sızıldayır.
 

YANAŞI ¹⁷² GETMӘK

 
Səninlə yanaşı yerimək,
Yanaşı oturmaq,
Su içmək!
Və baxmaq gözlərinin
Dərinliyinə.
Sonra addımlayıb
Keçmək sərhədi.
Sonra təyyarəyə minmək,
Sonra çiyninə toxunub
                  Titrəmək, əsmək.
Göyün onuncu qatında
                  Dua etmək:
-İlahi, sən bu titrəyişi
                  Məndən alma!
 

O SӘSİN

 
Çəkilmir o səsin qulaqlarımdan,
Od kimi nəfəsin yanaqlarımdan!
Ağlımı başımdan çıxarıb alan
Məni tamam dəli eləyən səsin
Zarıyan, sızlayan, düşüb-qırılan,
Ah-nalə fışqıran, lələyən səsin.
 
 
O səsi canımda, beynimdə tutub
Ardınca yeridim mən addım-addım.
O səsin çıxardı məni bu haldan,
Yoxsa yarı yolda azıb qalardım.
Hayqıran, çığıran, «Sən» deyən Səsin
Yadımdan çıxmayan –
                 inləyən Səsin!
 

MƏLƏYİM… İBLİSİM…

 
Hamıdan çətinsən, hamıdan asan,
Əzabın məşəqqət, sevincin dərman.
Gah həyat verirsən, gah qətlə fərman,
Əzizim, ən yaxşım, ən pisim mənim.
 
 
Gah geniş çəmənsən, gah qara zindan,
Gah qatil olursan, gah da ki qurban.
Gah göydə yaşadan, gah yerə çırpan,
Ruhum, azadlığım, məhbəsim mənim.
 
 
Gördüm gecəsini, gündüzünü də,
Yaxşının, yamanın hər üzünü də.
Axır bircə dəfə gəl düzünü de,
Allahım, mələyim, iblisim mənim.
 

SIRADAN BİRİSİ

 
Ağrılar, acılar selində idim,
Gözlərim danışan dilində idi,
Taleyim tək sənin əlində idi,
Sıradan birisi etmədin məni.
 
 
Gördün o darıxan lal¹⁷³ baxışları,
Hiss etdin gözlərdən axan yaşları,
Duydun səssiz, fağır¹⁷⁴ yalvarışları
Sıradan birisi etmədin məni.
 
 
Tükdən asılmışdı¹⁷⁵ bu ruhsuz bədən,
Dağlar titrəyirdi dərdi-sərimdən¹⁷⁶.
Yapışdın o anda biləklərimdən
Sıradan birisi etmədin məni.
 

GÖRMӘDİM

“Sən də artıq hər kəs gibisin”

Nazım Hikmət

 
Töküldü üstümə
           Әzablar, ağrılar.
Qəlbim, əsəbim
Cövlan elədi¹⁷⁷,
           Hirsim biləklərimə
                 Sıxılıb meydan oxudu –
                 Səni hər kəs kimi görmədim yenə.
 
 
Gözümə yazılsa da,
Acı səhnələr,
Ruhumu titrətsə də,
Oxşar kəlmələr,
Əzsə də məni gördüklərim,
Üzsə də məni bildiklərim,
Dönmədim, sönmədim,
                 Dinmədim -
Səni hər kəs kimi
                 Görmədim yenə.
 
 
Uçurdun öz əlinlə
Qurduğun xanimanı,
Viran qoydun, dağıtdın
                İşıqlı kəhkəşanı,
Çırpdın üzümə
Bütün yaşananları,
Diyirlənib¹⁷⁸ hərəsi¹⁷⁹ bir yana dağıldı
                Әn ülvi xatirələr –
Yenə dözdüm,
Səni hər kəs kimi
           Görmədim yenə.