Kitobni o'qish: «Қайлардасан, болалигим», sahifa 2

UCHINCHI BOB
BU BOBNING MAZMUNINI O‘QIGANDAN KEYIN BILIB OLASIZ

Oyilari ishdan qaytganda Davronboy bilan Omonboylar ko‘chada poyloqchilikda turishgandi.

– Voy, o‘lmasam! – dedi oyilari boshidagi salkam bir qop o‘tni yerga qo‘ya turib, – bog‘chaga bormadinglarmi?

– Endi hecham bog‘chaga bormaymiz, – shoshilib dedi Davronboy, – biz endi poyloqchilik qilamiz.

– Oyi, men akam bilan urishmadim, – deb axborot berib yubordi Omonboy.

Bir tomonda daladan horib-charchab qaytgan oyilari, bir tomonda poyloqchilik qilamiz, deb oftobning damida terga pishib ketgan va puxtagina qurollanib olgan yosh soqchilar – Davronboy bilan Omonboylar tikkama-tikka turib, rosa savol-javob qilishdi. Oyilari nima bo‘lganda ham bog‘chadan qolmaslik kerak edi, aftilaringga qarab bo‘lmaydigan bo‘lib ketibdi, o‘sha yerda ozodagina yurgan bo‘lardilaring, degan gaplarni aytdi. Yosh soqchilar bo‘lsa, aftimiz bilan ishingiz bo‘lmasin, mashinani tashlab ketishga haqqimiz yo‘q edi, degan gaplarni aytishdi. Aka-uka bir bo‘lganlari uchun, oyilari yengilib, uncha xafa ham bo‘lmay, uncha xursand ham bo‘lmay, haligi salkam bir qop o‘tni ko‘tarib, ichkariga kirib ketdi.

Xuddi shu payt kun bo‘yi kutilgan eng dahshatli xavf – Mahmud olako‘z paydo bo‘lib qoldi. U eshagini yalang‘och qilib minib, bo‘lar-bo‘lmasga irillayveradigan, tumshug‘igacha jun bosib ketgan kuchukchasini ortidan ergashtirib, qo‘lida tuguncha, jadal yurib kelar edi, mashinaga yaqinlashgach, eshagini to‘xtatib, hayrat ichida uzoq tikilib qoldi:

– Voy-bo‘y, kattaligini qaranglar! – dedi nihoyat ko‘zi chaqnab. – Kimning mashinasi bu?

– Bizniki! – ataylab qovog‘ini solib dedi Davronboy.

– Shofyor amaki bizni qorovul qilib ketgan, – qo‘shimcha qildi Omonboy. – Qaytayotganda bizga chelakda gaz olib keladi.

– Borib-borib senlarni qorovul qildimi, a?

– Qildi, alam qilsin!

– Bir tepsam yetti dumalab ketasan-ku!

Mahmud Davronboydan bor-yo‘g‘i bir yosh katta, xolos. Aka-ukalarni yolg‘iz uchratdi deguncha, albatta yig‘latib qochadi. Lekin hozir Davronboy bilan Omonboy undan zig‘ircha ham qo‘rqishmadi, nega desangiz, qo‘llarida qurollari bor! Mahmud ham mana shu xanjar-u miltiqlardan sal-pal qo‘rqdi shekilli:

– Opamnikiga pomidor olib ketyapman, bo‘lmasa ta’zirlaringni berib qo‘yardim-a! – deb asta jo‘nab keta boshladi. Bexavotirroq joyga borib olgach, eshagining boshini tortib: «Hali kelib, mashinalaringni ustiga chiqib, quvurlarini daranglatib chalib, maza qilib o‘ynayman», deb qo‘ydi.

Asta-sekin kech kirib, qorong‘u tusha boshladi. Bu orada oyilari, ovqat pishdi, ichib olinglar, deb ikki marta chaqirib ketdi. Keyingisida televizor qo‘yib beraman, «Olamga sayohat» bo‘lyapti, har xil hayvonlar chiqyapti, deb yolvorib ham ko‘rdi. Aka-ukalar ko‘nishmadi. Biz kirib ketsak, begona bolalar quvurlarni dumalatib ketishadi, deb turib olishdi. Uchinchi gal oyilari to‘ppa-to‘g‘ri keldi-da, hech narsa demay, Davronboyni chap qo‘ltig‘iga, Omonboyni o‘ng qo‘ltig‘iga qisib, chumchuq boladek chirqillatib uyga olib kirib ketdi. Yerga qo‘yib, ikkovining ham orqasiga – yumshoq joylariga bir tarsakidan tushirib:

– Qaysar bo‘lmay ketgurlar! – deb urishdi.

Davronboyga negadir juda alam qilib ketdi, ho‘ngrab yig‘lab yubordi:

– Ovqatingizni ham ichmayman! – javrab alamini chiqara boshladi. – Uyingizni poylamayman, echkingizga ham qaramayman!

Oyilari chiday olmadi, shekilli, ikki o‘g‘lini tizzasiga olib, ter hidi kelib turgan kir peshonalaridan o‘pib: «Do‘mboqlarim, bilmay qoldim, kechiringlar», – deb uzr so‘radi.

Aka-uka hiqillashib o‘tirib, chuchvara yeyishdi, so‘ng indamasdan borib, o‘rinlariga yotishdi-yu, boshlariga choyshab tortib olishdi.

– Ukajon, o‘zimizni uxlaganga solib yotamiz, xo‘pmi? – sekin shivirladi Davronboy.

– Nega unday qilamiz, akajon? – undan ham pastroq ovozda so‘radi Omonboy.

– Biz uxlasak, oyim dadamga ovqat olib boradilar.

– Uxlamasak-chi?

– Obormaydilar… Unda biz mashina poylashga chiqolmaymiz, xo‘p degin, jon uka!

– Keyin ertak aytib berasanmi?

– Aytib beraman.

– Tuxumniyam kattasini berasanmi?

– Beraman.

– Xo‘p.

Oyilari shoshilib boshini yuva boshladi, keyin kattakon toshoyna yoniga kelib, sochini uzoq taradi, atir sepdi, quloqlariga sadarayhon shoxchalaridan qistirib oldi. Eng oxirida tashqariga chiqib, kastryulga to‘ldirib chuchvara soldi, oyoq uchida bitta-bitta yurib kelib, yolg‘ondakam pishillab yotgan Davronboy bilan Omonboyning peshonasidan ohista-ohista o‘pib, yana oyoq uchida yurib chiqib ketdi.

Ko‘cha eshik g‘ichillatib yopilishi bilan aka-ukalar sapchib o‘rinlaridan turib, o‘choq boshidagi xanjar miltiqlarini olib, chinakam soqchilardek qaytadan qurollana boshlashdi.

– Aka, biz hech kimdan qo‘rqmaymiz-a? – so‘radi Omonboy poyloqchilik qiladigan o‘rinlariga borgach.

– Qo‘rqmaymiz! – deb qo‘ydi Davronboy.

– Aka, ajinaning bir quloch dumi bo‘ladimi?

– Bilmasam.

– Aka, alvastilar kunduzi qayerda yotishadi?..

– Bilmasam, – qo‘rqqanidan ukasidan battarroq qaltirab dedi qorovulboshi Davronboy, – ukajon, ke, quvurning ichiga kirib olamiz.

– Voy, men chiqolmayman-ku!

Quvurlarning biri qiyshayib, yerga tegay-tegay deb turgan bo‘lsa-da, baribir, unga ikkovlarining ham bo‘yi yetmas edi. Og‘ilxonada eski yog‘och quti olib chiqib, oyoq ostilariga qo‘yib, oldin Davronboy, ketidan Omonboy ko‘tarilib olishdi. Hech kimga ko‘rsatmasdan chiqib olganlari uchun o‘zlarida yo‘q xursand edilar. O‘rtarog‘iga borib, taglariga dadalarining uvadasi chiqib ketgan eski to‘nini tashlab, joylashibroq o‘tirishdi. Endi hech narsa qo‘rqinchli emas! O‘sha dumi uzun alvasti-yu, hamisha tumshug‘ini jun bosgan kuchugini ergashtirib yuradigan Mahmud olako‘zlar ham kelaversin, paq-paq otib tashlashadi, tamom-vassalom! Oyilariyam topolmaydi, endi shapaloq bilan urib ham bo‘pti.

– Men maza qilyapman, – cho‘zib esnab qo‘ydi kichik qorovul.

– Menam, – hatto esnashga ham holi kelmay qoldi katta qorovulning.

– Akajon, men uxlab qolyapman.

– Menam…

Umuman qorovullarning gapida jon bor edi, negaki, «Qo‘rg‘oncha» qishlog‘ining kichik fuqarolari uyquga ketadigan vaqt allaqachon bo‘lgan edi.

TO‘RTINCHI BOB
QUVUR ICHIDA QO‘RQINCHLI SAYOHAT

Shofyor amaki tuman markazidagi avtobazadan ko‘tarma kran topib kelganda vaqt yetti xufton bo‘lgan edi. Amaki ko‘tarma kran yordamida yorilgan ballonlarni ko‘z yumib ochguncha almashtirib oldi-yu, kunduzi olib chiqqan yog‘ochni tashlab, shu bahonada Davronboy Omonboylar bilan xayrlashib chiqish uchun ularning uylariga kirdi. Hovli o‘rtasidagi daraxtga bog‘lab qo‘yilgan yakka-yu yolg‘iz echkidan boshqa narsa ko‘zga tashlanmadi. Shofyor amaki yosh do‘stlarining nomini aytib bir-ikki chaqirib ham ko‘rdi. «Uxlab qolishganga o‘xshaydi, – yana bir o‘tganimda alohida to‘xtab, rahmat aytib ketarman», – deb ko‘nglidan o‘tkazdi-da, shoshilib chiqib, mashinani o‘t oldirdi. U olis yo‘llarga yurganda g‘ing‘illab so‘zsiz kuylab borar, mashinaning tezligi oshgan sari kuy ham o‘z-o‘zidan avjiga chiqib borar edi. Bugun ham shunday bo‘ldi.

Davronboy bilan Omonboylar esa hech narsadan xabarsiz, dunyoning hamma tashvishlarini: dadalarining oldidan qaytib kelib, o‘g‘illarini o‘rnidan topolmay, sochini yulib, bo‘zlab yurgan oyijonlarini ham, Mahmud olako‘z-u katakdagi tovuqlar, hovlidagi echkilargacha – hamma-hammasini unutib, pishillab uxlab borishardi.

Davronboyning uyqusi qattiq, oyog‘idan sudrab, boshidan suv quysangiz ham, to uyquga to‘ymaguncha baribir uyg‘onmaydi.

Omonboyning bo‘lsa, uyqusi sal sergakroq edi. Hozir ham birinchi bo‘lib Omonboy uyg‘onib ketdi. Uyg‘ondi-yu, quvur ichidagi zimiston qorong‘ilikdan, har xil vahimali ovozlardan qo‘rqib:

– Oyijon! – deya qichqirib yubordi.

Oyijoni uzoq-uzoqlarda qolib ketgandi, shuning uchun ham hech qanday javob qaytmadi. Akasi shundoqqina yonginasida yotganini ko‘rib:

– Akajon, men qo‘rqib ketyapman, – deya uni turtkilay boshladi.

Akasi ham javob qaytarmadi. Omonboy qorong‘ida paypaslanib, bir amallab Davronboyning quloqlarini topib, bor kuchi bilan cho‘zg‘ilay boshladi. Davronboy xuddi shu paytda tush ko‘rib yotgandi, tushida Mahmudning tumshug‘igacha jun bosib ketgan kuchugi uni zirillatib quvib yurgandi. Bir tomondan qo‘rquv, bir tomondan qulog‘ining og‘rishi, ikkovi bir bo‘lib Davronboyni uyg‘otib yubordi.

Uyqusirab:

– Tentak, nega qulog‘imdan tortasan! – deb ukasining chakkasiga bir tushirdi. Tushirdi-yu, to‘satdan quvur ichida yotganlari, bu quvurga ukasini o‘zi aldab olib kelgani esiga tushib: «Kechir, bilmay qoldim», – deb yig‘lab turgan Omonboyni bag‘riga bosib oldi.

– Yo‘qol! – itarib tashladi ukasi. – O‘zim qo‘rqib ketyapman-u, tag‘in uradi-ya!

– Ukajon, ke, senam meni bir urib ola qol. Mana lunjimni shishirib turaman, yumshoqqina, maza qilasan!

– Kerakmas!

– Jon uka, yig‘lamagin.

– Yig‘lamay desam ham yig‘lagim kelyapti… Uyimizga kirib ketaman.

– Voy tentak, mashina yurib ketyapti-ku!

– Oyijon!!!

– Yig‘lama, men ham yig‘lab yuboraman, – shunday deb Davronboy ukasini bag‘riga bosib, o‘ziga tortdi.

Boshini, yuzlarini do‘mboq qo‘lchalari bilan yumshoq-yumshoq silab yupata boshladi.

Mashina g‘uvillab ketib boryapti.

Quvurning ichidan har xil vahimali ovozlar eshitildi. Bir yo‘la yuztami, mingtami alvasti kirib olgandek juda vahimali, juda qo‘rqinchli bo‘lib qoldi. Quvurning ochiq tomonidan shamol hushtak chalyapti, har zamonda bir-birini quvlab o‘tgan mashinalarning chiroqlari pov etib yonib, quvurni yarmigacha yoritadi, yana hammayoq zimiston bo‘lib qoladi.

– Uka, biz botirmiz-a, hech narsadan qo‘rqmaymiz-a? – Omonboyga dalda bera boshladi akasi.

– Baribir men qo‘rqaveraman, – vahima ichida shivirladi ukasi, – oyimni sog‘inib ketyapman… Mashinani to‘xtat, tushaman…

Mashinani to‘xtatish zarurligini Davronboy ham tushunib turibdi-ya, lekin qanday to‘xtatishini bilmay boshi garang. Chaqirgani bilan baribir shofyor amaki eshitmaydi-ku… Bordi-yu, quvurning narigi boshiga, kabinaga tiralib ketayotgan tomonga borib, bor kuchlari bilan taqillatishsa-chi?

– Uka, – sekin shivirladi Davronboy, – yur, emaklab borib amakini chaqiramiz.

– Baribir eshitmaydi.

– Eshitadi, yur, jon uka, polvon ukam…

Aka-uka ketma-ket emaklashib, quvurning kabinaga qadalgan tomoniga qarab ketishdi. Quvurning bu tomoni haddan tashqari qorong‘i bo‘lgani uchun yana ham vahimaliroq tuyula boshladi. Omonboy hecham yurmayman, deb yotib olgan edi, shu paytda negadir ukasiga mehribon bo‘lib qolgan Davronboy:

– Ke, meni ot qilib minib, bo‘ynimdan mahkam quchoqlab ol, – deb uni mindirib oldi. Keyin ko‘zlarini chirt yumib, kabina tomonga «to‘rt oyoqlab» yurib ketdi. Kabinaga yetishgach, aka-uka baravariga:

– Amaki!!! – deb qichqira boshlashdi.

Javob qaytmadi.

– Amaki!!!

Yana javob qaytmadi.

Bordi-yu, kabinada amaki yo‘q bo‘lsa-chi? Bitta-yarimtasi mashinani yurgizib yuborgan bo‘lsa-chi? Ulkan mashina noma’lum tomonga olib qochib ketayotgan bo‘lsa-ya!

– Akajon, meni mahkamroq quchoqlang, – negadir sizlab gapira boshladi Omonboy. – Aka, quvurning ichida bo‘rilar bo‘lmaydi-a?

– Bu yerda bo‘rilar bo‘lmaydi.

– Bo‘rilar kelsa, otib tashlaymiz, xo‘pmi?

– Xo‘p.

– Tankimiz bilan bostirib ketamiz, xo‘pmi?

– Xo‘p.

– Aka, keling, amakini yana chaqiraylik. Tomoqlari qirilib, bo‘yin tomirlari tortilib qolguncha chaqirishdi, baribir amakidan javob bo‘lmadi. Umidsizlik, vahima yana ham kuchayib ketdi. Ikkovlari bir-birining pinjiga kirib, bir-birlarini achomlab, sovqotgan badanlarini bir-birlarining harorati bilan ilitib borishardi.

– Amakiga endi hecham tuxum bermaymiz, – dedi xo‘rligi oshib Omonboy.

– Chelagida suv ham bermaymiz, – qo‘shib qo‘ydi Davronboy.

Shunday qilib, novcha amakini bir yo‘la hamma narsadan mahrum qilishga qaror qilishdi. Omonboy akasini ot qilib minib bo‘ynidan achomladi. Davronboy «to‘rt oyoqlab» borib, dadalarining eski to‘nini quvurning o‘rtarog‘iga surib keldi. Ikkovlari o‘ralib olishdi. Sovuqdanmi, qo‘rquvdanmi, tishlari takillardi. Serpaxta to‘nga o‘ralgach, badanlariga harorat yugurib, aka-ukani birdan uyqu elita boshladi.

– Aka, biz hech narsadan qo‘rqayotganimiz yo‘g‘-a? – uyqusirab so‘radi Omonboy.

– Biz hecham qo‘rqmaymiz, – javob qaytardi Davronboy.

– Biz katta bo‘lib qolganmiz-a?

– Bo‘lmasam-chi!

– Aka, menga tuxumning kattasini berasiz, xo‘pmi?

– Senga-chi, uka, rasm qalamimni, shildiroqlarimni, cho‘yan soqqamni beraman, xo‘pmi, ukajon?

Ukajoni javob qaytarmadi, nega desangiz, allaqachon uning ko‘zlari yumilib bo‘lgan edi. Davronboy ham keltirib bir esnadi-yu, boshini bir tomonga qiyshaytirib, asta uyquga keta boshladi.

Ulkan mashina bo‘lsa bepoyon cho‘l bag‘rida chiroqlarining o‘tkir nurlari bilan qorong‘i tun bag‘rini xanjardek tilib, o‘kirib, pishqirib, yeldek uchib borar, aka-ukalarni olis-olis o‘lkalar tomon olib qochar edi…

BESHINCHI BOB
MEHMONLARGA QUYUQ ZIYOFAT BERILGANI

Shunday qilib, ulkan mashina devlardek o‘kirib, qushdek uchib, qanchadan-qancha obod qishloqlarni, sersuv soyu anhonlarni, yam-yashil qir-u past-baland adirlarni ortda qoldirib boraverdi. Bu orada yosh soqchilar vahima ichida ikki-uch bor uyg‘onishib, goho yig‘lashib, goho oz-ozdan qiqirlashib, yana bir-birlarini achomlashib uyquga ketishdi.

Bir mahal Omonboy mundoq ko‘zini ochsa… mashina to‘xtab turganga o‘xshaydi-yu, quvurning ochiq tomonidan yorug‘ tushib, hammayoqni yoritib turibdi.

– Aka, turing, yorug‘ bo‘lib qolibdi, endi qo‘rqmaymiz, – dedi Omonboy.

Davronboy juda sekin uyg‘ondi. Uyg‘ongandan keyin ham uyqusirab: «Bugun bog‘chaga bormayman», deb ancha mahal g‘ingshib o‘tirdi. Keyin to‘satdan hushyor tortib:

– Uka, mashina to‘xtadimi? – deb so‘radi.

– To‘xtagani qachon edi-yu… – xafa bo‘lib dedi ukasi.

Xanjarlarni taqib, avtomatlarini qo‘lga olib, pastga tushmoqchi bo‘luvdi, eh-a, quvur bugun juda baland bo‘lib qolibdi, osilib tushishning hech iloji yo‘q, faqat sakrab tushsa bo‘ladi. Davronboy tepadan pastga sakrashning ustasi edi: tomdan, devordan, taxmondagi ko‘rpalarning ustidan pastga sakrashni yaxshi ko‘rardi. Sakragandan keyin yo oyisidan, yoki dadasidan, albatta, gap eshitib turardi. Bu yerda esa hech kim yo‘q, bemalol sakrasa bo‘laveradi… Dadasining eski to‘nini yerga tashlab, ustiga o‘zini otdi. U yerbu yerim sinib qolmadimi ekan deb, bir oz o‘ziga quloq solib ko‘rdi, og‘riq yo‘q, demak, hammasi joyida. Ukasini ham bir amallab tushirib oldi-da, keyin nima qilishini bilmay o‘ylanib qoldi… Atrofda quvur yuklangan mashinalar, poyezdning vagoniga o‘xshash g‘ildirakli uylar, tumshug‘i uzun avtokranlar, buldozerlar, uyum-uyum yog‘och taxtalar, har xil o‘yinchoqlar yasasa bo‘laveradigan temir parchalari, yap-yangi konserva bankalari… e, boringki, shunga o‘xshash narsalarning hech hisobi yo‘q ekan. Aka-ukalar qaysi birini avval tomosha qilishni bilolmay, ancha mahal garang bo‘lib turishgach, nihoyat shofyor amakini uyg‘otishga qaror qilishdi.

Shofyor amaki uxlab qolganga o‘xshaydi, hech javob qaytarmadi. Davronboy bir amallab yuqori ko‘tarilib, kabinaning eshigini ochgan edi, ish chatoq, hech kim yo‘q!

– Omon! – deb baqirib yubordi Davronboy. – Bizni mashina olib qochib kelganga o‘xshaydi, mana chiqib ko‘rgin, shofyor amaki yo‘q, qishloqda qolib ketganga o‘xshaydi… Mana, ishonmasang, o‘zing chiqib ko‘rgin. Ke, qo‘lingdan tortib yuboray!

– Yo‘q, o‘zing tusha qol, – ko‘nmay turib oldi ukasi, – mashina tag‘in yurib ketib qolmasin.

– Nariroq tur bo‘lmasa, men yerga sakrayman. Aka-uka nima qilishini, qayoqqa borishni bilmas edi.

Asta-sekin quyosh ham chiqa boshladi, qiziq, bu yerlarning quyoshi qizarib, lovillab chiqarkan… Qishloqdagi uylarning eshigidan uyqusiragan, esnagan, kerishgan odamlar birin-ketin chiqib, o‘zlari chiqqan uyning orqa tomoniga o‘tib keta boshlashdi. Bitta amaki, beligacha yalang‘och, qo‘lida sochiq, cho‘zib-cho‘zib esnab, Davronboylar tomonga qarab kela boshladi. Yaqinlariga kelgach, yurishdan to‘xtab, aka-ukalarning xanjar-u avtomatlarini, qo‘llaridagi tanklarini, Davronboyning qo‘ltig‘idagi uvadasi chiqib ketgan eski to‘nni birma-bir ko‘zdan kechirib chiqib:

– Bolakaylar, sizlar qayoqdan paydo bo‘lib qoldilaring? – deb so‘radi.

– Bizni mashina olib qochib keldi, – shoshilib dedi Davronboy.

– Qanaqa qilib olib qochib keladi? – hayron bo‘ldi beligacha yalang‘och amaki.

– Biz quvurning ichida uxlab qoluvdik, – to‘satdan yig‘lab yubordi Omonboy.

– Men oyijonimni juda sog‘inib ketyapman, amaki, bizni uyimizga olib borib qo‘ying…

Davronboy hamma voqeani amakiga bir boshidan gapirib berdi. Oxirida mashinani Mahmud olako‘z yurgizib yuborgan bo‘lsa kerak, degan taxminni ham aytdi. Amaki: «Poyloqchilikda turib juda yaxshi ish qilibsizlar, lekin bunaqangi paytda uxlamaslik kerak edi, mashina o‘zi yurib kelgani yo‘q, uni novcha amakilaring haydab kelgan, o‘zi hozir dong qotib uxlab yotibdi», – degan gaplarni aytdi.

Ko‘z ochib yumguncha hamma narsadan qo‘rqib, hadiksirab turgan Davronboy bilan Omonboyning atroflarini novcha, pakana, oriq, semiz odamlar qurshab olishdi. Quvur ichida to‘rt yuz chaqirim yo‘l bosib kelganlarini eshitib, bir xillari qo‘rqib ketishdi, bolalarga achinishdi, bir xillari esa yosh soqchilarning burnilarini qisib, peshonasini silab qo‘yishdi…

Xullas, unday bo‘lgandayam, bunday bo‘lgandayam yer bag‘rini yorib, quvur ko‘mib, uzoq ellarga gaz olib borayotgan bu amakilarning biri Omonboy bilan Davronboyga juda-juda o‘xshab ketadigan o‘g‘lini, biri ukasini, yana bittasi jiyanini sog‘inishib yurishgan edi-da, ehtimol shuning uchundir, aka-ukalarni galma-galdan ko‘tarishib, yuz-u ko‘zlaridan o‘pishib, xuddi kosmosni zabt etib qaytgan qahramonlarni kutgandek e’zozlab kutib olishdi.

Bu orada kimdir dong qotib uxlab yotgan novcha amakini ham uyg‘otib chiqdi. Novcha amaki uyqusirab, katta mushti bilan ko‘zlarini ishqalab, odamlarning orasini yorib o‘tdi. Omonboy bilan Davronboyning birini o‘ng qo‘liga, boshqasini chap qo‘liga ko‘tarib:

– Obbo, azamatlar-ey, obbo, pahlavon soqchilarim-ey! – deb ularni erkalata boshladi.

Shundan keyin o‘zi nonushta vaqti bo‘lib qolgani yoki soqchilar sharafiga ziyofat berib yubormoqchi bo‘lishdimi, ishqilib, sahro-yu biyobonning qoq o‘rtasidagi ko‘rimsizgina bir oshxonada hech ta’riflab bo‘lmaydigan darajada quyuq ziyofat bo‘lib o‘tdi: qaynatib pishirilgan tuxumlar, qovurilgan kolbasalar, ustiga shakar sepilgan yog‘li kulchalar, bo‘g‘irsog‘-u dimlab pishirilgan makaronlar… Eh, shunday zo‘r bo‘ldiki, shunday zo‘r bo‘ldiki, asti qo‘yaverasiz.

Nonushta davomida Omonboy bilan Davronboyga shu yerda biz bilan butunlay qolinglar, birgalashib ishlab yuraveramiz, degan mazmunda ham gap qilib ko‘rishdi. Aka-ukalar bunga ko‘nishmadi:

– Birinchidan, agar biz bu yerda qolsak, oyimiz xafa bo‘ladi, ikkinchidan, tovuqlarning tuxumi kattasi kichigiga almashib ketadi, uchinchidan, Mahmud olako‘z shaftolimizni bitta qo‘ymay tagiga to‘kib ketadi, – deb javob qaytarishdi.

– Bizga bir chelak gaz bersangiz bo‘ldi, – dedi uzil-kesil qilib Davronboy.

– Obbo, ukaginam-ey, rasmana gazni hali o‘zimiz ham ko‘rganimiz yo‘q, – deb javob qaytardi gazchi amakilardan biri.

– Mayli, ko‘rmasangiz ham beraverasizlar, – deb akasining gapini quvvatladi stolda o‘tirib, oyoqlarini likillatib kolsaba chaynayotgan Omonboy.

Omonboyning mana shu gapidan so‘ng gazchi amakilari, bordi-yu, bitta gaz o‘choq bilan gaz to‘ldirilgan bitta ballonni ularga sovg‘a qilsak-chi, axir atrofda qo‘nib o‘tadigan joyimiz yo‘q, u yoq-bu yoqqa o‘tganda shofyorlarimiz choy-poy ichib turadi-ku, deb maslahat qila boshlabdi. Ertalab, yarim yalang‘och chiqqan, hozir esa egniga yengi kalta oq ko‘ylak, boshiga oq shapka kiyib olgan amaki: «Bolalar to‘rt yuz chaqirim yo‘ldan bizning quvurlarimizni poylab, ehtiyotlab olib kelishibdi, demak, biz ham ularning iltimosini bajarishimiz kerak. Bitta gaz o‘choq bilan uch ballon gaz olib, mashinaga tezdan yuklanglar», – deb buyruq berib yubordi.

Shofyor amaki yo‘l tayyorgarligini ko‘rib olguncha Omonboy bilan Davronboy quvur yotqizuvchilar shaharchasini maza qilib aylanib chiqishdi: bu yerda bolalar yo‘q ekan-u, nuqul katta odamlar yashar ekan. Yo‘g‘on, ingichka quvurlar, temir yo‘lakchalar, hech tushunib bo‘lmaydigan g‘alati-g‘alati mashinalar… Eh-he, bularni Mahmud olako‘z ko‘rganda bormi! Bitta semiz amaki qo‘lidagi qizil bayroqni silkitib turibdi, boshqa amaki mashinasining tumshug‘iga yo‘g‘on quvurni qistirib, osmon-u falakka ko‘tarib ketyapti. Ho‘ narida o‘ntacha amaki quvurlarga yiltiroq moy surishyapti, undan ham narida yana o‘ntacha amaki moylangan quvurlarga qora qog‘oz o‘rashyapti.

– Qani, soqchi o‘g‘illarim, mashinaga marhamat! – deb qoldi shofyor amaki, – endi tezroq jo‘naylik, bechora onalaring qidirib yurgandir…

Amakilarining hammasi qo‘l silkib, xayrlashib qolishdi, yana tag‘in kelinglar, lekin quvurning ichida emas, kabinada o‘tirib kelinglar, degan gaplarni ham aytishdi.

– Sizga-chi, amaki, tuxum olib kelaman, – deb va’da berdi Davronboy oq shlyapali amakiga.

– Men-chi, amaki, uzum olib kelaman, – deb baqirdi Omonboy ham.