דער ספר פון הושע הנביא – אַ וויסנשאפטלעכע קאָמענטאַר אויף דעם טעקסט

וויסנשאפטלעכע באַמערקונגען זענען געגעבן אין קלאַמערן נאָך יעדער פסוק.

קאַפּיטל 1

1 דאָס דָּבָר ה', וואָס איז געווען צו הושע בּן בערי, אין די טעג פון עוזיהו, יהוֹתם, אַחז, און חזקיהו, די מלכים פון יהודה, און אין די טעג פון ירבעם דעם זון פון יואש מלך ישראל. ("דבר ה'" איז די רייד פון א היפנאטיסט כהן, וועלכער האט אינספירירט די "בחורים" מיט וואס איז מועיל פאר דער אידישער כהונה. דאס איז בלי ספק א שפעטערדיקע נאכשריפט, און די צייט פון הושע'ס נביאות ווערט דערין אנגעצייכנט אומפינקט. הושע האט נישט געקענט דרשענען אפילו אונטער ירבעם דער צווייטער, מלך פון מלכות ישראל, און אונטער חזקיהו מלך יהודה, וויבאלד דער ערשטער איז געשטארבן כמעט א האלבן יארהונדערט פאר דער צווייטער האט געקעניגט.פון א צאל סימנים קענען מיר אויספירן אז הושע האָט אָנגעהויבן רעדן מיט זיינע פּראָפעסיעס אין די לעצטע יאָרן פון דער מלוכה פון ירבעם און פאַרענדיקט איידער 734. אין דעם אַשור דער מלך תגלת-פילעסר השלישי איז אַטאַטשט צו די מלכות פון ישראל און כאַפּאַנד אַ נומער פון איר געגנטן, אַרייַנגערעכנט גלעד. געהערן צו ישראל (6:8) .אזוי קומט אויס אז הושע האט געזאגט נביאות כמעט גלייכצייטיק מיט עמוס, אדער אפשר בלויז אביסל שפעטער, דאס הייסט, צווישן 750 און 734 לפנה"ס אין זיינע נביאות, די טורבולאַנטע געשעענישן אין מלכות פון ישראל. ישראל נאָך דעם טויט פון ירבעם, בלי, קאָפּע: פּאַלאַץ קאַפּס, די אָנכאַפּן פון דעם טראָן דורך יוסורפּערס, מיליטעריש פייליערז).

2 דער אָנהייב פון דעם וואָרט פון די האר צו הושעען. און גאָט האָט געזאָגט צו הושעען: גײ, נעם אײַך אַ װײַב, אַ זונה, און קינדער פֿון זנות; װאָרום דאָס דאָזיקע לאַנד איז זנות, װאָס איז אַװעקגעגאַנגען פֿון גאָט. (הושע (גושע), א שומרוני פון געבורט, האט אנגענומען דעם קולט פון דעם אידישן געט. די אלטע טעסטאמענט ווייזט אויף אים ווי א ביישפיל פון פאָלגעוודיקייט און פאָלגעוודיקייַט צו גאָט. די כוונה פון די אידן איז געווען דאָס: צו נוצן דעם נביא פֿאַר זייער אייגן. עגאָיסטיש צילן, סאַגדזשעסטינג צו אים אַז עס איז נייטיק צו חתונה אַ זונה , אַדאַפּט איר קינדער, אַזוי דעמאַנסטרייטינג די נויט צו צוריקקומען צו די "אמת רעליגיע", גאָט איז גרייט צו אָננעמען קיין ריפּענטאַנט זינדיקע).

3 און ער איז הלך און האט לקח גומר די טאָכטער פון דיבלאַים; און זי איז טראָגעדיק געװאָרן, און האָט אים געבאָרן אַ זון. (די היפּנאָטיזירטע האָבן פֿונקציאָנירט די אויפֿגאַבע).

4 און ה' האָט צו אים אמר: גיב אים דעם נאָמען יזרעאל נאָך אַ קליינע וויילע, און איך וועל זוכן דאָס בלוט פון יזרעאל פוּן דעם בּית יֵהוּא, און איך וועל מאַכן קץ צו דעם מלכות פוּן דעם בּית ישראל. (האר גאָט, דאָס הייסט, דער כהן פון אידישקייט האָט אינספּירירט הושע מיטן נויטיקן נאָמען כדי צו פאַרענדיקן הערשאַפט פון דעם “בית ישראל” וואָס האָט “געענדערט” יהוה און האָט זיך אָפּגעלאָזן צו אַנדערע געטער).

5 און עס וועט זיין אין יום ההוא, וועל איך שבר דעם קשת פון ישראל אין טאָל יזרעאל. (דאס איז דער מערב ברעג פונעם יארדאניע טייך).

6 און זי איז ווידער טראָגעדיק געוואָרן, און האָט געבאָרן אַ טאָכטער, און ער האָט צו אים געזאָגט: רוף איר נאָמען לוֹרוֹחַם; װאָרום איך װעל מער ניט דערבאַרימען אױף די הײַזער פֿון ישׂראל זײ צו פֿאַרגעבן. (לאָרוהאַמאַ – "אַנפּערדאַנד").

7 אָבּער איך וועל רחם זיין אויף דעם בּית יהודה, און איך וועל זיי ישע אין ה' זייער אלוקים; (שפעטערע אינטערפאלאציע. "בית יהודה" זענען די קינדער פון דוד).

8און נאכדעם ווי זי האט געזויגן אן רחמנות, איז זי טראָגעדיק געווארן, און האט געבאָרן א זון. (דער ראַסע האלט ווייטער).

9 האָט ער געזאָגט: קרא זײַן נאָמען לוֹעמי, װאָרום דו ביסט ניט מײַן פֿאָלק, און איך װעל ניט זײַן דײַן גאָט. (לאָאַממי – "ניט מיין מענטשן").

10 אָבּער די מִסְפָּר פוּן די בְּנֵי-יִשְׂרָאֵל וועט זיין ווי דער זאַמד פוּן ים, וואָס מע קען נישט מדד, אוּן נישט מונה; און װוּ מע האָט צו זײ געזאָגט: איר זענט ניט מײַן פֿאָלק, װעלן זײ צו זײ זאָגן: איר זענט די קינדער פֿון דעם לעבעדיקן גאָט. (אַ שפּעטערדיקער אַרײַנלייגן. "גאָט פֿון די לעבעדיקע", דאָס הייסט, אַ לעבעדיקער מענטש מיט היפּנאָטישע פֿעיִקייטן, וועלכער איז אין די אַלטע צײַטן פֿאַררעכנט געוואָרן "דער האר גאָט").

11 און די קינדער פֿון יהודה און די קינדער פֿון ישׂראל װעלן זיך אײַנזאַמלען און מאַכן פֿאַר זיך אײן קאָפּ, און זײ װעלן אַרױסגײן פֿון לאַנד [פֿון גלות]; װאָרום גרויס איז דער טאָג פֿון יזרעאל! (שפעטער ארײַנלייגן. דערמאָנט די מעגלעכקייט פון אַ צוקונפטיקן פאראיין פון ישראל און אידן).

קאַפּיטל 2

1 זאָג צו אײַערע ברידער: מײַן פֿאָלק, און צו דײַנע שוועסטער: זי, וואָס האָט רחמנות. (די כהנים פון אידישקייט האבן זיך איינגעלאזט מיט אלערליי ווערטער, כדי ווידער צוצוציען די אידן אין זייערע נעטוואָרקס, דערפאר האבן זיי דערקלערט דורך זייערע "געטרויענע", דאס הייסט היפנאטיזירטע נביאים, אז, זאגן זיי, גאט מוחל און מרחם אויף זיי. אויב זיי צוריקקומען צו די בוזעם פון יידישקייַט).

2 תבע דייַן אמא, תבע; װאָרום זי איז ניט מײַן װײַב, און איך בין ניט איר מאַן; זאל זי אראפנעמען די זנות פון איר פנים און ניאוף פון אירע בריסט (דו קענסט אויך קלאגן דיין מאמע אויב זי איז נישט קיין אנהענגער פון אידישקייט, דער עיקר איז אז זי קערט זיך צוריק צום בוזעם פון אידישקייט).

3 כדי איך זאל זי נישט פשט, און זי גלה אזוי ווי אין דעם טאג וואס זי איז געבוירן געווארן, איך מאך זי פאר א מדבר, און וועל זי אומקערן אין א יבשה, און זי מות פון צמא. (אויב די פרוי קערט זיך נישט צוריק, ווארטן אויף איר אלערליי אומגליק. נאר א ווינקטיווער מענטש וואס וויל נאכאמאל "נאַרן דעם קאפ" פון פשוטע ישראלים, כדי צו באקומען עפעס פון דעם קען אזוי זאגן!).

4 אוּן איך וועל נישט רחם זיין אויף אירע בָּנִים, ווייל זיי זייַנען בּני זנות. (זאל ן איר ע קינדע ר אוי ך ניש ט דערװארטן ) .

5 ווארים זייער מוטער האט מזנה, און זיך בושה, די וואס האט זיי טראָגעדיק; װאָרום זי האָט געזאָגט: איך װעל גײן נאָך מײַנע ליבהאָבער, װאָס געבן מיר ברױט און װאַסער, וואָל און פֿלאַקס, אײל און טרינקען. (זנוס ווערט פארשטאנען אלס עבודה זרה און עבודה זרה).

6 דעריבּער, הִנֵּה, איך וועל סתּם איר דֶּרֶךְ מיט דערנער, און איך וועל זי אַרומרינגלען מיט אַ גדר, און זי וועט נישט מצא אירע נתיבות, (אַ משל מיט דעם בנה פוּן אַ גדר).

7 און ער וועט רדף נאָך זיינע ליבהאבערס, אָבער ער וועט זיי ניט אָנכאַפּן, און ער וועט זוכן זיי, אָבער ער וועט ניט געפֿינען זיי, און ער וועט זאָגן: "איך וועל גיין און צוריקקומען צו מיין ערשטער מאַן, פֿאַר דעמאָלט עס איז געווען בעסער. פֿאַר מיר ווי איצט." (אַלעגאָריש גערעדט וועגן דעם דאַרפֿן זיך אומקערן צום בוזעם פֿון ייִדישקייט).

8 אָבּער זי האָט נישט געוווּסט, אַז איך האָבּ איר געגעבּן לֶחֶם, אוּן וויין, אוּן שֶמֶן, אוּן האָבּ איר געמערט זילבער אוּן זָהָב, פוּן וואָס זיי האָבּן געמאַכט דאָס בילד פוּן בַעַל. )דאָס װײַזט אױס דאָס דאָזיקע בילד: גאָט שלאָגט אים אין ברוסט און באַװײַזט זיך, אַ שױם אין מױל, זײַן אמת־בױם! דער כּנַעֲנִי גאָט בַּעַל איז דער פּאַטראָן פֿון דער ערדישער גיביקײט).

9 דעריבער וועל איך צוריקנעמען מיין לֶחֶם אין זיין צייט, און מיין ווייַן אין זיין צייט, און איך וועל סור מיין צמר און מיין פֶּשֶן, מיט וואָס איר ערוּת איז געדעקט מיט אים. (איך וועל נוקם זיין אויף מיין אומגעטרייער ווייב).

10 און אַצונד װעל איך גלה איר בושה פֿאַר די אױגן פֿון אירע ליבהאָבער, און קײנער װעט זי ניט רײַסן פֿון מײַן האַנט. (איך וועל נוקם זיין אויף מיין אומגעטרייער ווייב).

11 און איך וועל מאַכן אַ סוף צו אַלע איר פרייד, אירע סעודות, און אירע חדשים, און אירע שבתים, און אַלע אירע סעודות. (איך וועל נוקם זיין אויף מיין אומגעטרייער ווייב).

12 און איך וועל חורבן אירע גפנים און אירע פייַגנביימער, וואָס זי האָט געזאָגט אויף זיי: דאָס זענען מיינע מתנות, וואָס מיינע ליבהאבערס האָבן מיר געגעבן; און איך װעל פֿון זײ מאַכן פֿאַר האָלץ, און די בהמות פֿון פֿעלד װעלן זײ עסן. (איך וועל נוקם זיין אויף מיין אומגעטרייער ווייב).

13 און איך וועל זי פקד אויף די טעג פון דינסט צו די בַּעַל, ווען זי האָט צו זיי קטורת, און זי האָט זיך עטור מיט אוירינגלען און האַלדזבאַנד, און איז געגאַנגען נאָך אירע ליבהאָבער, אָבער האָט מיך שכח, אמר ה'. (א פארפירטע גאט, ווי א פארפירטע מאן, סטראשעט).

14 דעריבער, הִנֵּה, איך שלף זי אַוועק, איך וועל זי ברענגען אין דער מדבר, און איך וועל רעדן צו איר האַרץ. ("רעד צו הארץ" – אין אלטע צייטן האט מען געמיינט אז דאס הארץ פארשטייט די רייד).

15 און איך וועל איר נתן פון דאָרטן אירע כרמים, און דעם טאָל עכור, פאַר אַ פתח פון תקווה; און זי װעט דאָרטן זינגען אַזױ װי אין די טעג פֿון איר יוגנט, און אַזױ װי אין דעם טאָג פֿון איר אַרױסגײן פֿון לאַנד מִצרַיִם. (איך וועל זיך ווידער אומקערן צו זיך).

16 און עס װעט זײַן אין יענעם טאָג, זאָגט גאָט, זאָלסטו מיך רופֿן: מײַן מאַן, און זאָלסט מיך מער ניט רופֿן בַּעַל. (בעלי איז "מיין האר", א ווייב'ס אדרעס צו איר מאן. אינעם אריגינעלער טעקסט קען א שפיל מיט ווערטער: "בעלי" האבן צוויי באדייטונגען: "מיין בעל" און "מיין האר". אין דעם קאָנטעקסט, דער ערשטער טייַטש איז בלי מזיד).

17 און איך וועל סור די נעמען פון די בַּעַל פוּן איר פֶּה, און זייערע נעמען וועלן מער נישט זכר ווערן. (דער הויפט שטערונג איז פרעמדע געטער).

18 און איך וועל כרת א בונד צו זיי אין יענער צייט מיט די בהמות פון שדה , און מיט די פייגל פון הימל , און מיט די שרצים פון דער ערד ; און דעם בױגן, און די שװערד, און די מלחמה װעל איך פֿאַרשניטן פֿון יענעם לאַנד, און װעל זײ געבן צו זיצן אין זיכערקײט. (אַ בונד וועט זיין געמאכט, אַ בונד מיט אַנימאַלס (כייַע טאָטעמיסם), מלחמות וועט סאַפּאָוזאַדלי האַלטן).